‘Jezus, ik ben wel echt underdressed’, zegt een bezoeker die zaterdag de blauwgeel gekleurde Hooglandse kerk inloopt, om zich heen kijkt en alle jasjes, dasjes en nette kleding van de andere 749 bezoekers ziet.
In een krappe week tijd zette studentenvereniging Minerva een symposium over de oorlog in Oekraïne op poten, met indrukwekkende namen op de lijst. Jaap de Hoop Scheffer (voormalig secretaris-generaal van de NAVO) en Robert Serry (oud-ambassadeur in Oekraïne) werden meteen gestrikt. Eén dag voor aanvang werd ook minister van Financiën Sigrid Kaag nog over de streep getrokken.
Best spannend, vindt Minerva-voorzitter Ole van Betten, ook in pak en bestuursdas. ‘Het is net zoals vroeger, alsof je een hele belangrijke voetbal- of hockeywedstrijd gaat spelen.’ Zijn vereniging ‘voelde de wil om betrokken te zijn’, zegt hij. ‘We waren blij dat we weer open mochten en dat de vrijheid weer terug is zoals we die gewend zijn. Tegelijkertijd was het een groot contrast met wat er aan de andere kant van Europa gebeurt.’
Als hij het symposium samen met burgemeester Henri Lenferink wil openen, is er een klein probleem: de burgervader is nergens te bekennen. Als de klok twee uur slaat, en Jaap de Hoop Scheffer al op het podium had moeten staan, begint moderator Jean-Pierre Kempeneers maar te grappen richting het publiek. ‘Blijkbaar is hij verdwaald in zijn eigen stad.’ Precies op dat moment stapt Lenferink de kerk
binnen.
De Hoop Scheffer kon geen nee zeggen tegen zijn oude vereniging, zegt hij. ‘Ik heb moeite mij op iets anders te concentreren dan de oorlog. Ik laat mij meeslepen door emoties.’ Maar hoe moeilijk de beelden van massagraven, hoogzwangere vrouwen op brancards en uitgehongerde kinderen in schuilkelders het ook maken, het is volgens de ervaren diplomaat belangrijk dat politieke leiders zich niet laten leiden door gevoelens. ‘Een soft power union in een hard power omgeving zal geen verschil maken.’
Als na zijn ruim dertig minuten durende speech een Minerva-reünist uit het publiek hem bevraagt over de dreiging van een nucleaire aanslag op de Maasvlakte, reageert De Hoop Scheffer bedaard. ‘Ik heb Poetin een aantal keer ontmoet, en ben ervan overtuigd dat het een heel rationeel denkende man is. Hij wil ons juist laten denken dat hij onvoorspelbaar is.’
Na de ervaren diplomaat deelt Daniela Yampolska, een Oekraïense student, haar persoonlijke ervaringen. ‘Wat denk je dat ik gevoeld heb de afgelopen zeventien dagen?’ Ze richt zich tot het publiek: ‘Shock.’ Als ze foto’s van haar twaalfjarige zusje toont die nog vastzit in Kyiv wordt het doodstil in de kerk. ‘Waarom moeten mijn zusje en haar vrienden schuilen in kelders en vluchten voor explosies, in plaats van goede cijfers halen op school?’
Als alle bezoekers gaan staan om voor haar te klappen, raakt de student geëmotioneerd. ‘Ik heb nog veel contact met vrienden in Oekraïne en stuur ze alle video’s door van demonstraties en evenementen zoals deze’, zegt ze. ‘Ze halen daar enorm veel steun uit, dat weet ik.
Minister van Financiën Sigrid Kaag, die druk bezig was met campagne voeren in Amsterdam en Utrecht voor de gemeenteraadsverkiezingen, voelde juist vanwege haar plichtsbesef de noodzaak om ook nog langs Leiden te komen. ‘Er woedt een oorlog recht voor onze deur. Wanneer onze Oekraïense kameraden worden blootgesteld aan zulke heftige mensenrechtenovertredingen, is het minste wat ik kan doen jullie hier te woord staan.’
Het galmende kerkgeluid helpt daar niet bij. ‘Als ik een zangeres was, zou deze ruimte vast een prachtige akoestiek hebben, maar nu kan ik je toch wat lastig verstaan’, zegt ze tegen de bezorgde student die zich afvraagt hoe lang Nederland solidair blijft met Oekraïne, als de gevolgen van sancties tegen Rusland merkbaar zullen zijn. ‘We werken met de middelen die we hebben’, antwoordt Kaag. ‘Dus accepteren we dat er een prijs is die we zullen moeten betalen.’
‘Je ziet dat de maatschappelijke betrokkenheid onder studenten en onze leden groeit’, zegt voorzitter Van Betten na afloop. Dat er ruim 1100 euro werd opgehaald voor Giro555, dankzij een te scannen QR-code op de flyer, stemt hem tevreden. ‘Ik denk dat dit een mooie kickstart is van het maatschappelijk deel van de vereniging.’