‘Dit had niemand zien aankomen’

‘Ik heb er veel zin in,’ zegt Kirsten Soer (27) die in augustus in de VS een PhD gaat doen. ‘Zelfs in deze tijden, of misschien zelfs wel juist nu, is het interessant om er heen te gaan. Als het niet te erg uit te hand loopt tenminste.

‘Het is geen eng land, de gewone Amerikaan is bezig met zijn eigen leven. Ik maak me niet veel zorgen of ik de VS wel weer inkom. Een witte vrouw met een Nederlands paspoort ziet niemand als een bedreiging. Voor bepaalde groepen is dat toch anders.’

Soer heeft een master amerikanistiek en is bijna klaar met haar master Azië Studies. ‘Er zijn vier universiteiten waar ik heen kan. Op dit moment zijn de Ohio State University en Rice University in Texas koplopers, een lastige keuze vanwege de moeilijke politieke situatie.

‘Rice is de enige private universiteit van de vier. Een voordeel was het idee, omdat die iets minder financieel risico loopt als de federale overheid bezuinigt. Toen bleek juist Columbia, ook een private universiteit, risico te lopen.

‘Mijn onderzoeksvoorstel gaat over hoe Amerikaanse vrouwen in internationale betrekkingen gedurende de Koude Oorlog dachten over Azië.

‘Het idee was dat masculiene kwaliteiten, zoals leiderschap, in Azië minder sterk aanwezig waren en dat Amerika deze regio daarom hulp moest bieden. Ik onderzoek hoe deze vrouwen zich tot dat narratief verhielden.

‘Er zijn mensen die zeggen dat ik daarmee problemen krijg. Ik denk dat het gaat meevallen. De universiteit begrijpt dat onderzoek naar vrouwen of ethnische minderheden wetenschappelijk verantwoord is. Je bent geen propaganda aan het maken.'

‘De universiteiten proberen je gerust te stellen, maar je voelt toch wel dat er dingen gebeuren waar iedereen van schrok, zoals Columbia. Dat had niemand in mijn omgeving zien aankomen.

‘Misschien ben ik naïef maar ik denk dat het onderzoek in stand blijft en dat universiteiten geen termen gaan schrappen in wetenschappelijke publicaties.
‘Veel Amerikanen accepteren het niet als universiteitsuitgeverijen censuur zouden toepassen. Ze gaan het niet zo ver laten komen dat historici hun werk niet meer kunnen doen. Als dat wel gebeurt, dan stort het vakgebied geschiedenis in de VS helemaal in.

‘Maar de situatie kan over een paar jaar weer heel anders zijn dan nu. Misschien zijn de Amerikanen er dan wel helemaal klaar mee.’

‘Geen zorgen’, zei mijn supervisor. ‘We got you’

‘Ik heb net het contract getekend’, vertelt Emma Riquet (23). ‘Midden augustus ga ik een PhD doen aan de University of Florida. Daar ga ik onderzoek doen naar hoe wit superioriteitsdenken evolueert.’

Riquet, die in de zomer van 2024 haar Leidse master afrondde, richt zich onder meer op de herinneringscultuur rond de Amerikaans Burgeroorlog in de voormalige geconfedereerde staten. Deze oorlog had onder andere als inzet het behouden van de slavernij, de Confederatie was daar voorstander van.

‘Mijn onderzoeksonderwerp is op dit moment niet populair in de VS, maar gaat niet over de huidige problematiek. Ik verwacht geen problemen. Maar als je leest dat bij sommige beursvoorstellen bepaalde woorden niet meer mogen worden gebruikt, is dat best eng. Ik doe onderzoek naar zaken waar die woorden uiteraard in voorkomen.'

‘Onlangs was ik op bezoek op de universiteit in Florida. Ik was wel gestrest: kom ik het land wel binnen? Dat was gelukkig geen probleem. Ik had van tevoren gebeld met de universiteit en ze begrepen mijn zorgen. Ze stelden me gerust. Op de universiteit sprak ik huidige PhD’s en die voelden zich heel goed beschermd door de faculteit. Mijn supervisor zei via Zoom: “Geen zorgen. We got you.”

‘De wat-als-vraag spookt wel eens door mijn hoofd. Ik ben er niet enorm gerust op als je de verhalen hoort over agenten die studenten op straat kidnappen. Dat is best afschrikwekkend.

‘Toch ga ik, want ik wil een PhD in Amerikaanse geschiedenis doen en dan is dit de beste locatie. Ik heb er ondanks deze ontwikkelingen vooral heel veel zin. Momenteel maak ik me vooral zorgen over of ik mijn visum krijg, dat geeft wel stress.

‘Over grote maatregelen van de universiteit als gevolg van het overheidsbeleid heb ik nog niets gehoord. Ik heb gevraagd hoe het zit met funding. De universiteit betaalt deels mijn promotietraject en gaat er niet vanuit dat er bezuinigingen volgen. Zelfs als dat wel zo is, dan heb ik nog een apart potje met geld van mijn supervisor. Mocht een worst case scenario volgen, dan kan hij nog wat schuiven met middelen.’