De vlaggen hangen uit maandagavond bij de Pieterskerk. Een Nederlandse en een Amerikaanse vlag verwelkomen de studenten die enthousiast in de rij staan te wachten om naar binnen te mogen voor de vijftiende editie van All American Night, het door Minerva georganiseerde symposium.

The Star-Bangled Banner, het Amerikaanse volkslied, klinkt wanneer iedereen plaats heeft genomen. Meer dan twaalfhonderd bezoekers, onder wie voornamelijk studenten, komen luisteren wat de gevolgen van de Amerikaanse verkiezingen zijn voor Nederland, de gevaren van grote techbedrijven en de impact van de verkiezingen op het bedrijfsleven.

‘Ik ben onder de indruk van hoe veel mensen in Nederland echt gepassioneerd zijn en uitzonderlijk goed op de hoogte zijn van het Amerikaanse politieke systeem’, vertelt Shefali Razdan Duggal, ambassadeur van de Verenigde Staten in Nederland en eerste spreker. ‘Het niveau van jullie betrokkenheid is werkelijk noemenswaardig.’

Na een spoedcursus over het Amerikaanse politieke stelsel, legt journalist en Amerikadeskundige Laila Frank, die de avond aan elkaar praat, uit dat de verkiezingsuitslag in 43 van de 50 staten net zo goed vergeten kan worden. ‘Daar hoef je niet naar te kijken, want daar is de beslissing al genomen. Maar in zeven swing states is het aantal Republikeinen en Democraten gelijk.’

Volgens Frank kun je ‘het net zo goed zien als verkiezingen in zeven verschillende landen’.‘In Pennsylvania, waar ik woon, is bijvoorbeeld het recht op abortus niet via de lokale grondwet geregeld, dus is dit een groter thema dan in andere staten waar dit wel geregeld is. In Nevada is immigratie weer een heel groot thema, omdat het dicht bij de grens met Mexico ligt.’

‘Trump liegt en bedriegt, en het deert hem niet’, zegt privacy-expert en voormalig Europarlementariër Marietje Schaake. ‘Dat vind ik buitengewoon somber.’ Ze vertelt over de rol die technologiebedrijven spelen bij de Amerikaanse verkiezingen, waarover ze het boek De tech coup schreef. ‘Desinformatie is inmiddels heel gewoon geworden. Een groot deel van de kiezers wantrouwt dan ook het verkiezingsproces, dat zie je bij beide partijen.’

Hoewel in 2020 in de VS werd besloten meer aandacht te besteden aan het tegengaan van desinformatie online, komen bedrijven toch alweer snel terug op dit beleid. ‘Ze monitoren niet meer op de verspreiding van leugens en de teams die waren aangenomen om dit soort haatzaaiende content aan te pakken, zijn inmiddels allemaal ontslagen. Dat zien we bij X, YouTube en Meta.’

Ook de academische wereld is niet veilig. ‘Er is een heksenjacht gaande op experts die zich bezighouden met desinformatie rondom de verkiezingen. Studenten en academici worden voor het Amerikaanse congres gesommeerd en hen wordt gevraagd wat ze allemaal aan het doen zijn. Universiteiten zijn miljoenen dollars kwijt om die rechtszaken te kunnen voeren. Ik ben bang dat dit soort afrekeningen een voorbode zijn van wat we gaan zien als Donald Trump gaat winnen.’

Volgens Schaake rust er geen taboe op het gebruik van kunstmatige intelligentie. ‘We zagen Trump omringd door allemaal zwarte Amerikanen, alsof het zijn beste maten waren. En hij deed alsof hij steun kreeg van zangeres Taylor Swift door nepfoto’s van haar te delen. Dat is een gamechanger. Het netto-effect van de verspreiding van al deze desinformatie, is dat de kiezer het even niet meer weet en denkt: laat maar, ik stem wel niet. Democratie is nu eenmaal afhankelijk van participatie, maar mensen haken af.’

