‘Het is bij uitstek een medium om een nieuwe creatieve visie te ontdekken’, vertelt festivaldirecteur Niv Fux. ‘Maar de beperkte lengte dicteert dat je als filmmaker heel nauwgezet te werk moet gaan. Bij een speelfilm heb je de tijd om uit te wijden over je onderwerp, maar voor een korte film moet je én beknopt, én heel nauwkeurig zijn als je het publiek in zo’n korte tijd wil overtuigen. Je moet een heel geconcentreerde vorm van je idee maken als je meteen hun aandacht wil pakken.’
In totaal werden er zo’n twaalfhonderd films ingestuurd naar Leiden Shorts, en daarnaast gingen de programmeurs zelf ook op zoek. Uiteindelijk leidde dat tot een selectie van 138 films. Fux: ‘De competitie is echt de kern van het festival. We laten het beste zien van wat er dit jaar is gemaakt. Veel films hebben hier hun Nederlandse of zelfs Europese première. Zes films hebben zelfs hun wereldpremière.’
Om in aanmerking te komen mag een film niet langer zijn dan een halfuur. De kortste film in de selectie van dit jaar duurt maar zo’n twee minuten. Die korte films worden tijdens het festival in thematische blokken van vijf of zes films vertoond, van gemiddeld zo’n anderhalf uur.
‘Er waren films die we echt bijzonder vonden en die we graag aan het publiek wilden laten zien, maar die we niet direct konden koppelen aan het programma. Daar is Kill Your Darlings voor, de films die de programmeurs echt nog wilden delen, ook al pasten ze niet in een van de thematische programma’s.’
Zo is er Naiku (19 minuten), een grauwe film over excentrieke hooligans uit Litouwen en Top View of my Brain as a Crime Scene (12 minuten), een rechtbankdrama met buitenaardse wezens dat zich geheel in een bos afspeelt… of toch misschien alleen in de verbeelding van de hoofdpersoon.
Een van de thematische programma’s is dit jaar We Need To Talk About…, waar directeur Fux bijzonder trots op is. ‘Het onderdeel Simple Impossibilities in Palestine deel is samengesteld door gastcurator Karmel Sabri die kijkt naar de dagelijkse dingen in het leven in Palestina: het klein geluk en hoe dat vaak onmogelijk is. We vonden het belangrijk om daar juist nu aandacht aan te besteden. Een ander onderdeel, Decolonial Memories, onderzoekt de identiteit van verschillende diaspora en hoe zij zich verhouden tot koloniale erfenissen. Dat hebben we samen met het Wereldmuseum opgezet.’
Naast de reguliere vertoningen in het Kijkhuis en PLNT zijn er ook programmaonderdelen op bijzondere locaties. Het COC en De Kroon presenteren CEN/SORY, een programma over erotiek en hoe dat is beïnvloed door censuur die alles wat met seks te maken heeft juist wil verhullen.
Zo zet de Belgische film Reverse Censorship (3 minuten) de wereld op zijn kop, door alles wat normaal gecensureerd wordt openlijk te tonen en alles wat normaal zichtbaar is, opeens te verhullen met een filter. In Nazarbazi (Een spel van blikken, negentien minuten) kijkt filmmaker Maryam Tafakory naar de verboden en verhulde erotiek in Iraanse film. Intimiteit en zelfs aanraking zijn ten strengste verboden, dus hoe kun je in slechts een blik toch verlangens uitdrukken?
In de Sterrewacht staat voor de verandering niet astronomie, maar astrologie centraal. Fux: ‘Pluto in Aquarius neemt het idee van astrologie als vertrekpunt en kijkt hoe de planeten en levende wezens op aarde veranderen, en wat dat over ons zegt als mensen, of zelfs als post-mensen.’
Opvallend onderdeel van Leiden Shorts is Back to Basi(c)s, dat films vertoont van gevestigde regisseurs. ‘Bekende filmmakers zoals Yorgos Lanthimos en Pedro Almodóvar zijn nadat ze bekend werden met het maken van speelfilms, teruggekeerd naar het format van de korte film. Dat vereist een andere aanpak. Je kan ermee experimenteren op een manier die niet mogelijk is bij speelfilms.’ Daarom vertoont Leiden Shorts onder andere films van Oscarwinnaar Jonathan Glazer en winnaar van de Palme d’Or Justine Triet.
Volgens Fux weerspiegelt het thema van experiment ook het festival zelf: ‘Deze editie is een manier om onszelf opnieuw uit te vinden. We zijn als organisatie aan het veranderen. Ik ben anderhalf jaar geleden begonnen als directeur, en sindsdien zijn er nog meer mensen bij het festival komen werken. We willen onze nieuwe perspectieven graag reflecteren in de films die we laten zien. En ik denk dat we dit jaar voor iedereen wel wat hebben. Kom kijken naar iets wat je prikkelt.’
Leiden Shorts, Kijkhuis, PLNT. 6 t/m 9 juni, €11,50 per programmaonderdeel (gratis met Cinevillepas)