Zoals Mare vrijdag al berichtte, wordt het onderwijs van de universiteit komend collegejaar tot februari grotendeels online gegeven. Dat schrijft het college van bestuur in een brief op de universiteitswebsite. Daar waar mogelijk zal er fysiek onderwijs gegeven worden.

Hoe het ‘onderwijs er precies uit gaat zien, weten we nog niet’, aldus het college. ‘’We zijn hierbij afhankelijk van de mogelijkheden die het RIVM en het kabinet ons bieden.’ Per opleiding wordt bekeken welke delen van het onderwijs fysiek kunnen worden gegeven zoals practica en kleine werkgroepen.

Rector magnificus Carel Stolker gaf woensdagochtend in de YouTube-talkshow JortCall toelichting op de plannen van de universiteit. ‘We gaan ervanuit dat het een combinatie van digitaal en fysiek onderwijs gaat worden in september. De grote hoorcolleges blijven digitaal. ‘Eigenlijk kun je het samenvatten als online waar het niet anders kan, en face to face waar dat wel kan.’ Hoe dat fysieke onderwijs precies geregeld moet worden is nog onduidelijk.

De universiteit heeft al wel plannen voor de start van het collegejaar. ‘We gaan alle eerstejaars indelen in groepjes van tien à vijftien studenten’, aldus Stolker. ‘Dus ook enorme opleidingen als rechtsgeleerdheid en psychologie.’

‘De genaaide generatie’

Die groepjes krijgen allemaal een student-tutor en een docent-tutor. ‘Dat wordt dan de gemeenschap waar je als eerstejaars mee start. Het is de bedoeling dat je elkaar als groep iedere week ziet. Online, of als het even kan klassikaal in een universiteitsgebouw, of in het Van der Werfpark.’

In een landelijk uitstel van het onderwijs tot februari ziet Stolker geen oplossing. De scholieren die in september gaan studeren worden volgens hem al ‘de genaaide generatie’ genoemd. ‘Ze hebben geen eindexamen gehad, krijgen geen normale introductieweek en ze kunnen ook al niet op de traditionele manier lid worden van Catena of Minerva. Wij moeten zoveel mogelijk doorgaan als universiteit en hopen dat de regels worden versoepeld.’

En alle buitenlandse studenten? ‘Zij kunnen gewoon starten, ook als ze niet naar Leiden kunnen reizen. Zij mogen zelf bepalen wanneer ze hiernaartoe komen. We zorgen dat er digitaal onderwijs voor hen beschikbaar is.’

JortCall-presentator en Leids historicus Geerten Waling wilde weten waarom de universiteit digitaal gaat surveilleren met het programma ProctorExam. De Hogeschool Leiden kiest daar namelijk nadrukkelijk niet voor. En ook aan de universiteit bestaat er weerstand tegen het zogeheten proctoring.

‘We moeten er voor zorgen dat studenten geen studievertraging oplopen,’ reageerde Stolker. ‘Niet alles kan echter met een openboektentamen worden opgelost. Je kunt ook studenten niet altijd helemaal vertrouwen. Het gaat namelijk soms om groepen van wel duizend studenten. Het is nodig om toch in de gaten te houden of iemand zijn boek er stiekem bijhoudt. Dit is goed met de medezeggenschap besproken. Proctoring is oké, maar is uiteraard niet het beste dat je kunt hebben. We willen er ook zo snel mogelijk weer vanaf.’

Tentamens in de Pieterskerk

‘Is het niet mogelijk om bijvoorbeeld in de Pieterskerk een deel van tentamens fysiek af te nemen?’ vroeg Leids gemeenteraadslid Sander van Diepen (D66), die ook te gast was in het programma. ‘Daar is wel wat ruimte om anderhalf meter van elkaar te zitten.’

De KU Leuven in België doet dat wel, vertelde Stolker. ‘Het is echter een enorme logistieke operatie. In Nederland mag het ook nog niet van de overheid. Ik schat in dat er in september meer mogelijk is. Dan zijn tentamens in de Pieterskerk waarschijnlijk wel haalbaar. Omdat studenten verder uit elkaar moeten zitten dan normaal, moeten we echter nog intensiever zoeken naar geschikte locaties. Dus we denken ook aan tentamens in het weekend en ’s avonds.’

Een ander punt van aandacht is geld. De financiële situatie van de universiteit baart Stolker namelijk zorgen. ‘Hoe komen we financieel door deze crisis? We hebben de afgelopen jaren, mede op verzoek van minister Van Engelshoven van Onderwijs, scherp aan de wind gevaren. Het vet op de botten is al niet enorm dik. Nu is de vrees: is dit wel vol te houden?’

Afscheid

Studenten willen bijvoorbeeld hun collegegeld terugvragen, promovendi willen contractverlenging. ‘We hebben uitgerekend wat het zou kosten om alle promovendi een jaar te verlengen: zestien miljoen euro. Enorme bedragen: dat geld hebben we zelf niet. Dan kijk je al gauw naar de minister.’

Stolker zwaait in februari af als rector, en wordt opgevolgd door vice-rector Hester Bijl. ‘Ik had gehoopt op een overdracht zonder lastige dossiers. Nu laat ik de universiteit mogelijk met grote financiële zorgen achter. Ik had het me dat anders voorgesteld.’