Nieuws
Internet Archive redt 400.000 UB-boeken van vernietiging
De Amerikaanse non-profitorganisatie Internet Archive gaat de 400.000 proefschriften die de Leidse universiteits­bibliotheek wilde vernietigen overnemen en digitaliseren.
Else van der Steeg
donderdag 10 oktober 2024
Illustratie Bas van der Schot

Kurt De Belder, directeur van UB Leiden is ‘erg blij’ met de deal. ‘De proefschriften komen goed terecht, ze gaan wereldwijd beschikbaar worden, dus dat is een mooie stap.’

The Internet Archive is een digitaal archief van onder andere oude webpagina’s, video’s, tv-programma’s, audiobestanden en ook gedigitaliseerde boeken en teksten. De organisatie werkt op non-profit basis: alle gedigitaliseerde documenten zijn en blijven gratis te bekijken op hun site.

Dit was een belangrijke overweging voor De Belder: ‘Toen we bekendmaakten dat we de proefschriften zouden afstoten, heeft een aantal organisaties contact met ons opgenomen. Ik vond uiteindelijk Internet Archive de beste partij om mee samen te werken. Dit is namelijk geen commerciële partij. Ze zullen de proefschriften gratis beschikbaar stellen en ook digitaliseren.’

Gratis

Onder de overige drie geïnteresseerden waren twee commerciële bedrijven, die de proefschriften ook wilden digitaliseren, maar vanuit een commercieel perspectief, vertelt hij. Het vierde bedrijf was een AI-bedrijf, dat de proefschriften wilde gebruiken om een language model te ontwikkelen.

The Internet Archive betaalt geen geld voor de proefschriften zelf, maar financiert alle logistieke zaken. ‘Dat is de deal die we hebben gemaakt. We hebben de proefschriften overgedragen, zij regelen alles gratis en voor niks. Wij hoeven niks te betalen, ook wat betreft het verschepen naar de VS. Het inpakken wordt gedaan door een extern bedrijf dat door Internet Archive is ingehuurd.’

‘Nu is er eindelijk plankruimte voor nieuw materiaal’

De serie proefschriften van de UB is niet de eerste universitaire collectie die door Internet Archive wordt gedigitaliseerd. Zo zijn er onder andere collecties te vinden van de universiteiten van Ottawa, Toronto en Illinois en van de universiteiten Princeton en Columbia.

Of de proefschriften na het digitaliseren alsnog worden verpulverd, kan De Belder niet met zekerheid zeggen, maar hij verwacht het niet: ‘The Internet Archive heeft enorme magazijnen. Er wordt veel geld gestopt in het bewaren van al dit materiaal.’

Geen interesse

De proefschriften die worden overgedragen heeft de bibliotheek tussen 1850 en 2004 gekregen van andere universiteiten in Europa. De UB nam eerder over 60 procent van deze collectie contact op met de schenkende universiteiten, maar geen van hen toonde interesse in het terugnemen van de proefschriften.

De Belder: ‘We hebben daar heel duidelijk over gecorrespondeerd met andere universiteiten: die hebben allemaal nee gezegd. Het is niet de taak van de UB Leiden of de Universiteit Leiden om proefschriften van andere universiteiten online beschikbaar te stellen. Daar kunnen we ook geen geld aan uitgeven, dat is de taak van die universiteit zelf.’

De proefschriften worden ‘as we speak’ ingepakt voor verscheping. Daarmee komt 3,2 kilometer aan kastruimte vrij: ‘We groeien substantieel met de hoeveelheid materiaal die we aanschaffen. Nu is er eindelijk plankruimte voor nieuw materiaal.’