Het is koud in het Pieter de la Courtgebouw. Niet alleen in de kelder. Daar was het altijd al koud.Vroeger, toen het gebouw nog dienstdeed als ziekenhuis, werden in de kelder de lichamen van overleden patiënten opgeslagen. Als er in een ruimte lijken bewaard moeten worden, lijkt me dat een goede reden om de temperatuur laag te houden.

Tegenwoordig doet het gebouw echter dienst als Faculteit Sociale Wetenschappen en zitten er in de kelder de hele dag honderden studenten te werken. Wat mijns inziens een goede reden zou zijn om de thermostaat wat meer op levende mensen af te stellen – maar wie ben ik?

(Of het echt waar is, van die lijken, dat weet ik trouwens niet. Maar ik heb het altijd een mooi verhaal gevonden en draag er graag aan bij dat het de ronde blijft doen.)

Enfin, nu is het dus in het hele gebouw koud. Dat had ik op zich kunnen zien aankomen. In april kondigde de universiteit al aan dat de verwarming in al haar gebouwen twee graden omlaag zou gaan. Tijdens de heerlijke zomermaanden die volgden vergat ik dat nieuws weer; des te ruwer was het ontwaken op mijn koude werkplek deze herfst.

Wat zit er achter dat nieuwe stookregime? Een mogelijke verklaring is dat we bestuurd worden door kwaadaardige reptielen, die het gas stiekem aftappen om hun eigen terrarium warm te houden deze winter. Dat is een grapje, moet je er tegenwoordig bij zeggen.

De verklaring van de universiteit zelf is dat we energie moeten besparen. Tegen Rusland en voor het klimaat. Ik vind dat op zich sympathiek. Al wil ik toch even benoemen dat het warmteoffer voor sommigen zwaarder is dan voor anderen. Onderzoek toont aan dat vrouwen en dunne mensen het sneller koud hebben. Nou ben ik helaas een vrouw, en dik worden mag ik niet, want het is Healthy University Week.

In haar mededeling zegt de universiteit niks over kostenbesparing, maar het ligt voor de hand dat ook de hoge gasrekening heeft meegespeeld bij het besluit om de temperatuur terug te schroeven. Bij de Rijksuniversiteit Groningen winden ze er wat dat betreft minder doekjes om. Daar laat voorzitter Jouke de Vries weten dat onder meer de inflatie en de gasprijzen de universiteit ertoe nopen om op een andere manier naar haar vastgoedportefeuille te kijken.

En dan doelt hij niet op een laffe maatregel als de verwarming een graadje lager. Er zullen gebouwen worden afgestoten, er zal meer worden thuisgewerkt, en er komt meer online onderwijs. Bij het opstellen van die nieuwe plannen laat het universiteitsbestuur zich naar eigen zeggen inspireren door de positieve ervaringen met thuiswerken en afstandsonderwijs tijdens de pandemie.

Ook voor mij was de coronatijd een zeer inspirerende periode. In het bijzonder ben ik geïnspireerd geraakt over hoe het niet moet. Met minimaal persoonlijk contact en maximale beeldschermtijd blijkt het academische werk maar een schrale bedoening te zijn. Van mijn studenten hoor ik vooral dat ze het digitale onderwijs een grap vonden. Het CBS rapporteert dat jongeren zich tijdens de coronaperiode vreselijk eenzaam hebben gevoeld.

Maar nog even terug naar die gasprijzen. Ik kan me best voorstellen dat de Rijksuniversiteit Groningen er moeite mee heeft om die op te hoesten. Maar medewerkers en studenten zitten thuis natuurlijk met precies hetzelfde probleem. Door hen de faculteit uit te bonjouren, schuif je de rekening dus af op je staf en studenten. Het is van een indrukwekkende efficiëntie, maar moreel toch enigszins discutabel.

Nee, Universiteit Leiden, laat je alsjeblieft niet inspireren door de Groningers. Ik zou juist zeggen: draai die verwarming open, maak het lekker knus binnen, en lok studenten en medewerkers weer naar de faculteiten. Als zij dan thuis de verwarming uit laten, spelen we qua klimaat en qua Poetin nog steeds quitte.

En zo winnen we terug wat we tijdens corona zijn kwijtgeraakt: de verbinding tussen mensen die eenzelfde academische fascinatie delen, inhoudelijke discussies waarbij we elkaar in de ogen kunnen kijken, het besef dat wetenschappelijke kennis alleen in gemeenschap kan ontstaan.

Josette Daemen is promovendus aan het Instituut Politieke Wetenschap van Universiteit Leiden.