‘Als kind vond ik de atlas zo mooi, met al die plaatjes van landen en bijbehorende vlaggen. Er zit een topografische component aan vast. Gemeenten, provincies en landen, ze hebben allemaal vlaggen. Als je erop gaat letten, zie je ze overal. Op kleren, op auto’s, in winkels.

‘Historisch is het ook interessant: vlaggen komen bij de legers en schepen vandaan. Legers en oorlogsschepen moesten herkenbaar zijn, zodat je wist op wie je moest schieten. Daarnaast vind ik ze visueel interessant. Het zijn vaak goede ontwerpen met mooie kleuren.

‘Er zitten ook ontwerpregels aan vast. Je kunt tegenwoordig heel complexe ontwerpen maken, maar hoe complexer, hoe minder goed je ziet wat het is. Hoe simpeler, hoe herkenbaarder. De Nederlandse vlag is een van de betere vlaggen. Het was de eerste driebaansvlag en die is ook vaak gekopieerd door andere landen. Hij was heel goed zichtbaar en herkenbaar op zee.

‘Voor de Nederlandse Vereniging voor Vlaggenkunde bereidde ik een presentatie voor over vlaggen in Leiden. Toen ik door de stad fietste viel me op hoe veel studentenhuizen er een hebben hangen. Een van de eerste die ik zag was van “Het Hijgend Hert” op de Hooigracht. Daartegenover zit Hooigracht 39, die hebben er ook een. Hun logo komt overeen met het motief in het raam boven de deur. Die vlag kan niet anders dan bij dat huis horen. Die vind ik heel erg geslaagd. Vervolgens ben ik met mijn zoon op ontdekkingstocht door Leiden gegaan; er bleken er veel meer te hangen.

‘Er is een boekje met vijf regels waar een goede vlag aan moet voldoen. Hou het simpel, gebruik symbolen met betekenis, gebruik twee of drie basiskleuren, vermijd letters en doe er een passende boodschap in. Een kind zou het moeten kunnen natekenen.

‘Veel huizen hebben de neiging om de huisnaam of het adres erop te zetten. Dat is een beetje dubbel, de vlag zelf zou al kenmerkend moeten zijn. Op de vlag van Rapenburg 51 staat bijvoorbeeld gewoon Rap 51. Datzelfde geldt voor Steenschuur 5.

‘De vlag van Huize De Duivelskop op Pieterskerkhof 4c is erg grappig. Een herkenbaar beeld, wel een beetje priegelig. Hij had iets simpeler getekend kunnen worden. Die van Plantsoen 47 is ook erg grappig. Die boom is leuk gestileerd; een kenmerkend beeld.’

‘Oude Singel 66, De Groene Os, heeft een vreselijke vlag. Hij is heel druk. Iemand is helemaal wild gegaan op het ontwerp. Het is een vlag met een wapen erin, terwijl de vlag beter uitsluitend uit dat wapen had kunnen bestaan. Maar ze hebben ervoor gekozen het op een groene achtergrond te plaatsen, daar hebben ze weer een lauwerkrans omheen gezet, de naam van het studentenhuis staat erop en de profielen van enkele gezichten van de bewoners zitten erin verwerkt. Hou het gewoon kernachtig. Pak dat wapen, zet die os in het midden, dan heb je een topvlag!’

De hele collectie staat hier.

