Als ambassadeur van Italië in Nederland voel ik me verplicht om een overweging te delen over een besluit dat ik van bijzonder betekenis acht voor ons culturele en academische landschap.
Vanaf het academisch jaar 2026-2027 zal de Universiteit Leiden geen nieuwe studenten meer toelaten tot de opleiding Italiaanse taal en cultuur. Hoewel ik de noodzaak tot rationalisatie van middelen begrijp, roept deze beslissing bij mij vragen op over de fundamentele rol die kennis van de Italiaanse taal en cultuur speelt in een wereld die steeds meer met elkaar verbonden is.
De opleiding Italiaanse taal en cultuur gaat niet alleen over het leren van een taal, maar ook over de overdracht van een eeuwenoud cultureel erfgoed dat onze collectieve verbeelding heeft verrijkt. Italië staat synoniem voor uitmuntendheid in kunst, design, gastronomie en denken, en de Italiaanse cultuur heeft op beslissende wijze bijgedragen aan de vorming van een interculturele dialoog die geografische en politieke grenzen overstijgt.
Door de jaren heen hebben alumni van de opleiding Italiaanse taal en cultuur deze kennis ingebracht in musea, universiteiten, culturele instellingen, het toerisme, de zakenwereld en zelfs de diplomatie.
Ik ben me bewust van de financiële problemen waarmee veel instellingen te kampen hebben en ik begrijp dat er keuzes gemaakt moeten worden om de duurzame werking van het onderwijsaanbod te garanderen. Ik maak me echter zorgen dat het besluit om het aanbod van opleidingen Italiaanse taal en cultuur te beperken kan leiden tot een onherstelbaar verlies, niet alleen voor studenten en docenten, maar voor de samenleving als geheel, die een belangrijk venster op het culturele erfgoed van Europa dreigt te verliezen.
Met een geschiedenis van meer dan 100 jaar is de opleiding Italiaans in Leiden niet alleen getalsmatig belangrijk, maar vertegenwoordigt het ook een levende en gewaardeerde traditie, getuige de voortdurende interesse van veel jonge mensen, ook van niet-hoofdvakstudenten.
Ik ben ervan overtuigd dat het, ondanks de noodzaak tot kostenbeheersing, mogelijk is om alternatieve oplossingen te vinden om het onderwijsaanbod in Italiaanse taal en cultuur actief en dynamisch te houden. De ervaring leert me dat investeren in kennis en de interculturele dialoog fundamenteel is voor het bouwen van bruggen tussen naties en voor het vormen van burgers die zich bewust zijn van, en openstaan voor de wereld.
Tot slot hoop ik dat deze beschouwing kan bijdragen aan een bredere en gedeelde beoordeling van de waarde van de opleiding Italiaans. Cultuur is geen luxe, maar een onmisbare investering voor een samenleving die open en in dialoog met de wereld wil blijven. Ik nodig iedereen die deze visie deelt uit om na te denken over het belang van het behouden en bevorderen van de rijkdom van ons cultureel erfgoed.
Giorgio Novello is ambassadeur van Italië in Nederland