Universiteit Leiden

College van Bestuur

De Oude UB

Rapenburg 70

2311 EZ

Leiden

Leiden, 21 mei 2015

Geacht college van bestuur,

De afgelopen jaren volgt de Universiteit Leiden een onverschrokken koers in de stapeling van rendementsmaatregelen. Ondanks opeenvolgende discussies over deze aan de student opgelegde maatregelen, weigert u werkelijk over de brug te komen om deze stapeling tegen te gaan. Zelfs niet met de introductie van het leenstelsel, waardoor de student zelf al financieel verantwoordelijk wordt gesteld voor studievertraging. Ten aanzien van die rotsvaste koers hebben wij een duidelijke boodschap: het moet anders.

Wat in de berichtgeving uitgroeide tot een ‘studentenrevolutie in Amsterdam’, vond geen directe weerklank in Leiden. Het Leidse Academiegebouw werd niet bezet en demonstraties op het Rapenburg bleven uit. Het lijkt erop dat een aantal zaken goed geregeld is in Leiden, zoals de staat van de medezeggenschap en het behoud van kleine studies. Echter, ook binnen de Leidse academische gemeenschap heerst al langer onvrede over rendementsmaatregelen.

Het beste voorbeeld van een maatregel waartegen weerstand bestaat is het bindend studieadvies (bsa) in het tweede jaar. Sinds vorig jaar moeten studenten ook in het tweede studiejaar een minimum aantal punten halen om hun opleiding te kunnen voortzetten. Zo niet, dan worden zij van hun opleiding verwijderd; een ingrijpende gebeurtenis voor studenten die al twee jaar op weg zijn. Hoewel de maatregel uitval tegen moet gaan en het aantal studiepunten toeneemt, gaat hij voorbij aan wat de arbeidsmarkt in groeiende mate van studenten verwacht: extracurriculaire activiteiten.

Nota bene uit de conclusies van de Hoger Onderwijstour van minister Bussemaker komt als een van de belangrijkste pijlers voor de Hoger Onderwijsagenda naar voren dat de socialisatie en persoonsvorming van de student gestimuleerd moet worden voor maximale talentontwikkeling, Bildung en zogenoemde 21st century skills.

De rendementsmaatregelen van de Universiteit Leiden gaan hier lijnrecht tegenin. Zelfontplooiing naast de studie, zoals commissiewerk, besturen en tal van andere uitdagingen buiten de studie, worden bemoeilijkt en soms zelfs onmogelijk gemaakt. In plaats van beperken of bestraffen, zou de nadruk moeten liggen op het stimuleren of belonen van extracurriculaire activiteiten, zoals het verschaffen van voldoende beurzen en toereikende compensatie van studie-uitstel met gegronde redenen.

Naast het bindend studieadvies in het tweede jaar, stapelt het college maatregel op maatregel in een poging het rendement van studenten verder op te krikken: beperking van de geldigheidsduur van tentamens, tentamenboetes en het beperken van het recht op herkansing. Er zijn concrete voorbeelden genoeg van studenten die zich slechts beperkt en benadeeld voelen om zich buiten hun studie te ontplooien, in plaats van aangemoedigd om binnen de studie te presteren.

Een goed voorbeeld betreft de door het college zo graag geziene internationale studenten. In een interview met Mare haalde vice-rector magnificus Simone Buitendijk stevig uit naar de Nederlandse student die een gebrekkige mentaliteit zou hebben. “Kijk naar de internationale studenten, zij brengen een ander studie-ethos met zich mee.’  Maar onlangs bleek bij een bijeenkomst van de Nieuwe Universiteit Leiden dat ook internationale studenten last ondervinden van het bsa. Studenten van de International Bachelor Psychology bijvoorbeeld, ervaren veel druk en krijgen onvoldoende ondersteuning. Voor hen is het bsa als een zwaard van Damocles dat boven hun hoofd hangt. Als ze eenmaal te weinig punten hebben gehaald, worden ze met hetzelfde gemak van de studie gestuurd als de Nederlandse student.

Tijdens de ingelaste bijeenkomst van de Leidse Universiteitsraad naar aanleiding van de gebeurtenissen aan de Universiteit van Amsterdam, legde rector magnificus Carel Stolker uit wat de oorsprong was van de rendementsmaatregelen: uitval van studenten en de daarbij horende persoonlijke drama’s. Een begrijpelijk uitgangspunt, maar, zo blijkt, destructief voor de zelfontplooiing van de student die wel gewoon zijn of haar punten haalt. Wat voor een deel van de studenten als stimulerend is bedoeld, werkt voor een overgroot deel (de rector sprak zelf over een groep van 60 procent) ronduit beperkend. Het is als Herakles in gevecht met de Hydra van Lerna: voor elke afgehakte kop, groeien er weer twee aan.

Wat ons betreft moet het roer om. Rendementsmaatregelen stimuleren niet, maar beperken de vrijheid van de student. Tijd, geld en energie kan de universiteit beter steken in de kwaliteit van het onderwijs waardoor studenten verleid worden om het beste uit zichzelf te halen. Als de universiteit studenten werkelijk wil stimuleren, moet het de ruimte bieden voor zelfontplooiing naast de studie. Gezien de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is die vrijheid niet alleen een behoefte, maar ook een noodzaak voor studenten. Een universiteit die het motto ‘bolwerk van de vrijheid’ voert, zou dat toch moeten begrijpen!

Met hoogachting,

Jan van der Voet

Studenten Groepering Leiden (SGL)

Sander van Diepen

Bewust en Progressief (BeP)

Bas Evers

Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV)

Mede-ondertekend door:

Mahamed Xasan

Lijst Vooruitstrevende Studenten (LVS)

Marjolein Bouterse

Christelijke Studentenfractie Leiden (CSL)

Jip Stam

Plaatselijke Kamer van Verenigingen (PKvV) te Leiden

Rosanne Broekhuizen

Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)