Annetje Ottow schiep tijdens de raadsvergadering een gitzwart beeld van de financiële toekomst van de universiteit. Als de bezuinigingsplannen van kabinet Schoof doorgaan, moet het college ‘moeilijke beslissingen nemen over wat we überhaupt nog kunnen blijven betalen’. Het doet ‘pijn in mijn hart’ maar we moeten dan zeggen: “Jammer, maar dit gaan we niet meer doen.” Het wordt back to basics met het budget dat we nog uit Den Haag krijgen.’

Ze voegde daaraan toe dat ‘de zeven vette jaren voorbij zijn, we krijgen nu zeven heel, heel magere jaren… Ik hoop dat het bij zeven blijft.’

De politieke onderhandelingen over de onderwijsbegroting stemden de collegevoorzitter maandag ook niet optimistisch. ‘Het ziet er heel erg slecht uit.’

Het was een dagkoers, maar de langstudeerboete wordt waarschijnlijk geschrapt. ‘Geweldig nieuws voor studenten natuurlijk. Maar het slechte nieuws is dat de universiteiten dat moeten betalen. De financiering per student gaat omlaag. Voor hetzelfde werk worden we minder betaald.’ Dat is een extra bezuiniging op de al forse stapel besparingen.

Ingrijpende maatregelen

Overigens sloot de coalitie woensdagavond een deal met een deel van de oppositie over de onderwijsbegroting. Het kabinet schrapt de langstudeerboete maar de universiteiten draaien daar niet voor op (zie kader).

Ottow vertelde dat het college samen met de faculteiten aan het inventariseren is welke besparingsmaatregelen moeten volgen. Vervolgens komt het college met een voorstel. Dat er ingrijpende maatregelen nodig zijn, werd al wel duidelijk. ‘De kaasschaaf die we in 2025 nog hanteren, zal niet genoeg zijn. Iedereen gaat de pijn voelen.’

Sterker nog, mogelijk moet er al in 2025 meer bezuinigd worden dan verwacht. ‘We praten met decanen over besparingsmaatregelen op weg naar 2026.’

De raad vroeg Ottow naar de plannen voor vacaturestops en filters. ‘We gaan scherp kijken waar vacaturestops nodig zijn’, aldus de collegevoorzitter. ‘Bepaalde expertise is meer essentieel dan andere.’

Joost Augusteijn van personeelspartij LAG had vragen over de vacaturestops. ‘Als je vacatures die ontstaan door bijvoorbeeld natuurlijk verloop niet meer vult, dan is dat een bezuiniging. Een werkplek wordt opgeheven. Ligt er een analyse ten grondslag aan welke plekken er verdwijnen en welke niet?’

Reorganiseren

‘We gaan ervan uit dat de faculteiten dit zorgvuldig doen’, reageerde Ottow. ‘En dat gaan we vervolgens met hen bespreken.’

‘Eigenlijk is het een soort reorganisatie’, vond Augusteijn. ‘We gaan bepaalde posities niet vervangen. Daar hoort een reorganisatieplan bij. Nu gebeurt dat zonder inventarisatie. Dat is wel nodig.’

‘Een soort reorganisatie bestaat niet’, stelde Ottow. ‘Het is er wel of niet één. Wij zijn nu aan het kijken wat de situatie is bij de faculteiten. Geesteswetenschappen is een goed voorbeeld. Daar is nog geen besluit genomen over de bezuinigingen. Als dat gebeurd is, gaat het college bepalen of er extra besluiten nodig zijn. We kijken dan ook of we wel of niet moeten reorganiseren.’

Timothy de Zeeuw van LAG wilde van Ottow weten of Leiden dwars gaat liggen als de Haagse bezuinigen worden doorgevoerd. ‘Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek aan de Universiteit Utrecht, deed tijdens het protest van 14 november een oproep aan alle colleges tot bestuurlijke ongehoorzaamheid: de bezuinigingen niet helpen uitvoeren. Is dat een van de scenario’s voor Leiden?’

Bestuurlijke ongehoorzaamheid

‘Zover zijn we nog niet’, reageerde Ottow. ‘We moeten ons ook realiseren dat als we dat doen we veel financiën uit Den Haag niet gaan krijgen. Als het geld voor de universiteit niet binnenkomt in januari, hebben we met zijn allen een heel groot probleem. We gaan kijken wat er wel en niet mogelijk is om deze universiteit varend te houden.’

Floske Spieksma van personeelspartij UB wilde weten of er overleg met andere universiteiten is over samenwerken om expertise en opleidingen te behouden. ‘Er wordt landelijk gesproken’, antwoordde rector Hester Bijl. ‘De rectoren hebben afgelopen vrijdag naar het hele opleidingsaanbod gekeken. Als er opleidingen dreigen te stoppen, dan spreken de decanen van de verschillende universiteiten daar ook met elkaar over. Je hebt natuurlijk het landsbelang, maar elke instelling heeft ook haar eigen belang. Dat zijn soms moeilijke gesprekken.’