Mare schreef onlangs over het alternatieve voorstel van opleidingsvoorzitters van de Faculteit der Geesteswetenschappen over bezuinigingen:

"Het meest opvallende bezuinigingsvoorstel is om medewerkers te vragen minder te gaan werken of enkele treden terug te gaan op de salarisschaal. ‘Een collectieve salariskorting is in overleg met de bonden theoretisch ook mogelijk.’"

Helaas ligt dit in de praktijk heel ingewikkeld. Onze cao is algemeen juridisch bindend verklaard. In het kort houdt dit in dat bepalingen in een arbeidsovereenkomst, zoals loon, niet mogen afwijken van de cao-bepalingen. Andere mensen opleggen om op ‘vrijwillige basis’ loon in te leveren is niet mogelijk, zelfs niet als de vakbonden dit ook een goed idee zouden vinden.

Maar zelfs als het juridisch wel mogelijk zou zijn, zouden wij hier als FNV niet aan meewerken. Deze onwil komt niet doordat we FGW geen warm hart toedragen. Integendeel: net als de opleidingsvoorzitters maken we ons grote zorgen over de situatie bij FGW. Het valt dan ook te prijzen dat er creatief wordt nagedacht over alternatieven op de voorgestelde bezuinigingen door het faculteitsbestuur, die mogelijk ten koste gaan van diverse opleidingen van de kleine talen bij FGW. Er staan zeker goede ideeën in het voorstel van de opleidingsvoorzitters en FNV deelt de visie van de opleidingsvoorzitters dat er geen overhaaste beslissingen gemaakt moeten worden. Dit hebben we onlangs ook samen met de andere vakbonden in het het Lokaal Overleg in een brief naar het College van Bestuur gestuurd.

Ondanks de goede bedoelingen van de opleidingsvoorzitters, hebben wij problemen met de schijn van solidariteit die in hun voorstel ingebakken zit: 'als iedereen iets inlevert, komen we er samen doorheen'. Maar dit is natuurlijk wel makkelijk praten met een hooglerarensalaris en een vast contract. Op de faculteit werken veel meer mensen, die zich dit niet kunnen veroorloven. Van echte solidariteit - omkijken naar alle medewerkers op de faculteit - is hier dus geen sprake. Een dag minder werken komt écht harder aan als je 3000 euro per maand verdient, dan wanneer dit 6000 euro is.

En het gaat hierbij niet alleen om het kunnen betalen van de maandelijkse lasten. Minder verdienen heeft namelijk ook belangrijke gevolgen voor pensioenopbouw en welk bedrag je zou krijgen als je bij een reorganisatie toch gedwongen moet vertrekken. Ook de implicatie dat deze randvoorwaarden wel wat minder kunnen, vinden wij bijzonder onsolidair. Wij zijn het helemaal eens dat er bij een reorganisatie ook zeker oog moet zijn voor zij die achterblijven, maar als FNV zullen wij niet akkoord gaan met beknibbelen op het sociale vangnet in de cao.

Behalve ideeën rondom salarissen gaat het voorstel ook creatief om met de werkdruk. Zo is een van de voorstellen dat de taakberekening anders gedaan kan worden waardoor docenten met een voltijd aanstelling een extra vak kunnen geven. “We kunnen dus meer onderwijs in de lucht houden met hetzelfde aantal mensen.’’ De werkdruk is echter al jaren te hoog, iets dat erkend wordt door zowel de werkgever als de vakbonden en daarom een belangrijk onderwerp bij de cao-onderhandelingen. Onlangs kwam de arbeidsinspectie nog met een zeer pijnlijk rapport over werkdruk. Voor de FNV staat buiten kijf dat bij minder middelen en dus menskracht, ook minder taken horen.

Op het moment dat er bij een faculteit een reorganisatie nodig is, dan heeft de vakbond via de cao en de Reorganisatiecode Universiteit Leiden een prima handleiding om de gesprekken aan te gaan. Dat betekent dat de vakbonden gaan praten met de werkgever, en dat er gekeken wordt wat de meest eerlijke verdeling van de pijn is. De FNV zal hierbij ook zorg dragen voor het gezond voortbestaan van de universiteit en FGW. Daar zal de FNV samen met andere partners landelijk actie voor blijven voeren. Maar laten we ook duidelijk zeggen, buiten de voornoemde juridische barrières, dat het “vrijwillig” inleveren van salaristreden of minder werken niet een eerlijke, gelijke en solidaire behandeling van collega’s is.

Zoals gezegd, ook de FNV betreurt dat de huidige financiële voorstellen van het faculteitsbestuur Geesteswetenschappen zulke grote mogelijke consequenties hebben als het samenvoegen of sluiten van opleidingen. Maar tegelijkertijd moet het CvB keuzes maken die op de lange termijn tot stabilisatie voor personeel zorgen. Zal dat pijn doen? Ja, en dat is niet alleen het probleem van 2025, maar van jaren eerder, toen er meer grip had moeten zijn op de uitgaven en inkomsten bij FGW. Deze faculteit heeft zich door allerlei omstandigheden te afhankelijk gemaakt van geitenpaadjes. Er moeten nu klare keuzes komen, niet alleen voor financiën maar ook voor onderwijskwaliteit: de hoeveelheden tracks, de hoeveelheden vakken, de afstemming tussen vakken en leerlijnen. En als FNV zullen wij niet meewerken aan keuzes die ten koste gaan van de arbeidsrechtelijke positie van medewerkers van de faculteit.

FNV Delegatie Universiteit Leiden

Arnout van Ree, vakbondsvertegenwoordiger FNV
Cristiana Strava, vakbondsvertegenwoordiger FNV
Tanja de Bie, Lokaal Overleg vakbonden FNV
Jolien van Breen, Lokaal Overleg vakbonden FNV
Gijs Kooistra, bestuurder FNV