Bij de Leidse studentenvereniging NSL wordt gediscrimineerd, beweerde de studentenpartij LVS anderhalf jaar geleden in de universiteitsraad: homoseksuele leden zouden geen bestuursfunctie mogen bekleden. En: er zou een geheim document bestaan waaruit dat zou blijken.

‘Als er sprake zou zijn van discriminatie dan is dat uiteraard onacceptabel’, reageerde rector Carel Stolker destijds. De overkoepelende christelijke organisatie Navigators en NSL ontkenden dat dat het geval was, maar wilden geen documenten verstrekken.

Er volgde een vergeefse zoektocht. In een gesprek met de universiteit verzekerde NSL ‘met de hand op het hart’ dat er niet werd gediscrimineerd, zei Stolker destijds. ‘Er zijn homoseksuele leden en bestuurders. Gegeven die woorden vertrouwen we erop dat dat zo is.’ Maar het bleef onduidelijk of het bestuur het vertrouwelijke document had gezien.

Nu de zestien pagina’s tellende Koersbepaling Homoseksualiteit in handen is van Mare willen interim-directeur Studentenwerk van Navigators Wouter Verbree (31) en NSL-voorzitter Joanne Sloof (21) praten over de bedoeling van het document en de worsteling met het onderwerp.

Waarom hebben jullie het destijds niet gewoon verstrekt?
Verbree: ‘Dat heeft te maken met zorgvuldigheid. We willen niet zomaar een document verspreiden waarin onze visie staat. Het mag worden ingezien, met als voorwaarde dat wij de inhoud in een gesprek toelichten.’

Maar dan had LVS, en later Mare, het toch ook kunnen inzien? Nu leek er juist iets onder de pet te worden gehouden.
‘Die tip neem ik ter harte. Ik wil voorkomen dat er schimmigheid omheen ontstaat, want die is er helemaal niet. Het is een intern document, maar het is zeker niet geheim.’

Waarom was het nodig jullie visie op homoseksualiteit vast te leggen?
‘Het document is in de eerste plaats geschreven voor mensen die christen zijn, de Bijbel als uitgangspunt nemen, die homoseksueel zijn en op zoek zijn naar hoe ze daarmee willen omgaan. We merken dat er steeds meer vragen zijn over hoe christelijke studenten naar dit onderwerp moeten kijken. Zij willen ook van ons weten hoe wij ons daartoe verhouden. Met een werkgroep van predikanten, theologen en studentenwerkers hebben we tweeënhalf jaar aan deze visie gewerkt, die in 2018 definitief is geworden.’

Hoe kunnen homoseksuele leden aan de Koersbepaling komen?
‘Het document is vrij opvraagbaar voor ieder lid, met als voorwaarde dat er dan ook een gesprek plaatsvindt met een van onze stafwerkers. Dat gesprek vinden we minstens zo belangrijk als het document zelf, want als iemand zich door het lezen van dit document gekwetst voelt, willen we daar met zorg op kunnen reageren. Daarom zetten we het niet op de website en sturen we het niet zomaar toe.’

Er bestaan nog steeds geruchten in de media en vanuit (oud-)leden dat homoseksuele leden niet in het bestuur mogen. In de Koersbepaling wordt daarover niets opgehelderd: er staat niet in dat het niet mag, maar ook niet dat het wél mag. Waarom niet?
‘Intern is het heel helder hoe we hiermee werken. Mensen die homoseksueel zijn of een andere LHBTI-achtergrond hebben, kunnen alle functies vervullen in al onze verenigingen. Wij maken geen enkel onderscheid op dat gebied. Dat dat er niet met zoveel woorden in staat, is omdat we in dit document echt de inhoud hebben verwoord: hoe we met homoseksualiteit omgaan en ernaar kijken. Het is geen document waar beleidsafspraken in staan.’

Staat het dan wel expliciet vermeld in een van jullie beleidsdocumenten?
‘De regel dat iedereen alle functies mag vervullen is niet een heel ingewikkelde regel.’

Maar als je als christelijke vereniging een Koersbepaling Homoseksualiteit opstelt, is dat toch het uitgelezen moment om alle twijfel weg te nemen?
‘Je kan elk van onze verenigingen bellen, en die zullen allemaal bevestigen dat dit de praktijk is. Dit is onze beleidslijn. Geaardheid vormt geen barrière om het bestuur in te gaan. We kiezen er niet voor om dat expliciet vast te leggen, omdat het voor iedereen duidelijk is.’

