‘De koning noemde mij in de troonrede. Dat hielp’

Stijn Warmenhoven (19) studeert geschiedenis en staat op #42 van D66.

‘Twee jaar geleden las ik tijdens de les een bericht over de klimaatstaking van scholieren in Brussel. “Wow, wat gaaf”, dacht ik. “Wanneer staakt Nederland?” Toen bleek dat er hier nog niets was, richtte ik YouthforClimateNL op. Drie weken later stonden er 20.000 scholieren op het Malieveld.

‘Jongeren voeren actie voor beter onderwijs en een progressief klimaatbeleid, maar in de Kamer zitten ze niet. Dat kon ik niet verkroppen en dus besloot ik te proberen op de lijst van D66 te komen. Dat is gelukt.

‘Mijn brief in het AD heeft daarbij geholpen. Het was een reactie op een stuk van een 94-jarige man die de oorlog had meegemaakt en vervolgens als militair naar Nederlands-Indië was gestuurd. Deze man riep jongeren op om tijdens de coronacrisis de rug te rechten en een jaar niet te feesten.

‘Ik pleitte in mijn antwoord voor solidariteit tussen de generaties om de corona- en de klimaatcrisis aan te pakken.

‘Mijn verjaardag viel op Prinsjesdag. Ik had weinig zin in de Troonrede. Plots kreeg te horen dat mijn brief was aangehaald, de koning noemde het zelfs “de kern van Prinsjesdag”, een mooi cadeau natuurlijk.

‘D66 heeft het meest realistische klimaatbeleid. De PvdD wil nul CO₂-uitstoot in 2030, dat is niet reëel. Een reductie van 60 procent wel, en daar richten we ons op. D66 heeft ook de ballen gehad om met best rechtse partijen te regeren en er is een klimaatwet uitgesleept. GroenLinks staat altijd aan de zijlijn, en dat staat mij niet aan.’ (VB)

‘Ik ben hele dagen aan het studeren en campagnevoeren’

Daphne Steenbergen (22) is masterstudent politicologie en staat op  #41 van ChristenUnie.

‘Ik ben al sinds jongs af aan politiek actief. Mijn vader is bijna twintig jaar bestuurder in Groningen namens de ChristenUnie. Als klein meisje was ik al campagne aan het voeren, dat is er met de paplepel ingegoten. In 2017 ben ik door Kamerlid Stieneke van der Graaf gevraagd of ik mee wilde helpen met de verkiezingen. Zo ben ik in de stroom meegetrokken.

‘Ik wil groepen die geen gehoor vinden in de politiek een stem geven. Denk bijvoorbeeld aan Groningers en jongeren. Vanuit Leiden is Den Haag dichtbij, maar in Groningen voelt dat niet zo. Op het partijcongres heb ik een amendement ingediend om compensatie voor de leenstelselgeneratie in het programma op te nemen en dat is aangenomen.

‘De ChristenUnie was voor mij een logische keuze, maar om niet helemaal achter mijn vader aan te lopen wilde ik eerst verder kijken. Toen ik achttien werd, heb ik oude stemwijzers ingevuld om te kijken welke partij het beste bij me past. ChristenUnie kwam daar altijd hoog uit en toen heb ik geaccepteerd dat het mijn partij is.

‘Op het partijbureau riep iemand dat de studie na 17 maart wel komt, maar daar geloof ik totaal niet in. Ik wil dat diploma gewoon hebben. Ik ben nu hele dagen in de weer met studeren en campagnevoeren. Mijn studiegenoten vinden het erg interessant dat ik kandidaat ben en stellen veel vragen. Ze hebben meestal al wel een keuze voor een partij gemaakt, dus met hen praten is meer vertellen dan campagnevoeren.’ (MR)

‘We moeten ons niet zo focussen op de postzegel Nederland’

Ernst Boutkan (25) is recent afgestudeerd in bestuurskunde en staat op #3 van Volt.