Na de pauze komt Michiel Vos – die verslag deed van de bestorming van het Amerikaanse Capitool begin 2021 terwijl zijn echtgenote, zoon en schoonmoeder Nancy Pelosi vastzaten in het parlementsgebouw – het podium op. Hij draagt een sjaal van de Amerikaanse vlag en heeft twee petjes in zijn handen: de rode Make America Great Again-pet en ‘het linkse petje’.

Hij vertelt over zijn ontmoeting met toenmalig president George W. Bush in 2003 en hoe toen iedereen – Republikein en Democraat – naar het Witte Huis kwam om daar kerst te vieren. Twintig jaar later is op kerstdag bij Biden geen Republikein te bekennen. ‘Het tekent de verharding die de afgelopen twintig jaar in Washington heeft plaatsgevonden. Ik ben heel nerveus over de uitkomst van deze verkiezingen. De hele wereld staat op het spel.’

De gevolgen van de verkiezingen voor het bedrijfsleven zijn goed merkbaar, vertelt Theo Henrar, directeur van industrielobbyclub Federatie Metaal- en Elektrotechnische Industrie (FME) en tevens voorzitter van de All American Night in 1984. ‘De Verenigde Staten zijn een belangrijke handelspartner voor Nederland: een vierde van onze import komt uit de VS en een vijfde van al onze export gaat daar naartoe. Amerika is de grootste investeerder in Nederland en Nederland de op een na grootste in Amerika.’

‘We hebben altijd op die samenwerking kunnen vertrouwen, maar times have changed. Vrije wereldhandel is al enige tijd niet vanzelfsprekend. Donald Trump voerde zijn America First-routine en dat hebben we gemerkt in de Nederlandse industrie. Ook onder Biden is daar geen verandering in gekomen.’

Van Harris had Henrar ook niet veel verwacht op dat vlak, zegt hij: ‘Toch maakt het enorm veel uit wie er gekozen wordt. Laten we eerlijk zijn: Trump is een tikkende tijdbom. Geopolitieke spanningen werken door tot in de fabriekshal en Harris zou in ieder geval meer voorspelbaarheid bieden dan Trump.’

Tijdens een paneldiscussie gaat het vervolgens over de plaats die Europa op het wereldtoneel moet innemen, de spanningen tussen de VS en China en de vraag of Europa meer moet investeren in defensie. ‘Welke kandidaat is het meest gunstig voor de deëscalatie in het Midden-Oosten?’ vraagt Emma vanuit het publiek. Moderator Laila Frank vraagt grappend aan de panelleden wie durft deze vraag te beantwoorden.

‘Ik durf wel’, begint Anna van Zoest, directeur van de Atlantische Commissie, een forum voor het publieke debat over trans-Atlantische veiligheidsvraagstukken. ‘Harris zit in een lastig parket, want zij heeft te maken met heel veel jonge stemmers en ook veel moslimstemmers. Die vinden dat de president niet oordelend genoeg is richting Israël. Tegelijkertijd is de verwachting dat ze het pro-Israëlische beleid van Joe Biden zal voortzetten. Van Trump hebben we tijdens zijn presidentschap een enorme pro-Israëlische houding gezien. We weten gewoon niet zo goed hoe het eruit gaat zien.’

‘Ik maak me grote zorgen over Europa’, zegt student Derk tegen de panelleden. ‘Is er ook nog een positieve boodschap voor deze jonge zaal?’ Dat kan op luid applaus vanuit de Pieterskerk rekenen.

De Hoop Scheffer: ‘Die is er wel. De Europese Unie is altijd goed in never waste a good crisis.’ Van Zoest: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar. Ik ben zelf ooit getuige geweest van een online vergadering tussen EU-ministers. Er was bijzonder veel chaos, maar ondertussen hebben we zulke grote en slagvaardige beslissingen genomen en dat kon allemaal omdat het crisis was. Dus laten we sterk zijn met zijn allen, want er is sprake van vooruitgang.’