Toch schreef zelfs dagblad Trouw, dat goed is ingevoerd in de christelijke gemeenschap, dat leden die zich niet uitspreken tegen het homohuwelijk geen leidinggevende functie mogen bekleden.
‘Ik baalde onwijs van dat bericht. Dat bevestigt een beeld dat niet juist is. Wij doen heel erg ons best om steeds uit te leggen dat dat niet klopt, maar steeds weer duikt dat verhaal op. Dat is heel vervelend.’

Waar komen die geruchten dan vandaan?
‘Er moeten altijd keuzes worden gemaakt in wie wel en niet in een bestuur komt. Het zou kunnen dat er mensen zijn geweest die ervaren hebben dat ze niet in het bestuur zijn gekomen omwille van hun geaardheid. Ik kan heel moeilijk ingaan op individuele gevallen, omdat ik ze niet ken. Die beeldvorming betreur ik, ik kan alleen maar zeggen dat je geaardheid geen barrière vormt om een bestuursfunctie te doen. De realiteit is dat er momenteel homoseksuele bestuursleden bij Navigators zijn. Dat is gewoon een feit.’

Precies dat werd anderhalf jaar geleden ook al tegen Mare gezegd. Zou ik een paar van hen kunnen spreken, om het gerucht voor eens en voor altijd uit de wereld te kunnen helpen?
‘Ik weet zelf niet precies wie op dit moment de homoseksuele bestuursleden zijn. Ik wil daar ook even over nadenken.’

Waarom?
‘Ik vind het een vrij vergaande vraag om iemand vanwege zijn geaardheid in de krant te zetten om het te bewijzen. Ik vind dat privé-informatie, en ik kan me goed voorstellen dat zij geen zin hebben om daaraan mee te werken. Mocht het niet lukken iemand te vinden, vind ik wel dat de lezer mij op mijn woord mag geloven dat dit ons beleid is en dat we geen dingen roepen die onzin zijn.’

Mogen homoseksuele leden die seks hebben voor het huwelijk ook in het bestuur?
‘Wij geloven dat seksualiteit bedoeld is binnen het huwelijk, zowel voor hetero- als homoseksuele mensen, daar maken we geen onderscheid in. Als je het bestuur in wil, vragen we je in een gesprek of je instemt met die visie en dat je daarnaar handelt.’

Wat zeggen jullie dan tegen een lid dat een seksuele relatie heeft?
‘Als jij het prima vindt om seks te hebben voordat je getrouwd bent, dan zeggen we: “Oké, ik ben benieuwd hoe je dat vanuit de Bijbel ziet, maar dat betekent wel dat je geen bestuursfunctie kan vervullen.” Wij staan ervoor dat je in een bestuursjaar geen seks hebt, en daar schamen we ons niet voor. Niemand is er enthousiast over om te zeggen: “Jij mag komend jaar geen seks hebben.” Wij willen weten wat diegene hierover gelooft. Maar die bestuursfunctie lijkt me ondergeschikt aan dat soort keuzes. We willen niet dat mensen zo graag het bestuur in willen, dat ze voor het gemak zeggen dat ze dan een jaar geen seks hebben terwijl dat niet zo is. Wij gaan uit van de integriteit van mensen. Als zij zeggen open te staan voor onze visie, proberen wij te helpen om dat vorm te geven. Dat is geen eenvoudige weg, want de hormonen vliegen in ‘t rond als je jong bent, maar daar zijn we wel enthousiast over.’

Krijgt het NSL-bestuur vaak vragen van homoseksuele leden?
Joanne Sloof: ‘Ik ben nu een maand voorzitter, tot nu toe heb ik het nog niet meegemaakt. Van mijn voorganger weet ik het niet.’

De Koersbepaling Homoseksualiteit is een landelijk document, waar iedere vereniging van Navigators achter dient te staan. Hoe kijkt het Leidse bestuur tegen dit document aan?
‘Het belangrijkste is dat er niet wordt gediscrimineerd op welke manier dan ook, dus ook niet op grond van geaardheid. Dat proberen we uit te dragen. Het NSL-bestuur staat open voor iedereen.’

En de rest van de vereniging ook?
‘Ik denk dat wij daar goed in slagen. We hebben leden die homoseksueel zijn, die soms ook een relatie hebben, en gewoon kringleider zijn. Dan ben je leider van een groepje met wie je bidt. De kring is het fundament van NSL, dat is de plek waar we met elkaar de Bijbel bestuderen en Gods woord onderzoeken.’

