‘Rusland is nooit een vrij land geweest’, verzucht Elina Zorina (26), promovenda aan het Institute for Political Science. ‘Alleen in de jaren 90 was dat zo; toen was er een grote economische recessie en veel armoede. Poetin gebruikt dat om zijn eigen macht te rechtvaardigen: we willen toch niet terug naar dat tijdperk? Wat hij doet is veel erger: hij brengt ons terug naar de jaren 30.’

In 2014, toen Rusland de Krim annexeerde, besloot ze dat ze wilde emigreren. ‘Ik houd enorm van mijn eigen stad en van de Russische cultuur, maar er is zo’n ongelofelijke repressie. Ik wil daar niet mijn kinderen opvoeden. Het land heeft niets weg van een democratie. Er is geen eerlijke rechtspraak. Politiegeweld is niet ongewoon. Journalisten, activisten en ngo’s kunnen niet onafhankelijk werken omdat ze als buitenlandse agent of ongewenste organisatie worden bestempeld, en worden verboden. Politieke tegenstanders worden tot extremisten verklaard, gevangengezet, gemarteld of vermoord.’

De oorlog heeft alles verergerd. ‘Er zijn bijna geen onafhankelijke media meer. Facebook en Twitter zijn geblokkeerd. Zelfs privé-communicatie zoals chat-apps vertrouwen we niet meer.’

Haar ouders proberen nu ook te emigreren. ‘Dat stond gepland voor juni, maar doordat het steeds lastiger wordt, gaan ze deze maand al. Dat was geen makkelijke keuze voor ze. Ze doen de deur achter zich dicht en weten niet of ze ooit terugkeren. Ze moeten ook hun hond achterlaten. Dat kun je niet vergelijken met wat er nu in Oekraïne gebeurt, maar dat blijft traumatisch.’

De oorlog hakt er ook bij haar hard in. ‘Het voelde alsof een deel van je ziel weggesneden werd. Mijn tante woonde in Odessa en is via Moldavië naar Roemenië gevlucht. Mijn neven zijn achtergebleven, omdat ze als jonge mannen niet het land uit mogen. Ze zijn bang dat ze worden gebombardeerd. Dat is echt hartverscheurend.’

De strijd zet ook de familieband onder druk. ‘Ik doe heel veel moeite om te bemiddelen tussen mijn Russische en Oekraïense familie. Wij haten Poetin evenveel als mijn tante uit Oekraïne. We zijn ontzettend hecht, maar zelfs wij worden uit elkaar getrokken. Het is nog veel erger voor families die niet op goede voet stonden.’

Ze vreest voor de Russen die niet kunnen vluchten. ‘Het is naïef om te denken dat sancties de oorlog zullen stoppen. Iedereen die aan de macht is, heeft genoeg geld om die klappen op te vangen. Maar het gewone volk lijdt er enorm onder. Rusland is al geen rijk land, en veel mensen zullen in armoede belanden, zonder toegang tot voedsel of medicijnen.’

‘Niet iedereen die in Rusland blijft, staat achter de oorlog’, benadrukt ze. ‘Maar niet iedereen durft te protesteren. In de afgelopen twee weken zijn er 13 duizend demonstranten opgepakt.’ Ook in Nederland gaat Zorina geregeld naar demonstraties tegen Poetin. Of dat voor verandering gaat zorgen, betwijfelt ze. ‘Het is een dictatuur waar de machthebbers al het geld en alle wapens hebben. Die worden echt niet omvergeworpen.’