Wat is er aan de hand?

‘In Europa is veel vraag naar goedkope arbeid en Noord-Korea kan dat leveren. De communistische staat stuurt hoogopgeleide Noord-Koreanen naar Polen. Het is een match made in heaven. Ze kosten net zo weinig als illegalen, zonder de nadelen van illegale arbeid. Of om het even plat te zeggen: dit is de natte droom van elke fabrieksbaas.’

Hoe werkt dat?

‘De arbeiders krijgen van de staat alles wat ze nodig hebben bij vertrek, en in Polen krijgen ze een werkvisum. Tot zo ver is alles oké. Maar de Noord-Koreaanse arbeiders werken 16 uur per dag en hebben slechts één dagdeel per week vrij. Ze hebben geen vrijheid van beweging, mogen geen tv kijken of kranten lezen, en niet met Poolse collega’s praten. Op hun “vrije dag” hebben ze verplicht ideologische sessies en zelfkritiekbijeenkomsten. Je kunt dus zeggen dat Noord-Korea haar mensenrechtenschendingen naar de EU zijn ëxporteert.’

Hoe weet het regime of de arbeiders zich aan de regels houden?

‘Mensen van de veiligheidsdienst gaan mee om dit te controleren, maar ze hoeven echt niet met hun geweer te zwaaien. De enige Noord-Koreanen die uitgezonden mogen worden zijn mannen met een goed huwelijk, en bij voorkeur twee kinderen. Vrouw en kinderen blijven achter in Pyongyang en zodra de arbeider iets doet wat niet mag, lopen zij gevaar.’

Uw onderzoek baseert zich op verklaringen van Poolse collega’s en gevluchte Noord-Koreanen.

‘Ja. Ik kan niks zeggen over de gevluchte Noord-Koreanen omdat ik daarmee hun familie in gevaar breng.’

Kan dit zomaar?

‘Noord-Korea is goed op de hoogte van de juridische constructies in de EU. We kunnen geen directe geldstroom zien, maar de bedrijven waar dwangarbeid plaatsvindt, worden overeind gehouden met leningen van de EU voor de ontwikkeling van werkgelegenheid in Polen.

‘Noord-Koreaanse dwangarbeid was al bekend in landen als China en Rusland. Nu het probleem ook in Polen is gesignaleerd ontstaat er een mogelijkheid tot het aanpakken van de Noord-Koreaanse mensenrechtenschendingen. Met deze kennis kan de EU Noord-Korea onder druk zetten. Maar daar ben ik blijkbaar naïef in geweest. Want toen ik het voorstelde lachte de EU me recht in mijn gezicht uit.’

Is de EU op de hoogte dat Noord-Korea van haar leningen profiteert?

‘Zeker, en toen ik naar de EU stapte met ons onderzoek waren er ook wel parlementsleden die belangstelling hadden. Maar de ambtenarij niet. Volgens hen was er geen probleem, terwijl zij 33 miljoen euro aan leningen geven. Ik ben een voorstander van de EU, maar ik ben mijn geloof wel aan het verliezen - er is geen enkele wil om wat te doen.’ IDG