Met zouteloze, voorspelbare Schmaltz geconfronteerd worden is helaas een realiteit die even onontkoombaar is als het uitvallen van verwarmingen op vriesdagen in net feestelijk geopende gebouwen (volgende keer dat dat gebeurt gaan we schaatsen op de binnenplaats van het Herta Mohr – zegt het voort).

De schmaltzige ellende die me deze keer ten deel viel was de zoveelste sentimentele zelfbevlekking van een tot inkeer gekomen hoogopgeleide. (Mijn zelf uitgeroepen cordon sanitair ten opzichte van dit soort exhibitionistisch en dweperig flagellantisme staat me niet toe te linken naar desbetreffend artikel, maar geloof me, dat is beter voor ons allemaal).

De bedroevende staat van ons land en de nefaste invloed die dat heeft op onze universiteit is onze eigen schuld, zo luidt deze nieuwe variant op de korterokjesdrogreden. Hadden we maar niet allemaal hoogopgeleid en daarom allemaal hetzelfde moeten zijn.
Slecht nieuws voor zowel de libertarische broeders aan de rechterkant als de diversiteits‑
yogi’s aan de linkerkant van het spectrum, maar eigenlijk zijn we allemaal dus al hetzelfde. Allemaal hoogopgeleid, allemaal uitgerust met dezelfde politieke voorkeuren als het gaat om abortus of immigratie, allemaal met het nummer van de bakfietsreparateur op speeddial. Vind je het gek dat de onderdrukte onderklasse, de laagopgeleiden, pardon, de praktisch opgeleiden, er een keer genoeg van zouden krijgen en massaal op de PVV zouden stemmen?

Anderen hebben al genoeg welsprekende woorden gewijd aan de onzinnige argumentatie die, laat ik even chargeren, de toekomstige slachtoffers van het fascisme schuldig maakt aan de opkomst van de fascisten, dus dat laat ik hier even zitten. Waar ik benieuwd naar ben, is wat de drijfveer is van deze flagellanten die door zelfverloochening (in de brede zin van het woord want iedereen die op hen lijkt verloochenen ze voor de goede orde meteen mee) de barmhartigheid van de praktisch opgeleiden proberen af te smeken.

Het is wat te makkelijk om dit te wijten aan onze calvinistische inborst, want die moet ook al onze zuinigheid, als tolerantie vermomde onverschilligheid en cut-throat kapitalisme verklaren. Misschien is het datgene wat in de Middeleeuwen de oorspronkelijke flagellanten de straat op dreef, zichzelf en plein public geselend om de barmhartigheid van de heer af te smeken en een einde aan de ene of andere pestepidemie te maken. Angst dus en een duidelijk gebrek aan wat in het Engels zo mooi “wherewithal” heet om zichzelf te redden. De impuls om jezelf dan maar tot bloedens toe met de zweep te bewerken komt dan wellicht uit een ietwat te sadomasochistische lezing van de Schrift.

Nu heb ik nog geen tot inkeer gekomen hoogopgeleide zich in het openbaar in letterlijke zin met een zweep zien bewerken (al wil ik niet uitsluiten dat dat nog gaat gebeuren, gezien de snelheid waarmee anti-intellectualisme nu om zich heen slaat), maar de gretigheid waarmee sommige hoogopgeleiden hun hoogopgeleidheid de schuld geven van alles wat er mis is in dit land, de wereld en het universum, doet vermoeden dat ze meer gemeen hebben met de middeleeuwse zweepfetisjisten dan op het eerste gezicht mag lijken.

Ik houd niet van zwepen, noch om uit te delen noch om te ontvangen. Daarnaast ben ik bijzonder gesteld op mijn hoogopgeleidheid. Het mag me niet beter maken dan een willekeurige medelander, maar het heeft mij wel beter gemaakt dan ik anders was geweest.

Nu moet ik eerlijk toegeven dat behalve de diepe overtuiging dat ik alleen maar goed ben in lezen en schrijven en voor de rest niets kan en dus by default hoogopgeleid moet zijn om enige wherewithal te hebben om mezelf in leven te houden, ik ook word gedreven door hele platte ervaringen als dyspraktisch en introvert bleek joch in het epicentrum van het anti-intellectualisme in Nederland in de vroege jaren tachtig, te weten Koog aan de Zaan.

Praktisch opgeleiden bleken toen al heel praktisch goed klappen uit te kunnen delen aan later hoogopgeleiden. Ik weet het, n=1 en zo, maar het is er bij mij ingeramd dat ik een intellectueel ben en hoogopgeleid en een professor, voordat ik het ook inderdaad zou worden. Ik ben een intellectueel en hoogopgeleid en ik ben er trots op. Ook ik heb een zweep, maar die is niet bedoeld voor mijn rug.

Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies