Dat staat in een voorstel van het college die maandag in de universiteitsraad werd besproken. Het college wil wel samenwerken met fossiele bedrijven die zich ‘aantoonbaar inzetten voor het behalen van de doelen uit het klimaatakkoord van Parijs’.

Doel van het akkoord van Parijs is om de opwarming van de aarde te beperken tot ruim onder twee graden. De EU-lidstaten hebben met elkaar afgesproken dat de unie in 2030 minimaal 55 procent minder broeikasgassen moet uitstoten.

De afweging om in zee te gaan met een bedrijf wordt gemaakt door een ‘toetsingscommissie op basis van nog te ontwikkelen criteria of de beoogde bijdrage aan de klimaatdoelstellingen de samenwerking rechtvaardigt’. Lopende projecten met de fossiele sector die niet aan de klimaateisen voldoen worden nog wel afgerond.

Problematisch

De verklaring van het college is opgesteld naar aanleiding van het debat dat op 27 september in Leiden werd gevoerd over het mogelijk schrappen van samenwerking met de fossiele sector. Eind november bezette actiegroep End Fossil twee lokalen in Lipsius om het college aan te sporen de banden met de fossiele industrie helemaal te verbreken.

De universiteit is niet van plan om zo ver te gaan, maar wil bedrijven met een soort klimaatmeetlat gaan beoordelen. Dat is problematisch, geeft het college zelf toe: er bestaat namelijk nog ‘geen algemeen geaccepteerde methode voor het evalueren van de bijdrage van onderzoeksprojecten aan de doelen van Parijs’. De universiteit wil mogelijk de zogeheten Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de EU als toetsingskader gaan gebruiken.

Het college schetst in het voorstel de gevolgen van het nieuwe beleid. De universiteit accepteerde bijvoorbeeld in 2022 een schenking van 100.000 dollar van Aramco, het staatsoliebedrijf van Saoedi-Arabië, bedoeld voor onderzoek op het gebied van Arabische geschiedenis en cultuur. Zo’n schenking zou nu ‘zeer waarschijnlijk’ niet meer mogelijk zijn. ‘Dit project wordt dit jaar afgerond en niet verlengd.’

De samenwerking met het Franse Total Energies in ‘onderzoek naar quantum-algoritmen zal een casus voor de toetsingscommissie worden’.

Hoe te beoordelen?

De universiteitsraad gaat een advies uitbrengen over het voorgestelde beleid, maar was maandag verdeeld. Patrick Klaassen van personeelspartij UB wilde niet bij voorbaat bedrijven of projecten uitsluiten. ‘Je moet beide zaken bekijken, per onderzoeksvoorstel. Aramco verklaart op haar website wel degelijk Parijs als doel te hebben.’ Of dat ook zo is, is een ander verhaal. ‘Waarom zou zo’n schenking voor Geesteswetenschappen niet gehonoreerd mogen worden? En hoe beoordeel je of een project voldoet aan de eisen?’

Studentenpartij PBMS wil dat per geval kijken. ‘Als een project schadelijk is, dan moeten we het niet doen’, aldus fractievoorzitter Victor van der Horst. ‘De projecten die de universiteit nu heeft lopen, zijn nuttig. We moeten onze handen niet aftrekken van onderzoek dat belangrijk is voor de transitie naar schone energie.’

Inconsequent

Volgens Joost Augusteijn (personeelspartij LAG) wil het college ruimte scheppen voor bedrijven die niet voldoen aan Parijs om toch met een project te komen dat wel past bij die eisen. ‘Dat is inconsequent en raar.’ Het op partnerniveau helemaal uitsluiten is juist helder, aldus Augusteijn. ‘Dat geeft een bedrijf een prikkel om te gaan voldoen aan de klimaatdoelen.’

Een meerderheid in de raad is een voorstander van deze lijn. In de raad was er wel consensus over de problematiek rond de toetsingscommissie. ‘Hoe ga je dit toetsen? Wat zijn de criteria?’, vroeg Femke Spaargaren (PBMS). ‘En, hoe vaak gaan we checken of bedrijven op de goede weg zijn?’

De raad vond die vragen terecht. Het college moet eerst duidelijke richtlijnen opstellen over hoe de toetsingscommissie onderzoek gaat doen. De raad spreekt op 12 februari met college over de kwestie.