‘Ik maak me zorgen over de toekomst van de wereld en Europa. Om grensoverschrijdende problemen als klimaat en migratie aan te pakken, moeten we veel meer gaan samenwerken. Er is geen enkele andere politieke partij die dat zo durft uit te dragen als Volt.

‘We willen Europa klimaatneutraal maken voor 2040 in plaats van 2050. We hebben berekend dat dat kan, maar alleen als we in Europa de politieke wil hebben om te gaan samenwerken. Dan kun je bijvoorbeeld energienetten aan elkaar koppelen, zodat we zonne-energie uit Spanje kunnen krijgen.

‘Vluchtelingen moeten op een humane manier worden opgevangen in Europa, niet meer aan de buitengrenzen. De afspraken hierover zijn nu nog belabberd; sommige landen gooien gewoon hun grenzen dicht.

‘In sommige peilingen staan we op drie zetels. Als ik in de Kamer kom, ga ik als eerste overal Europa bij roepen. We moeten ons niet zo focussen op de postzegel die Nederland is.

‘Neem de belastingen op vervuilende producten. Niemand heeft het over Europese regelgeving, terwijl we in een open markt leven. Als je alleen in Nederland die belasting invoert, maakt het geen zak uit. Dan koop je dat product wel in België, terwijl je de Nederlandse ondernemer op kosten jaagt. Zoiets kun je alleen op Europees niveau oplossen.’ (SvL)

‘Mensen kunnen zelf inschatten wat goed voor ze is’

Roos Schoenmakers (22) studeert internationale betrekkingen en organisaties en staat op #3 van de Libertaire Partij.

‘Van jongs af aan erger ik me aan de bemoeizuchtige overheid. Mijn ouders hadden een winkel, die kregen een boete omdat een reclamebord niet op de juiste plek stond. Ik vind het ook raar dat als je een baan hebt, er na een bepaalde periode altijd verplicht een vast contract moet volgen, terwijl werkgever en werknemer dat lang niet altijd willen.

‘Frustrerende zaken, maar ik vond geen partij die mijn ideeën deelde. Mijn vader wees me op de LP. Die partij bleek perfect voor mij. Ik heb ook invloed, bij D66 of zo mag je waarschijnlijk alleen flyeren.

‘De LP heeft veel vertrouwen in het individu. Mensen kunnen beter inschatten wat goed voor henzelf is dan een clubje Haagse politici. De overheid moet zich alleen nog maar richten op kerntaken als veiligheid. De belastingen gaan omlaag en we zorgen voor minder administratieve rompslomp.

‘LP legaliseert softdrugs en decriminaliseert xtc. Dat bespaart een hoop geld aan politie-inzet. Verder schrappen we het ingewikkelde toeslagenstelsel en komt er een basisinkomen voor mensen die het echt niet redden.

‘We zijn de enige rechts-progressieve partij, dat maakt ons ook interessant voor studenten. FvD en JA21 zijn conservatief, bijvoorbeeld als het gaat om immigratiebeleid. Wij gooien de grenzen niet dicht. Migranten krijgen geen uitkering, maar een werkvergunning.

‘Milieu en klimaat vind ik ook superbelangrijk. Het huidige klimaatbeleid werkt niet. Er gaat veel subsidie naar biomassa, dat sloopt juist de natuur. Wij zetten in op kernenergie. Het taboe daarop snap ik niet.’ (VB)

‘Het zegt heel veel dat ik geluk heb gehad’

Mikal Tseggai (26) rondde in september de master bestuurskunde af, is gemeenteraadslid in Den Haag en staat op #17 van de PvdA.

‘Toen ik nog op school zat heb ik ooit een snuffelstage gedaan bij de VVD. Na drie dagen wist ik dat ik politiek heel tof vond, maar absoluut niet bij de VVD wilde. Nadat ik naar Den Haag verhuisde voor mijn studie ben ik stage gaan lopen bij de PvdA voor de verkiezingen van 2014. Daar voel ik me thuis omdat het echt een in allerlei opzichten diverse partij is.

