In mei publiceerde de Leidse universiteit een vernietigend onderzoeksrapport waaruit bleek dat archeologen Corinne Hofman en Menno Hoogland zich decennialang hebben schuldig gemaakt aan ernstig sociaal grensoverschrijdend gedrag. Ook vond de interne onderzoekscommissie het ‘aannemelijk’ dat het duo de wetenschappelijke integriteit schond. Het college van bestuur startte daarop een ontslagprocedure tegen Hofman, waarvan de zaak op 10 oktober bij de kantonrechter dient.

Vorige week schreef Mare dat de advocaat van het koppel, Petra Charbon, op 12 juli een Woo-verzoek (Wet open overheid) bij de universiteit heeft ingediend, mede ter voorbereiding van die rechtszaak. Zo wil ze onder meer schriftelijke en mondelinge verklaringen rond het onderzoek inzien, schriftelijke verslaglegging van de gesprekken op basis van audio-opnames en nagezonden correspondentie.

Maar het college van bestuur heeft besloten dat Woo-verzoek niet verder te behandelen, blijkt uit een brief die op 4 september naar de advocaat is gestuurd en op de universiteitswebsite is gepubliceerd. Het college beroept zich daarvoor op de antimisbruikbepaling (artikel 4.6) in de Woo. ‘Wij hebben de stellige overtuiging gekregen dat het Woo-verzoek uitsluitend is ingediend met als doel om informatie te verkrijgen die noodzakelijk is ten behoeve van het voeren van verweer’, schrijft collegevoorzitter Annetje Ottow in de brief. De universiteit claimt dat het Woo-verzoek niet hoeft te worden behandeld als ‘de verzoeker kennelijk een ander doel heeft dan het verkrijgen van publieke informatie’ en spreekt van ‘misbruik van de Woo voor een ander doel’. Het college wil het verzoek daarom ‘niet verder behandelen’.

Maar twee onafhankelijke Woo-experts, die het besluit hebben gelezen, zeggen tegen Mare dat deze afwijzing onvoldoende is gemotiveerd.

‘Dit is geen terechte grond om het Woo-verzoek af te wijzen’, aldus Tim Staal, directeur en mede-oprichter van Expertisecentrum voor Woo-verzoekers SPOON. ‘De antimisbruikbepaling is alleen van toepassing als het verzoek niet bedoeld is om informatie te verkrijgen, maar om de ander bijvoorbeeld te treiteren door die heel veel onnodig werk te bezorgen of diens tijd te verdoen. Dat lees ik op geen enkele manier terug in het besluit. Door het Woo-verzoek op deze manier terzijde te schuiven maakt de universiteit zelf misbruik van de antimisbruikbepaling.’

‘Deze grond is onvoldoende’, vindt ook onafhankelijk Woo-expert en advocaat Cornelis van der Sluis. ‘De lat om van misbruik te kunnen spreken ligt echt hoog. Dan moet je je wel heel onredelijk, naar en vervelend opstellen. Je misbruikt de Woo pas als je de andere kant frustreert door die bijvoorbeeld met heel veel werk op te zadelen, en ook dat is op zichzelf nog onvoldoende.’

De stelling van de universiteit dat de verzoeker een ander doel heeft met de informatie, namelijk om die te gebruiken als verweer in de rechtszaal, is wel een grond die de wet noemt, maar waarop niet makkelijk een beroep kan worden gedaan, zegt Van der Sluis. ‘De reden waarom de verzoeker de informatie wil, is niet relevant. Het verweer van het college van bestuur is dus onvoldoende om te kunnen spreken van misbruik.’

‘De Woo heeft een heel vaste systematiek waar je niet zomaar aan voorbij mag gaan’, legt Staal uit. Zo moeten eerst alle gevraagde documenten worden verzameld, waarna per document moet worden beoordeeld of er informatie tussen zit die kan worden geweigerd. ‘Ik kan mij goed voorstellen dat er passages zijn die niet naar buiten kunnen komen, maar dan zal de universiteit per document moeten onderbouwen waarom het belang van openbaarmaking minder groot is dan de bescherming van andere belangen. Het is echter vrij zelden zo dat alle informatie die wordt aangetroffen niet voor openbaarmaking in aanmerking komt. Maar de universiteit heeft nu het hele verzoek integraal afgewezen zonder redenen die dat rechtvaardigen. Dat kan niet door de beugel; het moet gewoon in behandeling worden genomen.’

Van der Sluis: ‘De privacy van betrokkenen, of het feit dat er een arbeidsrechtelijke procedure loopt, kan bijvoorbeeld de openbaarheid in de weg staan. Maar dat moet je dan wel per onderdeel van een document onderbouwen.’

Bezwaarschrift

Advocaat Petra Charbon laat aan Mare weten een bezwaarschrift naar het college van bestuur te hebben gestuurd. ‘Dit is echt een slecht besluit, passend bij hoe het hele proces gaat. We krijgen nul informatie.’

In de brief, gestuurd op maandag 9 september, schrijft ze dat het besluit ‘niet alleen onjuist en onrechtmatig’ is, maar ook ‘een structurele weigering is van de universiteit om Hofman en Hoogland de informatie te verstrekken waar zij recht op hebben’.

Het verwijt dat het archeologenduo ‘kennelijk een ander doel heeft dan het verkrijgen van publieke informatie’, zoals de universiteit schrijft, noemt Charbon ‘onjuist en nergens op gebaseerd’. Haar cliënten willen wél dat die gegevens worden geopenbaard, aldus Charbon. Ze willen namelijk laten zien ‘hoe het college en andere gremia vanaf 1 januari 2022 hebben geopereerd’.

Het besluit leidt volgens de advocaat ‘tot onnodige vertraging hetgeen de belangen van Hofman en Hoogland verder schaadt’. Ze verzoekt het college om het Woo-verzoek alsnog te behandelen.

Wat als de universiteit, ondanks een bezwaarschrift van de advocaat, blijft weigeren de opgevraagde informatie te verstrekken? Van der Sluis: ‘De universiteit moet dan met een andere motivering komen. Als ze zich blijven vasthouden aan de antimisbruikbepaling, kan de advocaat in beroep bij de rechtbank. En als de universiteit blijft traineren tot de rechtszaak op 10 oktober, kun je de bestuursrechter vragen de universiteit te dwingen eerder tot besluitvorming over te gaan.’

Charbon heeft de rechtbank al verzocht de ‘definitieve uitkomsten van het Woo-verzoek af te wachten alvorens het ontbindingsverzoek te behandelen’, schreef Mare vorige week. ‘De informatie is van groot belang voor het voeren van verweer.’

Universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke wil niet ingaan op de bevindingen van de Woo-experts. ‘In onze brief staat duidelijk de motivatie, hier hebben we verder geen andere toelichting op.’ Op de vraag wat de universiteit gaat doen met het bezwaarschrift van Charbon, zegt ze dat ‘we hierop natuurlijk niet nu al kunnen ingaan of vooruitlopen’.