Het beleid moet per 1 januari ingaan. Hiermee wil de gemeente huisjesmelkers harder aanpakken, de leefbaarheid in wijken verbeteren en het starters makkelijker maken een huis te kopen. De complexe en omvangrijke plannen leidden donderdagavond bij de behandeling in de commissie stedelijke ontwikkeling tot tientallen vragen van de politieke partijen.

Heet hangijzer: het mogelijk verdwijnen van ongeveer vijftig illegaal verkamerde studentenpanden in Transvaal, Noorderkwartier en De Kooi. In die wijken staat volgens het college de leefbaarheid onder druk en daarom moet verkamering daar aan banden worden gelegd.

Fractievoorzitter van studentenpartij Studenten voor Leiden (SVL) Mitchell Wiegand Bruss uitte daarover in oktober al zijn frustratie tegen Mare. Hij zei het onbegrijpelijk te vinden dat het college ‘in tijden van extreme woningnood studentenkamers gaat onttrekken aan de markt’. Bovendien is de partij van mening dat het argument van leefbaarheid ‘wankel en slecht onderbouwd’ is. Ook uitten bestuurders van Augustinus, Minerva en de PKvV hun zorgen bij de commissie.

SVL probeerde donderdagavond, tevergeefs, steun te vinden bij andere partijen. Zo zou er geen verband zijn tussen leefbaarheid en verkamering, betoogde duoraadslid David den Hartog: ‘Wij lezen die relatie in het onderzoeksrapport niet terug.’

Meer mensen, meer overlast

Wethouder Wonen Julius Terpstra (CDA) weersprak dat. ‘U kunt het er politiek mee oneens zijn, maar u kunt niet zeggen dat de onderbouwing niet deugt.’ Volgens Terpstra maken rapportages van de gemeente, het Huurteam en externe partijen wel degelijk aannemelijk dat de relatie tussen leefbaarheid en verkamering bestaat. ‘Wij hebben nooit een ondeugdelijke onderbouwing naar de raad gebracht.’

De wethouder werd gesteund door andere partijen. Martijn Otten (PvdA): ‘De opstapeling van het aantal verkamerde panden in een wijk kan zorgen voor leefbaarheidsproblemen. Als je door Transvaal loopt, kan je dat ook niet ontkennen. Wat ons betreft is de relatie die het college legt dus logisch en goed onderbouwd in het onderzoek.’

ChristenUnie-raadslid Matthijs Vet: ‘Hoe meer mensen in een straat wonen, hoe meer overlast. Het gaat dan niet alleen om studenten, het kunnen net zo goed arbeidsmigranten of expats zijn.’

Ook Tobias Sandoval Garcia (CDA) zag niets in de kritiek van SVL. ‘Het frame dat dit een soort anti-studentenwetgeving is, klopt gewoon niet. Het gaat om het aantal mensen dat in een straat of wijk woont. Het gaat er niet om of het studenten zijn.’

Het belangrijkste discussiepunt van SVL betrof de mogelijke ontkamering van vijftig studentenhuizen. Hoewel deze panden illegaal zijn verkamerd tijdens de verkameringsstop wil de partij de verhuurders toch een vergunning verlenen. Reden: in alle andere wijken waar géén leefbaarheidsproblemen zijn, worden illegaal verkamerde panden (bijna 800) namelijk wél gelegaliseerd. Den Hartog: ‘Ons voorstel is: laat de vijftig panden in Noorderkwartier, Transvaal en De Kooi open.’

Cadeautje

Wethouder Terpstra vindt dat geen goed idee. ‘Uit onze rapportages blijkt dat in deze wijken de leefbaarheid nadrukkelijk onder druk staat. We hebben de plicht om deze huurders te ondersteunen middels het huurteam, maar we hebben ook een verantwoordelijkheid richting de buurt. Ik snap uw voorstel vanuit uw perspectief, maar vanuit het belang van de wijken moeten we dit niet willen.’

Matthijs Vet (CU) kon zich daar in vinden. ‘Deze panden openhouden lijkt me niet verstandig. Maar we moeten wel onzekerheid wegnemen bij de studenten die er wonen.’

Ook Ton Rovers (SP) is voor handhaving. ‘Mij lijkt het een heel slecht idee om huisbazen die illegaal hun pand hebben verkamerd, een cadeautje te geven door ze alsnog een vergunning te geven. Dat lijkt me de slechtste manier om het onderliggende probleem op te lossen.’

‘Voor bijna 800 panden gaan we dat dus wel doen’, reageerde Den Hartog. ‘Ik krijg dat niet uitgelegd.’

Hoewel geen enkele partij de voorstellen van SVL steunde, willen zij wel allemaal ‘een zachte landing’ voor de studenten die worden getroffen.

SP-raadslid Ton Rovers: ‘Ze komen officieel niet op straat te staan, omdat de verhuurder verantwoordelijk is voor het leveren van vervangende woonruimte, maar wegens de machtsverhouding tussen huurder en verhuurder hebben we grote zorgen over hoe dat concreet gaat uitpakken. Wij willen waarborgen zien van het college.’

Wat betreft de ChristenUnie wordt de termijn om nieuwe woonruimte te vinden verruimd van één naar drie jaar. Vet: ‘Dat is de termijn van een bachelorstudie, om te voorkomen dat studenten op straat komen te staan.’

Urgentie

De PvdA stelde voor de opdracht mee te geven aan het college ‘om er bij Duwo op aan te dringen dat schrijnende gevallen via een urgentieregeling voorrang kunnen krijgen’.

Thijs Vos van Partij Sleutelstad vindt dat de gemeente vervangende woonruimte moet afdwingen. ‘Studenten mogen beslist niet uitgezet worden zonder dat er een alternatief is.’

Ook kwam hij met een naar eigen zeggen ‘creatief voorstel’ in het geval die voorrangsregeling bij Duwo niet van de grond komt. ‘We kunnen wellicht onze inkomsten uit boetes en dwangsommen inzetten om woonruimte te huren of hotels voor ze te boeken.’

‘Een hotel lijkt me niet de oplossing waar studenten op zitten te wachten’, reageerde Sandoval Garcia (CDA). ‘Ze willen een structurele oplossing.’

Wethouder Terpstra zei al met Duwo in gesprek te zijn, maar temperde ook gelijk de verwachtingen. ‘Voorrangsregelingen zijn vrij ingewikkeld.’

Dwangsom

Ook wilde hij benadrukken dat het college ‘geen panden gaat sluiten en geen studenten op straat zet’. De vijftig betreffende panden moeten ‘terug naar de legale situatie’ door het aantal huurders per pand terug te brengen naar twee. In de praktijk kan dit echter wel degelijk leiden tot sluiting van panden: een deel van de studenten moet weg en de vraag is of de overige bewoners er dan nog wel kunnen blijven wonen, omdat de huurprijs per persoon dan mogelijk (ruim) verdubbelt.

In het geval de illegale situatie na een half jaar niet is gelegaliseerd, volgt een dwangsom, aldus de wethouder. Ook moet de verhuurder zorgen voor financiële compensatie of vervangende huisvesting. Terpstra: ‘We gaan studenten wijzen op hun rechten.’

Op 21 december stemt de gemeenteraad over het nieuwe woonbeleid.