De gemeente Leiden voerde eind 2019 nieuwe regels in voor verkamering: verhuurders moesten een onttrekkingsvergunning hebben, ook met terugwerkende kracht, en daarop zou worden gehandhaafd. Ook kwamen er quota. In de binnenstad mocht maximaal 20 procent van de panden per straat worden verkamerd, in de schil eromheen acht procent en in de buitenwijken vijf procent.

In september kondigde wethouder Wonen en D66-lijsttrekker Fleur Spijker een vergunningsstop aan, door een uitspraak van de Raad van State over een vergelijkbare situatie in Nijmegen, om te voorkomen dat er onterecht vergunningen werd verleend die later weer moesten worden ingetrokken. Het beleid is deels gebaseerd op het argument dat de leefbaarheid in de wijken goed moet blijven, en dat argument heeft geen basis in de landelijke wetgeving over huisvesting, oordeelde de rechter.

Die nieuwe landelijke wetgeving (waarvan leefbaarheid ook een onderdeel is) is in de maak en wordt waarschijnlijk per 1 januari 2023 van kracht. D66 zegt daar niet op te willen wachten, en pleit voor een versoepeling van het beleid, zegt Spijker.

U wilt een soepeler verkameringsbeleid. Wat houdt dat precies in?
‘Dit najaar hebben we het verlenen van vergunningen even on hold gezet. Dat houdt in dat er geen nieuwe verkamering mogelijk is, maar ook dat er niet wordt gehandhaafd. Dus dat zou betekenen dat er even helemaal geen gevolgen zijn.

‘Maar nu blijkt uit gesprekken dat studenten toch op straat komen te staan. De gemeente is weliswaar niet aan het handhaven, maar verhuurders anticiperen al op de situatie. Dat raakt mij echt, want dat is nooit het uitgangspunt geweest.

‘Wij willen het beleid versoepelen door te kijken naar maatwerk. Ik denk dat we met elkaar de discussie voeren op pand- en straatniveau. We hopen dat er andere partijen zullen volgen doordat wij deze stap naar voren doen. En dat dat effect heeft op verhuurders die nu anticiperen op de situatie, en stoppen met studenten op straat zetten in de periode tot 1 januari 2023.’

U wilt versoepeling, terwijl de regels juist steeds strenger werden. Is dit geen campagnestunt om stemmen bij de nieuwe studentenpartij weg te kapen?
‘Zeker niet. Ons uitgangspunt is altijd geweest: er moet beleid zijn dat in balans is. We hebben in 2019 al gezegd dat de scherpe kantjes van het beleid moeten, in samenspraak met studentenverenigingen. Toen hadden we geen meerderheid in de raad om het nog soepeler te maken.

‘Nu merken we pas dat het beleid er toch toe leidt dat studenten hun kamer soms moeten verlaten. Dan is nu het uitgelezen moment om daarmee aan de slag te gaan, omdat we nu toch het systeem opnieuw gaan optuigen vanwege fouten in landelijke regelgeving.’

Het lijkt een verrassing dat studenten op straat belanden, maar dat was al bekend toen het beleid werd ingevoerd. De gemeente berekende toen zelf dat er 600 studenten op straat zouden komen te staan.
‘Dat is niet wat wij hebben meegekregen. Overigens zijn er bij de gemeente ook geen signalen over binnengekomen. Wij horen dat nu pas. Ik ben ook zelf de gesprekken aangegaan.'

‘Bij het vaststellen van het beleid hebben we gezegd dat je in de loop van de jaren stap voor stap toewerkt naar de eindsituatie. Er zijn natuurlijk berekeningen gemaakt, maar een handhavingstraject duurt al zo’n anderhalf jaar. Daardoor zou het een soort natuurlijk verloop kennen. En nu merken we dus in die gesprekken met studenten dat hun huur wordt opgezegd.

‘Laat ik voorop stellen: er moeten sowieso meer studentenwoningen komen. Het aantal te bouwen woningen moet omhoog, van 2700 naar 3500. We zijn ook heel druk geweest met het Huurteam om excessen te voorkomen, dat studenten niet zomaar op straat komen te staan.’

Het huidige beleid, lijkt toch vooral het belang van niet-studenten te dienen. Moeten nieuwe regels niet meer in het belang van studenten zijn?
‘Het gaat juist om de totale leefbaarheid van ons allemaal en dat je een stad hebt waarin iedereen een plek heeft. Studenten, niet-studenten, senioren.

‘Maar die woningen moeten ook geschikt zijn. Ik ben ooit in Transvaal geweest, waar allemaal hele kleine woninkjes staan die onvoldoende geïsoleerd zijn. In de straten is er amper plek om je fiets neer te zetten. Totaal niet geschikt voor verkamering, maar toch zijn ze verkamerd. Het is ook niet wenselijk om als student in een rommelhok te wonen. Die excessen zijn ook meegenomen in het beleid. Het moet brandveilig zijn en technisch mogelijk om een pand te verkameren.’

Is er niet ook een rol voor de universiteit weggelegd? Op den duur is de stad gewoon vol, terwijl de universiteit maar studenten blijft aantrekken.
‘Daarover hebben we ook gesprekken met studenten vanuit de PKvV, Bres (de huurdersvereniging van DUWO, red.), de universiteit, hogeschool en DUWO. We voeren doorlopend gesprekken over woningen die we moeten realiseren, hoe het gaat met studenten, hoe het moet met verkamering. Je ziet dat heel veel studenten die in Leiden studeren college volgen in Den Haag. Er is steeds meer wisselwerking tussen die steden.’

Wat gaan jullie tot 1 januari 2023 concreet doen?
‘We hopen de discussie te openen met elkaar. Je krijgt het juridisch in de tussentijd niet anders geregeld, maar we willen dat gesprek zo snel mogelijk na de verkiezingen voeren zodat op 1 januari 2023 alles klaar staat om in één keer goed te regelen, inclusief bijvoorbeeld een verhuurdersvergunning. Dat houdt in dat verhuurders zich ook moeten houden aan bepaalde voorwaarden en eisen.

‘Zo’n vergunning moet eerst landelijk mogelijk worden gemaakt met de nieuwe wetgeving, maar dat zouden we dan kunnen meenemen in nieuw beleid.’

Wordt de vergunningsstop wel opgeheven in de tussentijd?
‘Nee, dat kan niet. Het zou kunnen zijn dat we eerder tot beleid komen, maar dat moeten we nog onderzoeken.’