Er valt een hoop goeds te zeggen over de bundel Brave New Human. Hij is gratis, om maar wat te noemen. Een papieren boek kost vijftien euro, maar het e-book is gratis af te halen op de website van de uitgever. Als je net als Mare dat e-book niet aan de praat krijgt, is er ook nog een gratis pdf’je te vinden. Die prijs-kwaliteitverhouding is alvast niet te verslaan.

Het boek komt bovendien van een gave club mensen. Elk jaar is er in Leiden de conferentie Brave New World, waar wetenschappers, ingenieurs, kunstenaars, filosofen en de diverse kruisingen daartussen met elkaar praten over de toekomst. Als je wilt brainen over de invloed van sociale robots, brain computer interfaces, nieuwe vormen van sport, transhumanisme, synthetische biologie of nog veel meer, is Brave New World waar je moet zijn. Lang niet elk ingeslagen denkpad leidt echt naar de toekomst, maar je komt in elk geval uit op een interessante plek.

Stokpaardjes

Dus als je zulke profeten allemaal een stukje laat schrijven, zit er geheid wat leuks tussen. Congres-organisator Alexander Mouret – hij werkt ook aan de universiteit – heeft zodra duidelijk werd dat het coronavirus toch niet enkel een Chinees probleem zou worden, zijn kaartenbak benaderd.

Gaat Covid-19 de wereld veranderen? En hoe dan? Die vragen worden beantwoord in 23 essays die Mouret in een noodtempo heeft verzameld: zes weken na de lockdown lag het er al.

Die haast is niet alle stukken ten goede gekomen. Er zijn er een paar waarbij de auteurs duidelijk enkel de covid-crisis aan hebben gegrepen om hun vaste stokpaardje te beklimmen. ‘En tevens ben ik van mening dat…

…algoritmes gevaarlijk zijn.’

…we kunnen leren van mensen met een beperking.’

…het belang van kunst onderschat wordt.’

Sciencefiction

Ook zorgt de diversiteit van auteurs voor merkwaardige contrasten: in hoofdstuk 1 legt de Leidse historicus Jorrit Kelder uit dat pandemieën alleen rijken omver kegelden als die toch al anderszins aan het kwakkelen waren, en dat waar het ook maar enigszins kon, de business as usual bleef.

Daarna volgen er enkele sciencefiction-verhalen waarin de wereld vol-ko-men is omgegooid. Nu is de pandemie nog lang niet voorbij, maar op het moment van schrijven zijn horeca, scholen en vliegtuigen weer open, en is volkomen onduidelijk of er überhaupt nog een tweede lockdown gaat komen. Dan is een verhaal over iemand die bedenkt dat ze al jaren geen mensen meer in het echt heeft gezien, ronduit potsierlijk.

Maar er zitten goede essays tussen. Filosoof Nolen Gertz (Utwente) doet rake observaties over hoe het coronavirus het dualisme tussen lichaam en geest illustreert. Je had ineens geest-werkers (‘die je kunt herkennen aan hun klachten dat alle dagen hetzelfde zijn’) en lichaam-werkers (‘die je kunt herkennen aan hun smeekbedes om betere bescherming’). Laten we niet vergeten hoe er mensen opgeofferd werden, benadrukt Gertz. ‘The coronavirus reveals that “essential worker” means that the work is essential, but the worker is not.’

Macht van big tech

Voormalig Europarlementariër Marietje Schaake (tegenwoordig Stanford) benadrukt in haar essay hoe corona ervoor zorgde dat de grote tech-bedrijven nog meer macht over onze levens kregen. ‘De crisis is nog lang niet voorbij, maar heeft al laten zien dat we een grote achterstand hebben bij het ervoor zorgen dat de machtigste technologiebedrijven ter wereld zich aan de wet houden.’

Het probleem is dan ook niet zozeer dat die bundel slecht is. U bent het probleem. Als u het soort mens bent dat boekrecensies in Mare leest, dan bent u ook het soort mens dat al sinds grofweg de jaarwisseling dag in-dag uit over het coronavirus, het nieuwe normaal en de implicaties van covid voor letterlijk alles heeft gelezen. Het is goed denkbaar dat u vooral weer eens naar de kapper wil, en stiekem moest zuchten van opluchting toen het in de media gewoon weer over Palestina ging.

Nee? U wilt nóg meer corona-reflectie? Dan kunt u het slechter treffen dan bij Brave New Human.

Alexander Mouret (redactie), Brave New Human – Reflections on the Invisible. Bot Uitgevers, 256 blz, € 15