Naar aanleiding van de fraudekwestie rond de voormalig Leidse psycholoog Lorenza Colzato, die in ten minste vijftien publicaties fraude had gepleegd, besloot het college samen met het bestuur van het LUMC een retractierichtlijn voor sjoemelartikelen op te stellen.
Toen de universiteit destijds de uitgeverijen die de frauduleuze Colzato-artikelen hadden gepubliceerd verzocht die in te trekken, verliep dat proces zo traag dat het college besloot zelf zeven publicaties waarover geen twijfel bestond alvast te openbaren ‘in het belang van een schone wetenschap’.
Volgens de richtlijn worden artikelen waarvan is vastgesteld dat ze niet deugen en moeten worden teruggetrokken op de universitaire website gepubliceerd, althans de titels en de tijdschriften waarin de publicaties zijn verschenen. Ook wordt er een link naar het artikel geplaatst, met daarbij een korte beschrijving van de grondslag waarop het verzoek tot de intrekking is gebaseerd. Verder publiceert de universiteit een persbericht met deze informatie.
De universiteitsraad is voorstander van de richtlijn. Maar gaat deze wel ver genoeg? ‘Uitgeverijen hebben behoorlijk veel macht’, zei Victor van der Horst van studentenpartij PBMS. ‘Wat kunnen we nog meer doen als zij artikelen niet intrekken? Is er een manier om samen met andere universiteiten meer druk op hen uit te oefenen?’
De richtlijn is er juist om de druk op te voeren, reageerde rector Hester Bijl. ‘Je maakt het publiek, en wees gerust, dit wordt internationaal opgepikt. Bijvoorbeeld door het invloedrijke wetenschappelijke integriteitsblog Retraction Watch en andere media. De wetenschappelijke gemeenschap krijgt dit te horen. Een tijdschrift dat niet wil intrekken komt dan vrij klem te staan.’
Bijl legde ook uit dat het moeilijk is om op een andere manier invloed uit te oefenen op de tijdschriften. ‘De richtlijn zou misschien kunnen worden meegenomen in de onderhandelingen met uitgeverijen. Maar andere universiteiten zouden dan ook de richtlijn moeten overnemen, want die onderhandelingen worden vaak samen gevoerd.’