Hij moet aan strenge gewichtseisen voldoen, vertelt Max Wognum, lichte roeier bij de Leidse studentenroeivereniging Njord. Mannen mogen niet zwaarder zijn dan 72,5 kilogram, voor vrouwen ligt deze grens bij 59 kilogram.
Om dat gewicht te halen moeten sommige roeiers in de laatste week voor een wedstrijd ‘crashen’: gewicht verliezen door zoveel mogelijk vocht uit het lichaam te werken. Dat doen ze door dagenlang zoutloos te eten en op de dag van de wedstrijd ‘uit te zweten’, bijvoorbeeld door met een regenpak aan te spinfietsen. ‘Je voelt je die dagen alsof je griep hebt’, vertelt Wognum. ‘Bij het uitzweten voel je je dan echt slecht, maar dat is maar twee uur.’ Hij schat dat ongeveer de helft van zijn ploeg van acht roeiers dit weleens doet.
Door zo bezig te zijn met gewicht kunnen makkelijk eetproblemen ontstaan, stelt Floor Kappelhoff, sportarts verbonden aan de Koninklijke Nederlandse Roeibond (KNRB). Volgens hem wordt er over licht roeien vaak gezegd: ‘Als je nog geen eetprobleem hebt als je begint, dan krijg je er nog wel een.’
Boulimia
Voormalig Olympisch lichte roeier Bjorn van de Ende is hiervan een voorbeeld. Hij kampte jarenlang met boulimia, zegt hij, omdat hij ‘door het eten er weer uit te gooien even toe kon geven aan het gevoel van honger’.
Naast eetproblemen zijn er volgens Kappelhoff nog tal van andere gezondheidsrisico’s. Als roeiers consequent te licht zijn, leidt dat tot meer blessures en een zwak afweersysteem. Bij sommige roeisters verdwijnt de menstruatie.
Die gevaren zijn volgens Kappelhoff de reden dat World Rowing, de mondiale roeibond, het licht roeien op WK’s en eK’s in de ban doet.
Ook op de Olympische Spelen van 2028 zullen er voor het eerst geen gewichtsklassen meer zijn. Op hoog niveau sterft het licht roeien dus uit. Toch lijken studenten zich hierdoor niet tegen te laten houden. Jaarlijks beginnen er ongeveer 130 mannelijke en 100 vrouwelijke studenten aan het licht roeien, blijkt uit inschrijvingen bij de KNRB. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van voor de coronaperiode, dus van een afname in het aantal lichte studentenroeiers lijkt geen sprake.
‘Door licht roeien kunnen veel meer leden op topniveau roeien’, verklaart Kaat van Leenders, wedstrijdcommissaris in het bestuur van de Amsterdamse studentenroeivereniging Skøll. ‘Dit kan anders niet.’
Max Wognum beaamt dit. Hoewel hij zich bewust is van de risico’s, is het vanwege zijn gewicht voor hem de enige manier om zo serieus met de sport bezig te zijn.
Selectieproces
Bestuursleden van studentenverenigingen zien dan ook geen oplossing in de discipline afschaffen, zoals op hoger niveau gebeurt. Zij pleiten voor veranderingen in het selectieproces, waardoor het licht roeien verantwoord kan worden gedaan.
Naast Njord zeggen ook Aegir (Groningen) en Orca (Utrecht) al effect te zien van die veranderingen bij het selecteren. Deze verenigingen hebben dit jaar of vorig jaar voor het eerst geen lichte ploeg gevormd. De reden hiervoor was dat er niet genoeg mensen waren die verantwoord aan de gewichtseisen konden voldoen. Njord maakt die afweging sinds twee jaar door tijdens de selectie vetmetingen te doen, om te kijken of iemand nog zou kunnen afvallen.
Kappelhoff juicht de bewustwording bij studentenverenigingen toe. ‘Het moet beginnen bij het selectieproces: ben je lichamelijk wel geschikt voor het licht roeien? Het is het eerlijkst als een coach dan al de knoop doorhakt.’
Bjorn van de Ende is pessimistischer: wat hem betreft is licht roeien verleden tijd. De druk die alle maatregelen op coaches en verenigingen leggen is volgens hem te groot. ‘Dan is wedstrijdroeien maar iets wat je alleen kan doen als je redelijk lang en zwaar bent.’
Maar van die mening trekken veel studenten zich voorlopig niet zoveel aan. Ook aanstaand seizoen liggen er nog honderden lichte roeiers aan de start.
De 141e editie van de Varsity wordt zondag 6 april verroeid zonder Leids publiek van Njord. Ook leden van het Amsterdamse Nereus mogen niet komen kijken. Dat heeft de Tuchtcommissie van de Koninklijke Nederlandse Roeibond (KNRB) besloten.
De aanleiding voor deze beslissing is de uit de hand gelopen inval in de sociëteit van Njord door leden van Nereus afgelopen oktober.
Op de website van de KNRB legt de commissie uit hoe ze tot deze beslissing zijn gekomen: de gemoederen tussen Njord en Nereus zijn nog onvoldoende bedaard waardoor de kans op escalatie te groot zou zijn als leden van beide verenigingen aanwezig zouden zijn. Daarbij vermeldt de commissie ook dat het hier niet om een straf gaat, want het onderzoek naar wat er precies fout is gegaan in de zaal van Njord loopt nog.
Njord-voorzitter Sophia Boomsma zegt dat ze ‘verbaasd en teleurgesteld’ is over deze maatregel. Achter de schermen is het bestuur hard bezig met onderzoeken wat nog mogelijk is. Verder wil Boomsma geen uitspraken doen over de situatie.
Voor de leden van Njord is de maatregel een hard gelag: de Varsity is de grootste studentenroeiwedstrijd van het jaar en trekt ieder jaar veel publiek. Het gaat voor de leden vooral om de races van de Oude en Dames Vieren: de wedstrijd waar boten met de beste roeiers van elke vereniging het tegen elkaar opnemen. De supporters kunnen deze wedstrijd op het Amsterdam-Rijnkanaal vanuit het naastgelegen weiland volgen. Daarbij gaan studenten traditiegetrouw “extern correct” gekleed, voor Njord bijvoorbeeld in wit en lichtblauw, zodat in een oogopslag te zien is bij welke vereniging je hoort.