In tijden van crisis staan de echte leiders op. Toen de Israëlieten achterna werden gezeten liet Mozes de zee opensplijten, toen de Britten orde op zaken kwamen stellen steeg George Washington boven zichzelf uit en toen de Duitse bommenwerpers boven Londen cirkelden sprak Churchill zijn volk moed in via de radio.
Stuk voor stuk leiders van formaat, iconen, personificaties van een tijdsbeeld. Mozes, Washington, Churchill. En Carel Stolker.
Onze rector voelde feilloos aan wat hem te doen stond in de coronacrisis en ontpopte zich in een mum van tijd tot de vlogger waarvan we niet wisten dat we hem nodig hadden. Elke paar dagen verschijnt hij op ons beeldscherm om ons een hart onder de riem te steken. Hij vraagt hoe het met ons gaat. Hij is trots op ons en spreekt ons moed in. Hij probeert relatable te zijn en begint dan per ongeluk over zijn klavecimbel. Aan alles merk je: hier spreekt de generaal van het praesidium libertatis.
De filmpjes van Stolker – of mogen we nu Carel zeggen? Het voelt wel alsof we dichter tot elkaar zijn gekomen – worden gretig gedeeld. Zijn chaotische boekenkasten en muurdecoraties staan op ieders netvlies gegrift. Ik zie hem inmiddels ook in mijn dromen. Carel Stolker die me vraagt of ik wel genoeg pauze neem tussen het werken door. Carel Stolker die een smoothie voor me maakt en er een parasolletje in zet omdat we nu goed voor onszelf moeten zorgen.
Wanneer ik midden in de nacht wakker schiet heeft mijn vriend aan één blik voldoende.
‘Was het hem weer?’
‘Ja. Hij gaf me op het Rapenburg een cursus yoga met maanenergie.’
Stolker neemt zijn filmpjes op met zijn telefoon en gebruikt geen externe microfoon, wat beeld en geluid precies het juiste vleugje gezellig amateurisme meegeeft. Hij is een van ons.
In Oxford, de universiteit waar ik mijn master volg, zijn dit soort video’s van de vice-chancellor ondenkbaar. Daarom doe ik maar alsof Stolker ook mijn rector is. Vindt-ie vast niet erg. Een vriend vertelde me dat de rector in zijn allergiezone zit, ‘maar toch kijk ik die filmpjes tot de laatste seconde af.’ Dan ben je een hele grote.
Feit is dat er in Leiden en omstreken duizenden studenten vastzitten in kleine kamertjes. Wekenlang, straks misschien wel maandenlang, op dezelfde twaalf vierkante meter. Geen colleges, geen borrels, geen haring halen op de markt.
Somberte ligt op de loer. Stolker snapt dat. Hij laat ze weten dat de universiteit met ze meevoelt en geeft ze het gevoel gezien te worden. Dat stelt gerust en vergroot het gemeenschapsgevoel. En dat is precies wat de koning van de universiteit behoort te doen in tijden van crisis.
Als een topspits staat hij precies waar hij moet staan op het moment dat het ertoe doet. Ik zou zelfs zo ver willen gaan om te zeggen dat Stolker op aarde is gezet voor deze video’s. Je ziet het ook in zijn blik wanneer hij de camera aanzet. Kalmte, vastberadenheid. Een geruststellende glimlach. Zo moet Gandhi ook gekeken hebben toen hij zijn zoutmars leidde.
Het allerbeste aan de vlogs is dat je ziet dat ze uit het hart komen. Stolker neemt ze niet schoorvoetend op na lang zeuren van een communicatieadviseur, maar omdat hij ze zelf graag wil maken. Dat voelen mensen. In de reacties op sociale media buitelen de anders zo zure reageerders over elkaar heen om duimpjes en hartjes naar de rector te gooien. En die zag dat het goed was.
Marit de Roij studeerde geschiedenis en Russische studies in Leiden en volgt nu een vervolgmaster in Oxford