Letterlijk: de poort naar de hel

Olaf Wagemans (23, bedrijfseconomie): ‘In 1929 was het Pieterskerkhof een restauratieplek waar goederen werden opgeslagen die bij het toenmalige gemeentehuis hoorden. Er wordt vanuit gegaan dat de beheerder “de duivelskop” in de poort heeft geplaatst, evenals de man met de tulband en snor en het wapen van Leiden.
‘Mij is verteld dat achter die duivelskop de volgende gedachte zat: je had het Pieterskerkhof dat een kerkhof is geweest, je had de kerk die de hemel symboliseert en tegenover de kerk staat ons huis. Dat wat tegenover de kerk staat, zou de hel symboliseren. De poort naar het huis staat dan voor de poort naar de hel, met de duivel als de baas.
‘In 1965 werd dit een studentenhuis. Toen ontstond de logische naam Huize De Duivelspoort. Ons huislogo is de duivelskop, precies dezelfde als die in steen in de muur is gemetseld: de kop komt terug in ons vaandel, onze dassen en onze huistafel. Het is een heel herkenbaar logo. Chinese toeristen die foto’s maken lopen soms ook onze poort binnen.
‘Toen ik hier kwam wonen was de vlag goed aan zijn einde. Hij hangt 24 uur per dag buiten onder alle weersomstandigheden. Behalve als er Dodenherdenking en Koningsdag is, dan vervangen we hem door de Nederlandse vlag. De vorige leek inmiddels meer op een piratenvlag. Deze vlag is groter dan de vorige. Hij hangt er nu een jaar of twee. Het is echt een onderdeel van de huisidentiteit.’

Bewoners zijn de eikels aan de boom

Robert Jut (20, bedrijfskunde): ‘Het blijft speculeren waar de naam Wellust vandaan komt. Zelfs de eerste student die hier in 1961 kwam wonen, weet het niet precies.
‘Ons huis wordt binnen Minerva ook wel “Het Plantsoen” genoemd, of “Plantje” of de “De Plant”. Huize Wellust is meer de ondertitel. Op het Rapenburg zijn heel veel Minervahuizen, dus die zullen eerder bij de officiële huisnaam worden genoemd. Maar wij zijn in deze buurt het enige Minervahuis, dus als je het hebt over Het Plantsoen weten ze gelijk over welk huis het gaat.
‘Ons logo slaat in eerste instantie op de bomen in het Plantsoen voor onze deur. De eikels aan de boom staan voor de heren die er wonen. Of de jongeheren van de heren, als je begrijpt wat ik bedoel.
‘Het is niet helemaal duidelijk wanneer we de vlag hebben geïntroduceerd. Maar de dassen met het logo bestonden al in de tijd van een oud-huisgenoot uit 1982, met wie we laatst nog hebben gedineerd. Dus de vlag stamt sowieso van voor die tijd.
‘We vernieuwen de vlag ongeveer elke twee jaar. Hij hangt er dag en nacht, waardoor hij snel vaal wordt en van kleur verandert. Hij is nu ook weer een beetje paars aan het worden door de regen, terwijl hij donkerblauw hoort te zijn.
‘Het leuke is dat je een huis echt herkent aan de vlag. Ons logo staat echt voor ons huis; het geeft extra identiteit en herkenbaarheid.’

Binnenkort krijgen we een grotere

Mike de Wit (bestuurskunde): ‘Ons huis heeft een zogenoemd bovenlicht, een raam boven de deur. Veel herenhuizen hebben dat, omdat er anders geen licht naar binnen valt in die lange gangen. De gang zit in dit soort huizen vaak in het midden van het huis, dus er is dan ook geen zijlicht. Ons logo is identiek aan het stalen frame in het bovenlicht. Het zou een wapenschild kunnen zijn, of puur ter decoratie. Erachter zitten wel tralies tegen inbraak, maar die zitten niet in het logo.
‘Dit pand is begin achttiende eeuw gebouwd door ene Johan van Lanschot, de toenmalig burgemeester. Dit was zijn stadhuis. Sinds 1969 is het een studentenhuis, maar pas in 1997 is het huislogo ontworpen. Het leuke ervan is dat het een uniek patroon is. Ik ken geen enkel ander huis met een soortgelijk bovenraam.
‘Het idee voor een huisvlag kwam toen ik hier net woonde, dus we hebben hem pas een paar jaar. We hadden al genoeg spullen met ons logo, bijvoorbeeld onze huisdassen en de fusietafel, maar we wilden ook van buitenaf herkenbaar zijn. Hier in de buurt lijken de herenhuizen allemaal op elkaar, maar door de vlaggen worden ze herkenbaarder. Het is een manier om je te onderscheiden. Binnenkort willen we waarschijnlijk een nieuwe vlag, een maatje groter. Dan komt-ie wat beter tot zijn recht, het is namelijk nogal een groot huis.’