In het Medewerkersprofiel staat dat bestuursleden een voorbeeldfunctie hebben. Maar in de Koersbepaling Homoseksualiteit staat meermaals dat een andere relatievorm dan die tussen man en vrouw door de Bijbel niet als alternatief wordt gezien. Hoe kan een homoseksueel lid dan een voorbeeldfunctie vervullen?
Verbree: ‘We hebben te maken met studenten die het leven aan het ontdekken zijn en nog zoekend zijn in hoe ze willen omgaan met hun geaardheid en geloof. We willen daarom niet de voorwaarde stellen dat je alleen in het bestuur mag als je onze visie helemaal omarmt. De kern is wat ze van God vinden en hoe ze naar Jezus kijken. Homoseksualiteit en hoe je daarmee omgaat is daar maar een klein onderdeel van. Dus een homoseksueel kan bij ons ook een voorbeeldfunctie hebben.’

Hoe kan een homoseksueel lid zich thuis voelen bij een vereniging die homoseksuele relaties niet als waardig alternatief beschouwt?
‘Dit is onze visie op dit moment. Naarmate de tijd vordert zou het kunnen dat we dingen weer anders interpreteren, zo werkt dat met theologie. We passen de Bijbel toe op basis van voortschrijdend inzicht. Honderd jaar geleden was er geen kerk die over homoseksualiteit nadacht zoals dat nu gebeurt. Er is al veel veranderd. Navigators heeft nog steeds de visie dat seksualiteit is bedoeld tussen een man en vrouw, en dat je als je homoseksueel bent ervoor kiest je leven als single en zonder seks aan te gaan. Maar daarin zijn we wel een roepende in de woestijn. Onze maatschappij zegt: “Als je geen seks hebt besta je niet.” Wij geloven daar iets anders over.’

Seks is volgens jullie geen natuurlijke behoefte?
‘Hier zit de spanning. Is seksualiteit het hoogste goed? Of zit er in vriendschappen ook intimiteit die heel waardevol is en daarvoor in de plaats kan komen? Door je vrienden een knuffel te geven bijvoorbeeld?’

Een knuffel met een vriend is wel iets anders dan seks.
‘In de gesprekken vragen we hoe homoseksuele leden hiernaar kijken. De een zegt niet zonder seks te kunnen, de ander vindt onthouding razend interessant en wil graag in contact komen met andere mensen die zonder seks door het leven gaan.’

In de Koersbepaling staat: ‘Uit de actuele literatuur wordt duidelijk dat er nog steeds geen eenduidig antwoord is op de oorzaken van homoseksualiteit, maar men wel van mening is dat homoseksualiteit diep verankerd ligt in iemands persoonlijkheid en op zijn minst een deel van de oorzaak gezocht moet worden in een prenataal stadium.’ En: ‘Ook is duidelijk geworden dat een eenzijdige focus op genezing van homoseksualiteit veel pijn en teleurstelling heeft gebracht en daarmee vaak geen heilzame weg is geweest.’ Dat klinkt alsof jullie homoseksualiteit zien als een aandoening.
‘Dan ga je te ver. Als ik homoseksueel zou zijn, zou ik gepikeerd zijn als je dat een aandoening noemt. Je bent niet ziek, dus dat is zeker niet aan de orde. De discussie die veel onder christenen speelt, is de vraag of homoseksualiteit nu iets is van nature of nurture. Volgens de huidige kennis is het een spectrum waarop mensen zich in meer of mindere mate herkennen in aantrekkingskracht tot iemand van hetzelfde geslacht. Wat daarvan had hij al toen hij werd geboren, en wat daarvan is gevoed door de samenleving en cultuur? Veel homoseksuelen die wij spreken willen weten of hun voorkeur er al was toen ze werden geboren of dat het ook onder invloed van omgevingsfactoren is aangewakkerd.’

Wat maakt dat dan uit?
‘Als je de opvatting hebt dat het helemaal aangeboren is, kun je zeggen dat God je zo heeft gemaakt. Maar als je ook wordt beïnvloed door je omgeving, dan zou je er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om je minder te begeven in de homoscene. Dan is er een kans dat je minder ver opschuift op dat spectrum, mocht je dat willen.’

Want dan bestaat de kans om ‘er vanaf te komen’?
‘Nu komen we op een heel lastig thema. Er zijn stromingen die spreken over genezing en dat je er vrij van kan worden. Daarvan hebben wij gezegd: “Dat geloven wij niet.” We vinden het schadelijk om op die manier naar homoseksualiteit te kijken, daar willen we ver van blijven.’