‘Ik ben opgegroeid in wat beleidsmakers een kansarme omgeving zouden noemen. Ik heb hard moeten werken om naar de universiteit te gaan, maar heb ook veel geluk gehad. Dat is leuk voor mij, maar eigenlijk is het heel erg dat dat zo bepalend is.

‘Ik heb zeven jaar lesgegeven op een weekendschool in Den Haag. De kinderen daar lopen tegen precies dezelfde dingen aan als ik vroeger. Groeiende ongelijkheid is echt een probleem. Er zijn steeds meer insiders en outsiders in de samenleving.

‘Of ik in de Kamer kom hangt af van een aantal dingen. Maar ik ben zo vlak voor de verkiezingen niet bezig met of het me wel of niet gaat lukken. Je gaat constant van interview naar debat, naar het opnemen van een filmpje. Dan kun je niet gaan lopen twijfelen.’ (MR)

‘We staan op de schouders van reuzen’

Lex Cornelissen (27) studeert geschiedenis en staat op #25 van Forum voor Democratie.

‘In 2012 was ik echt overtuigd VVD’er, maar dat was al snel een stuk minder. Toen Forum voor Democratie opkwam, had ik pas echt voor het eerst dat ik dacht: Goh, ik ben het helemaal eens met jullie wereldbeeld, en het overgrote deel van jullie standpunten. Ik kende Thierry Baudet ook al langer.

‘Als je kijkt naar de bredere Nederlandse politiek, dan zie je dat het liberale gedachtegoed de boventoon voert. Nederland ziet zichzelf echt als een gidsland wat ethische kwesties betreft. Daar zijn wij in principe vaak ook voorstander van.

‘Maar we willen ook kritiek plaatsen bij een aantal liberale verworvenheden zoals de EU-gezindheid en de open grenzen. Deels zijn wij daar ook trots op, we zijn een heel humanistische partij.

‘Maar tegelijkertijd vragen we ons af: is Nederland is toch meer dan alleen dat lieve land van de jaren 80? We willen verder teruggrijpen op onze geschiedenis, onze tradities, en die in ere herstellen. Forum voor Democratie snapt dat wij op de schouders van reuzen staan.’ (PB)

‘Ik zie een klassensysteem ontstaan in Nederland’

Isaura Carrilho (26) is recent afgestudeerd in internationale betrekkingen en staat op #6 van DENK.

‘Ik ben geboren op Curaçao in een Surinaams gezin. Ik heb een bachelor en twee masters afgerond en ben in oktober begonnen als beleidsmedewerker voor DENK. Veel linkse partijen hebben overlappende ideeën, maar als beleidsmedewerker zie ik hoe ze stemmen. Ik besefte dat er veel sprake is van hypocriet gedrag en symboolpolitiek. DENK staat achter zijn idealen.

‘Ik heb veel geschreven over contraterrorisme. Mensen worden vatbaarder voor bepaalde radicale ideologieën zodra ze het gevoel hebben dat ze uitgesloten worden in de samenleving.

‘Ik wil niet zeggen dat mijn omgeving vatbaar is voor radicale ideeën, maar wat ik wel zie als jonge, donkere vrouw is dat veel jongeren en volwassen niet worden gehoord. Dat komt omdat onze stem niet wordt gezien als waardevol, en omdat er veel sprake is van ongelijkheid.

‘Ik zie een klassensysteem ontstaan in Nederland. Als we dat niet aanpakken, dan hebben wij diezelfde discussies over twintig jaar nog.

‘Ik heb de ambitie om bij de VN terecht te komen, of bij Buitenlandse Zaken, maar ik kan in de tussentijd ook iets terugdoen voor mijn omgeving. Nu ik nog jong ben, ben ik echt nog een product van de samenleving. Als ik over 10 jaar de politiek in ga, ben ik waarschijnlijk al een product van het bestuurlijk apparaat.’ (PB)

Tekst: Vincent Bongers, Pepijn Boumans, Sebastiaan van Loosbroek en Mark Reid