Een paar weken geleden kreeg Katarzyna Cwiertka een mail die ze niet al te goed las. ‘Er stond: “Wij zijn van Pachinko, kunt u ons helpen?”’, vertelt de hoogleraar moderne Japanstudies. ‘Ik dacht: wat is dit voor iets raars? Willen studenten met mij praten over een project ofzo?’
Zonder er verder over na te denken, maakte Cwiertka een afspraak voor een Zoom-overleg. ‘Normaal gesproken google ik eerst de mensen die ik ga spreken, maar daar was ik nu even te druk voor...’

Toen ze inlogde, verschenen er maar liefst vier vertegenwoordigers van de streamingdienst Apple TV+ op het scherm. Hun succesvolle serie Pachinko is een historisch epos, gebaseerd op een roman uit 2017, over de lotgevallen van een Koreaanse familie die begin jaren dertig migreert naar Japan.

‘Ik zag het hoofd van het art department dat al drie keer voor een Emmy is genomineerd’, vertelt Cwiertka. ‘Verder was Soo Hugh, die de serie ontwikkelde en het scenario schreef, er ook bij. Ze vroegen: “Ken je onze serie?” “Eh, nee”, gaf ik toe. Ik wist van niets.’

Voedseldeskundige

De makers bleken te werken aan het tweede seizoen en waren daarvoor op zoek naar een deskundige die hen kon adviseren over voedsel in Japan in de jaren veertig. Cwiertka doet al lang onderzoek naar de Koreaanse en Japanse eetcultuur en heeft veel over dit onderwerp gepubliceerd.

Dat ze de serie niet had gezien en de roman niet had gelezen schrok de makers niet af. ‘Na een gesprek van een uur wilden ze me wel hebben.’

Inmiddels heeft Cwiertka het eerste seizoen gezien. ‘Ik vind het een beetje een zoetsappige serie en ook wat te langzaam. De geschiedenis van Korea en Japan is wel heel goed weergegeven. Korea was tussen 1910 en 1945 een kolonie van Japan, wat gepaard ging met zware onderdrukking van de Koreaanse bevolking.’

Meer dan twee miljoen Koreanen gingen in Japan werken, aldus de makers van de serie. ‘In eerste instantie was er geen sprake van dwang, er waren meer mogelijkheden in het modernere Japan dan in Korea. Vanaf de jaren veertig worden er wel Koreaanse arbeiders gedwongen om in de Japanse fabrieken te werken.’

Eten is een belangrijk thema in de afleveringen. Als hoofdpersonage Sunja gaat trouwen, doet haar moeder heel veel moeite om voor het feestmaal witte rijst te vinden. Dat is namelijk een zeer schaars goed. ‘Voor Japan was Korea in eerste instantie een agrarische kolonie. Rijst werd naar Japan geëxporteerd, dat leidde tot tekorten in Korea. Een kom rijst in de serie staat symbool voor koloniale onderdrukking.’

Toch ontdekte Cwiertka al de nodige fouten in het eerste seizoen. Ze kreeg zelfs ‘kromme tenen’ van de laatste scène. ‘Sunja gaat dan met een kar vol kimchi (ingelegde Chinese kool of andere groente met knoflook, red.) naar de markt in de Japanse stad Osaka. Ze prijst haar waren niet alleen in het Koreaans, maar ook in het ­Japans aan. Het is absoluut onmogelijk dat Japanners in de jaren dertig kimchi kochten.’

Koreaans eten werd namelijk helemaal niet gewaardeerd door de Japanners. ‘En zeker kimchi niet, daar ging je van stinken. Er werd toen geen knoflook gebruikt in Japan. Pas vanaf eind jaren tachtig wordt de geur van knoflook er langzaamaan geaccepteerd en wordt kimchi populair. Maar dat is zeker een halve eeuw later dan in de serie.’

Vetorecht

Cwiertka krijgt de scripts van de afleveringen van seizoen twee toegestuurd. ‘Als ik raars zie, maak ik daar een opmerking over. Zo las ik bijvoorbeeld dat een personage blij is een beetje koemelk te bemachtigen. Melk? Op het Japanse platteland van de jaren veertig? No way! Dat moet eruit.’

Daarnaast stellen de producenten ook heel concrete vragen. In de jaren veertig gaat een personage bij een rijke familie eten. Het diner is in Japan, maar de gerechten zijn Frans. Wordt er dan met mes en vork gegeten, of met stokjes? Of met allebei? Ik moet dat dan uitzoeken. Het is ook voor mij dan een beetje gissen, want de Japanse eetcultuur is al vanaf het einde van de negentiende eeuw aan het verwesterlijken.’

Cwiertka heeft ‘natuurlijk geen vetorecht’ in de productie van de serie. ‘Ik hoop echter wel dat ze mijn advies opvolgen. Het is cool om straks te zien of zaken daadwerkelijk zijn aangepast.’

Wanneer het tweede seizoen van Pachinko in première gaat is nog niet bekend.