Wetenschappers hebben verloren. De Humanities Campus is weer aan een nieuw hoofdstuk begonnen en het besef is bij instituten van Geesteswetenschappen ingedaald dat we er niet aan ontkomen: we gaan weer verhuizen en we gaan er flink op achteruit.

Niet iedereen overigens: studenten krijgen meer collegezalen, meer plekken waar ze straks hun stufi kunnen stukslaan aan te dure vegakroketten en broodjes ersatzhummus, meer snazzy beeldschermen aan de muur, meer gekunstelde ontmoetingsplekken met onhandige designerstoelen. Gezien de schrikbarend luxe afwerking van het Arsenaal, pas nog feestelijk geopend, zal de aannemer er ook wel op vooruitgaan.

De gangen van het ruim behuisde bestuursbureau aan Rapenburg 70 mogen hol echoën doordat iedereen er thuiswerkt, maar het zijn de onmisbare handbibliotheken van geesteswetenschappers die met prioriteit van het universitair terrein moeten worden verwijderd. Boeken kun je voortaan thuis bergen. Of digitaliseren en verkopen. Of in de open haard verbranden - scheelt met de gasrekening.

Toch hebben ook de studenten uiteindelijk verloren. Onze nieuwe kamers hebben geen overlegplek meer – dat kan ook niet als je ze moet delen. Er zijn wel overleghokken, maar ga eens in het Arsenaal kijken, dan weet je meteen dat er onvoldoende tussen ontwerper en gebruiker wordt gecommuniceerd. Ik heb een korte onwetenschappelijke enquête onder collega’s gehouden en dit is wat we gaan doen: thuiswerken zoveel we kunnen. Daar staan onze boeken, daar is het stil als we moeten schrijven. Studenten begeleiden doen we via Zoom. Je kunt niet voor elke student op en neer naar je kamer per slot van rekening. E-mail werkt tenslotte ook heel aardig.

Jammer, maar welkom aan de universiteit van de toekomst.

Je mag je studiefinanciering dan weer terug hebben, maar de studiekwaliteit dondert omlaag. Dat krijg je ervan als de universiteit geld investeert in stenen en niet in mensen. En niet zomaar stenen, nee, mooie en dure stenen in de Leidse binnenstad én in Den Haags populairste winkelstraat. Dat zijn de prioriteiten. We hadden ook kunnen kiezen voor een wat bescheidener huisvesting in een weiland aan de grens met Voorschoten, waar ook medewerkers een redelijke plek hadden kunnen krijgen.

Nog een droevige mededeling: al het verzet is zinloos geweest. Niemand houdt de universitaire plannenmakers tegen, niemand houdt aannemers tegen, niemand houdt ego’s tegen die mooie gebouwen willen achterlaten in plaats van bloeiende gemeenschappen. Ook de universiteitsraad is in dit dossier volledig tandeloos gebleken - en kreeg te weinig informatie te laat en te veel beloften die niet worden nagekomen maar wel werden geloofd.

Als er geen geld is, houdt het op. Kamers delen is ook geen onoverkomelijk probleem. Maar een one-size-fits-all-aanpak voor een budget van 163 miljoen euro zonder kamers die geesteswetenschappers met boeken kunnen accommoderen is een gotspe. Een gebouw is geen gemeenschap.

De academische gemeenschap is een hardwerkende gemeenschap, eentje die zich zonder morren door verschillende lockdowns heeft geslagen, die al decennia met ongezond lange werkweken het onderwijs voor een belangrijk deel onbetaald overeind houdt, die wel zeurt maar nooit staakt. Als hoeder van zo’n gemeenschap zou ik me uit de naad werken om haar het zoveel mogelijk naar de zin te maken - straks gaan ze wat anders doen (of staken!), dat kan namelijk zomaar in deze economie. Maar tegen de student als melkkoe (want elke student brengt nu eenmaal geld in het laatje) en duur uitgevoerde strategische plannen kan geen medewerker op.

Als werkgever staat de universiteit er weer mooi op. De vier V’s van het Strategische Plan (Vernieuwing, Verbinding, Vrijheid, Verantwoordelijkheid) krijgen er een vijfde bij. Die V die staat voor het Versjacheren van de cultuur van de wetenschap ten faveure van het Excel-bestand van de manager.

Een V die zich in goed gezelschap mag verheugen met de V van het Vernieuwen van het thuiswerken ook al is er geen lockdown (maar wel hoge energieprijzen) en ook al heb je als jonge wetenschapper geen huis.

De V van het gevoel van Vrijheid dat de enorme kloof tussen bestuur en werkvloer blijkbaar geeft om te doen wat je wil.

De V van Verbinden met je studenten en collega’s via Zoom.

En de V van de niet genomen Verantwoordelijkheid voor onze werknemers, die we wel al decennia structureel te lange uren laten werken, retorisch Verwennen maar praktisch Verwaarlozen en dat het liefst met een Voorlopig contract en jaarafspraak.

Steek je paraplu maar op, de regen van V’s houdt nog wel even aan. Verdomme.

Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies