‘Vooropgesteld: ik ben helemaal niet goed in wiskunde’, zegt Shuang Sun, promovenda aan het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). Het lijken verrassende woorden uit de mond van een computerprogrammeur. Maar volgens haar collega Lu Cao, universitair docent bij LIACS, bevestigt het alleen maar dat ‘informatica een plek biedt voor verschillende mensen met verschillende achtergronden en interesses’.

Vrouwen spelen een prominente rol in de lange geschiedenis van de informatica. De basis voor WiFi, bluetooth en GPS werd in 1941 gelegd door actrice en uitvinder Hedy Lamarr. Zonder de bijdragen van Elizabeth Feinler en Radia Perlman zou het internet, dat wereldwijd door 5,45 miljard mensen wordt gebruikt, niet bestaan.

Zelfs de eerste computerprogrammeur, Ada Lovelace, was een vrouw. Toen ze in 1843 het eerste computerprogramma schreef, voorspelde ze dat computers in de toekomst muziek, afbeeldingen en zelfs geluid in een digitaal formaat zouden kunnen omzetten. Veel van die voorspellingen zijn uitgekomen. Met smartphones kun je foto’s maken, naar muziek luisteren en praten met mensen aan de andere kant van de wereld.

Stereotype

In Nederland is internet vrijwel overal aanwezig. In 2018 had 98 procent van alle huishoudens toegang tot internet, maar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek was in 2022 slechts 12 procent van de Nederlandse informaticastudenten vrouw. Waarom? Het is deels te wijten aan het stereotype dat jongens beter zijn in programmeren dan meisjes, een idee dat al op de basisschool de kop opsteekt. Maar volgens Sun is dat niet de enige verklaring. ‘We hebben meer praktische vrouwelijke rolmodellen nodig’, zegt ze. ‘Verhalen om aan andere meisjes te vertellen.’

Om vrouwen in de spotlight te zetten, organiseren Cao, Sun en twee andere Leidse informatici op 25 oktober de vijfde editie van Alice & Eve, een workshop die informatici uit heel Nederland samenbrengt om de prestaties van vrouwen in het vakgebied te vieren. Voor Cao is het een kans om vrouwen op alle niveaus, van student tot hoogleraar, te laten zien dat ‘ze evenveel talent hebben voor het oplossen van informaticaproblemen als mannen’.

‘Bij academische conferenties ligt de nadruk meestal op nieuwe ontdekkingen’, zegt Eleftheria Makri, een van de organisatoren en universitair docent bij LIACS. ‘Maar Alice & Eve is niet alleen maar een inhoudelijke bijeenkomst. Er wordt ook veel informatie gegeven over verschillende carrièrepaden en er is gelegenheid om te netwerken en om advies of coaching te vragen. Het is heel belangrijk om jonge mensen te laten zien dat iedereen uitdagingen moet overwinnen en dat het leven en een carrière vaak niet rechtlijnig verlopen. Dit geeft hen de kracht om door te zetten en hun dromen na te jagen.’

Nu ze universitair docent is, wil Cao ‘goed gebruikmaken van wat ik heb bereikt en andere mensen aanmoedigen dezelfde richting te kiezen’. Ze is ervan overtuigd dat begeleiders een cruciale rol spelen. In Nederland heeft een PhD-contract een looptijd van vier jaar, waarin promovendi zelfstandig onderzoek moeten publiceren. ‘Met de verkeerde begeleider is de kans dat je dat traject succesvol afrondt erg klein’, aldus Cao.

Hoewel het thema van de Alice & Eve-workshop ‘vrouwen in de informatica’ is, benadrukken de organisatoren dat het evenement niet alleen bedoeld is voor vrouwen. Iedereen die interesse heeft, is welkom. ‘Ongeacht je leeftijd, je achtergrond, je sociale status, je geslacht of wie je bent – je kunt altijd je doelen en carrière nastreven’, zegt Makri.

Gaan deze inspanningen een verschil maken voor vrouwen in de informatica? ‘Als vrouwelijk universitair docent ben ik nog steeds in de minderheid, maar door de inspanningen van de afgelopen vijf jaar zie ik echt veranderingen’, zegt Cao. ‘Over tien jaar zijn er misschien wel meer vrouwelijke hoogleraren.’

Alice & Eve 2024: Women in computing, PLNT (Langegracht 70), vrijdag 25 oktober, 9:30 u – 18:00 u