Steeds vaker krijgen jonge Leidse docenten, promovendi en postdocs het verzoek van hun leidinggevenden om een zogeheten jaarafspraak, ook wel functiecontract genoemd, te tekenen.

Je maakt dan afspraken met je werkgever over de werkzaamheden die je gaat doen in een jaar. Vakantiedagen aanvragen hoeft niet meer. In een ideale situatie verhoogt dat de vrijheid en vermindert het bureaucratisch gedoe.

Maar de jaarafspraken kunnen ook zeer problematisch zijn, bleek onlangs al uit een rondgang van Mare. Medewerkers worden slecht geïnformeerd over de gevolgen van de contracten en nemen te weinig vrij omdat ze druk voelen om door te blijven werken. Verder worden de jaarafspraken misbruikt om geld uit te sparen. Universiteitsraadspartij PhDoc, de FNV en het LEO maken zich al langer zorgen over de jaarafspraken en hielden een enquête onder ‘early career academics’.

Slechte werkgever

Negentig beginnende wetenschappers deden mee: slechts een klein deel van alle jonge wetenschappers aan de universiteit, erkennen de onderzoekers. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt desondanks dat er problemen zijn. Van de groep geënquêteerden bleek 45 procent een jaarafspraak te hebben. Frappant is dat drie van hen volgens de Leidse systemen een jaarafspraak hebben, terwijl zij melden daarvoor niet te hebben getekend. Verder wisten de respondenten vaak niet afdoende wat de implicaties zijn van deze functiecontracten.

Soms toont de universiteit zich een slechte werkgever, aldus het rapport. Een respondent laat weten dat een instituut personeel dat nog vakantiedagen overheeft onder druk zet om toch maar een jaarafspraak te tekenen. Een andere medewerker schrijft dat het ‘lastig is om vakantieplannen te maken’ door de jaarafspraken. Uit de enquête blijkt dat 34 procent van de respondenten druk voelde om hun vakantieplannen aan te passen.

Lang niet iedereen is ontevreden. Medewerkers die een goede relatie hebben met hun leidinggevende zien vooral voordelen. ‘Ik kan makkelijk met mijn supervisor afspraken maken over vrij nemen’, schrijft een jonge wetenschapper. ‘Ook kan ik, als het nodig is, meer uren opnemen.’

Vakantiedagen

De onderzoekers stellen dat wetenschappers, nog los van de jaarafspraken, snel geneigd zijn om te weinig vakantie te nemen. Van de 65 voltijdsmedewerkers gaven er twintig aan dat ze in 2022 minder dan twintig vakantiedagen hebben opgenomen, terwijl ze recht hebben op tussen de 29 en 41 dagen. Dat is 30,8 procent. Verontrustend hoog, vinden de onderzoekers.

Een van de respondenten schrijft dat collega’s ‘opscheppen over dat ze doorwerken tijdens kerst’. De onderzoekers concluderen dan ook dat er op de universiteit een ‘toxische cultuur heerst als het gaat om vakantiedagen opnemen’.

Om jonge wetenschappers beter te beschermen moet de universiteit dan ook geen jaarafspraken aan promovendi, postdocs en docenten aanbieden, vinden de organisaties. Het rapport wordt waarschijnlijk op 20 maart tijdens de universiteitsraadsvergadering besproken.