Er valt niet meer omheen te draaien: het hoger onderwijs in Nederland ligt onder vuur. In november protesteerden we met duizenden twee keer tegen de bezuinigingen van maar liefst een miljard euro. Nederlandse universiteiten worden overspoeld met voorstellen – van forse bezuinigingen op internationale opleidingen, studenten en personeel tot een stortvloed aan kortzichtig beleid. En dat brengt niet alleen financiële kosten met zich mee; het leidt ook tot enorme verliezen voor onderzoek, onderwijs en de maatschappij.

We waarderen het ten zeerste dat de Universiteit Leiden zich verzet tegen deze bezuinigingen en studenten en medewerkers steunt in hun protest. Toch maken wij ons als studenten van de faculteit Geesteswetenschappen (en andere faculteiten) grote zorgen over de mogelijke veranderingen voor veel opleidingen aan onze universiteit. Veel van deze opleidingen worden alleen in Leiden aangeboden en als ze verdwijnen is dat niet alleen een verlies voor deze universiteit, maar voor het hele land. Voor de studies die nog niet ten dode zijn opgeschreven door de fusie, zoals African Studies en Midden-Oostenstudies, is er nu een nieuwe eis opgenomen in de wetsvoorstellen voor het hoger onderwijs: de onderwijstaal moet Nederlands worden.

Zoals velen binnen onze universitaire gemeenschap al beseffen, betekent deze eis een stille teloorgang voor Engelstalige opleidingen. Niet alleen internationale studenten kiezen voor Engelstalige bacheloropleidingen; ook Nederlandse studenten kiezen om diverse redenen voor studies of tracks die in het Engels worden gegeven. Als alle bacheloropleidingen verplicht Nederlands worden, zal dat de internationale gemeenschap van medewerkers en studenten in Leiden flink uitdunnen, en het maakt de opleidingen dus ook minder aantrekkelijk voor Nederlandse studenten. Met name bij de kleinere studies binnen Geesteswetenschappen zal het aantal inschrijvingen waarschijnlijk fors dalen. Als ze nu niet worden stopgezet, bestaat er een grote kans dat ze later alsnog worden wegbezuinigd bij een daling van het aantal inschrijvingen als gevolg van de veranderde onderwijstaal.

Groot verlies

Gezien de nationale bezuinigingen, de strenge beperkingen op Engelstalige opleidingen en de zware klappen voor de Leidse geesteswetenschappen, lijkt het slechts een kwestie van tijd voordat Urban Studies ook in gevaar komt. Hoewel wij hier als huidige studenten zelf geen gevolgen van zullen ondervinden, zou het een groot verlies zijn voor de universiteit, toekomstige studenten en academisch onderzoek.

Urban Studies is de enige bachelor van zijn soort in Nederland. Het is een interdisciplinaire opleiding die minder dan tien jaar geleden in het leven is geroepen en die sociale wetenschappen, geesteswetenschappen, natuurwetenschappen en rechten samenbrengt. Onze docenten en studenten hebben diverse achtergronden en brengen verschillende perspectieven met zich mee. En juist nu, in een tijd van ongekende verstedelijking waarin meer dan de helft van de wereldbevolking in steden woont, is ons curriculum van onschatbare waarde voor de kansen en uitdagingen van een samenleving die zich in rap tempo ontwikkelt.

Nederland is een fascinerend land om steden te bestuderen. Het staat bekend om zijn innovaties, van multimodaal vervoer tot stedelijke biodiversiteit. We werken bij Urban Studies niet vanuit een ivoren toren – het begint bij de ingang van onze campus, maar we doen onderzoek naar taalkundige diversiteit in Den Haag, daklozenbeleid in Utrecht, duurzaamheidsinitiatieven in Rotterdam en toerismeregelgeving in Amsterdam.

