Een jaar of twee geleden kwam ik het woord voor het eerst tegen: ‘pick-me girl’. Dat is een meisje dat zichzelf erop laat voorstaan net een beetje anders te zijn dan andere meisjes. Want zij draagt geen make-up, zegt ze (maar doet dat stiekem toch een beetje). Zij beukt gewoon lekker een kapsalon weg, gemiep over calorieën vindt ze maar ‘wijverig’. Zij lacht gezellig mee met de seksistische grappen van haar mannelijke vrienden.

One of the guys is ze, maar dan wel op zo’n manier dat ze aantrekkelijk blijft voor de guys in kwestie. Dat is namelijk het idee: door zich af te zetten tegen andere vrouwen, probeert ze zelf in de gunst te komen bij de man. ‘Kies mij!’ schreeuwt ze zonder het hardop te zeggen.

Een beetje betrapt voelde ik me wel, toen ik voor het eerst van de ‘pick-me girl’ hoorde. Sommige van haar trekjes herken ik ook in mezelf. Welke trekjes dat precies zijn, dat ga ik niet zeggen, want dan zou ik me gelijk weer aan een enorme ‘pick-me girl’-actie bezondigen.

En een ‘pick-me girl’, dat wil je absoluut niet zijn, volgens de vele TikTokfilmpjes en tijdschriftartikelen die aan het fenomeen zijn gewijd.

Door andere vrouwen weg te zetten als tuttebellen en zeveraars, hou je namelijk juist een schadelijk stereotype van de vrouw in stand. Door jezelf te presenteren als ‘de uitzondering op de regel’, onderstreep je eigenlijk de veronderstelde regel.

De ‘kies-mij-meid’ heeft ook iets van een stakingsbreker, een ‘scab’, om een van mijn favoriete Engelse scheldwoorden te gebruiken. Net als de negentiende-eeuwse mijnwerker die zich toch gewoon met een pikhouweel over de gebochelde schouder meldt bij de delfplaats op de ochtend dat de rest van de uitgebuite koempels zich met spandoeken en geheven vuisten verzamelt op de stoep van Mr. Moneybags, breekt de ‘pick-me girl’ de solidariteit die nodig is om iets gedaan te krijgen in de emancipatiestrijd.

Bestaat er ook een equivalent in de universitaire wereld? De ‘pick-me scholar’, die er prat op gaat ‘niet zo moeilijk te doen als anderen’, en zo zichzelf naar boven werkt en de rest naar beneden?

Voorbeelden bedenken is niet zo moeilijk. De streber die schampert over collega’s die niet willen werken in het weekend. De vleier die meelacht met de grensoverschrijdende grapjes van bovengeschikten om bij hen in de gratie te komen. De hoogvlieger die bezwaren tegen het hypercompetitieve beurzensysteem afdoet als gezeur. Wetenschap is topsport! En hij heeft zijn Veni/Vidi/Vici al binnen. No time for losers, de ‘pick-me scholar’ is een champion.

Toch moeten we ook oppassen met het afkraken van ‘kies-mij’-figuren. Door meisjes die zich profileren als one of the guys of het niet eens zijn met elk feministisch standpunt al te snel weg te zetten als ‘pick-me girls’, zouden we de vrouw wel eens onbedoeld opnieuw in een hokje kunnen opsluiten. ‘Jij mag je niet afzetten tegen typische meisjesdingen, en jij moet het wel met dit hele puntenlijstje eens zijn, anders ben je geen goede vrouw’ – dat is evengoed geen emanciperende boodschap.

Ook in de academische context is voorzichtigheid geboden bij het verwijten van ‘pick-me’-gedrag. Dat een collega wel doorwerkt in het weekend, het goed kan vinden met mensen hoog in de universitaire boom, of de ene na de andere beurs binnenharkt, maakt hem op zichzelf nog geen ‘pick-me scholar’. Zolang hij zich niet op de genoemde gronden boven anderen verheven acht, verdient hij geen blaam.

Bovendien – en dit geldt in het hoger onderwijs nog meer dan in de vrouwenzaak – we kunnen ons op dit moment simpelweg geen onderlinge strijd permitteren. Beter dan collega’s te verwijten dat ze te moeilijk doen of juist niet moeilijk genoeg, haken we nu de armen stevig ineen om ons te verzetten tegen iets wat ons allemaal bedreigt: de Bruinser bezuinigingen.

Staken zullen we! Geen scabs in onze gelederen. Maandag gaan we van start, en we houden vol tot Bruins over de brug komt.

Dat u het weet, Mr. Moneybags.

Josette Daemen is postdoctoraal onderzoeker aan het Instituut Bestuurskunde van Universiteit Leiden