Verdraaid

Als gevolg van de nieuwe strenge eisen voor de onderwijstaal bestaat het risico dat Urban Studies (net als veel andere opleidingen) noodgedwongen wordt omgezet naar het Nederlands. Universiteitskoepel UNL pleit al jaren voor het recht om een numerus fixus in te voeren voor Engelstalige opleidingen en werkt aan de uitbreiding van Nederlandstalige opleidingen, maar in de nieuwe ‘Wet Internationalisering in Balans’ worden deze inspanningen verdraaid tot een nationalistische eis om universiteiten vrijwel volledig op het Nederlands te laten overstappen, ongeacht de hoge kosten, zowel financieel als intellectueel.

Hoewel we absoluut geen bezwaar hebben tegen een Nederlandse track van Urban Studies, vrezen we dat een gedwongen overgang naar het Nederlands onder de nieuwe Toets Anderstalig Onderwijs (TAO), in combinatie met de forse bezuinigingen zal leiden tot een forse daling in inschrijvingen en het ontslag van een groot aantal docenten. En dan verliezen we niet alleen internationale studenten – veel Nederlandse studenten kiezen er tegenwoordig voor om hun bachelor in het Engels te volgen, en dat geldt ook voor deze opleiding.

Dit is wat studenten te zeggen hebben over waarom we niet zonder Urban Studies kunnen:

‘Om complexe vraagstukken zoals klimaatverandering, politieke spanningen en de woningcrisis aan te pakken, moeten we begrijpen hoe de ongelijkheden die ten grondslag liggen aan deze problemen in stand worden gehouden. Urban Studies is een multidisciplinaire opleiding waarin studenten kunnen onderzoeken hoe economie, milieu en cultuur met elkaar in wisselwerking staan en leren verbindingen te leggen die essentieel zijn voor het verbeteren van steden en zo ook het leven van mensen.’

‘Het biedt een veelzijdig en breed scala aan sociale wetenschappen die van pas kunnen komen in verschillende beroepen. Denk bijvoorbeeld aan politici – die hebben ook kennis van de maatschappij, psychologie en economie nodig zodat ze bredere denkwijzen kunnen ontwikkelen om zo het leven van mensen te kunnen verbeteren door middel van beleid.’

‘Steden bestaan niet in een vacuüm en om steden te bestuderen hebben we een interdisciplinaire aanpak nodig zoals we leren bij Urban Studies. Het stadsleven is zo chaotisch en er wordt nog maar sinds relatief korte tijd onderzoek gedaan naar steden, dus als we de studie schrappen, snijden we onszelf in de vingers, want steden zijn de toekomst. Door je te verdiepen in filosofie, psychologie, geschiedenis en de topografie van de stad kun je innoveren en ruimtelijke, sociaal-culturele en zelfs politieke uitdagingen in steden aanpakken.’

Politiek theater

Dit zijn slechts enkele van de reacties die we van medestudenten hebben ontvangen, maar de boodschap is duidelijk: Urban Studies is nu meer dan ooit een onmisbaar vakgebied, en het is belangrijk dat de opleiding in het Engels wordt aangeboden. Hoewel Urban Studies voldoet aan de eisen van de ‘Toets Anderstalig Onderwijs’, zijn we net als Universiteiten van Nederland tegen de handhaving van zo’n draconische maatregel die politiek theater boven het algemeen belang stelt. Samen met de enorme bezuinigingen zijn de ‘Wet Internationalisering in Balans’ en de TAO een aanval op het Nederlandse hoger onderwijs.

In februari viert de Universiteit Leiden haar 450-jarig bestaan. Dick Schoof is nog geen half jaar minister-president. Onze steun reikt verder dan de twintigduizend mensen die op een druilerige novemberdag in actie kwamen voor het landelijke protest; de publieke opinie staat aan de kant van het hoger onderwijs. Tegen de tijd dat de bezuinigingen en taalvereisten zijn doorgevoerd – ten koste van studies, onderzoekers, studenten en academisch onderzoek – is dit kabinet allang niet meer aan de macht.

Als studenten doen wij een oproep aan het College van Bestuur om op te komen voor het hoger onderwijs en niet te schikken naar deze regressieve, kortzichtige agenda. We zullen met duizenden de straat op blijven gaan, maar we kunnen het hoger onderwijs niet redden zonder jullie hulp.

Anouk Moritz is student Urban Studies