Medewerkers van politieke wetenschappen zijn bezorgd na publicatie van het artikel van Mare, waaruit bleek dat de camera’s, die de universiteit ‘classroom scanners’ noemt, veel meer kunnen dan alleen personen tellen.
Eerst was hun brief bedoeld voor hun eigen instituut, vertelt Hilde van Meegdenburg, een van de schrijvers. ‘Maar uiteindelijk hebben in drie dagen tijd 170 collega’s van de gehele Faculteit der Sociale Wetenschappen de brief ondertekend.’ Die werd op 23 november namens alle ondertekenaars naar decaan Paul Wouters verstuurd. Hij heeft nog niet gereageerd.
‘Met deze brief uiten we onze zorgen over deze ontwikkeling’, schrijven de medewerkers, ‘en vragen we om verheldering van het bestuur over de verenigbaarheid met de strenge regels van de Algemene Verordening Gegevensverwerking (AVG).’
Los van ‘het feit dat de installatie niet naar mede-werkers en studenten is gecommuniceerd en dat de beveiliging van de privacygevoelige data niet op orde was’, willen de schrijvers opheldering over de hoeveelheid data die de camera’s verwerken.
‘Ik moet zeggen dat ik mijn wenkbrauwen wel optrok, toen ik het artikel las’, zei demissionair minister van Onderwijs Ingrid van Engelshoven woensdag tijdens een debat over cybersecurity in het onderwijs. SP-Kamerlid Peter Kwint bracht de camera’s onder de aandacht.
‘Ik heb nog geen contact gehad met de instelling om te vragen of het klopt’, reageerde Van Engelshoven, die aankondigde dat nog wel te gaan doen. ‘Daar word ik graag van op de hoogte gehouden’, aldus Kwint.
Het debat gaat over verschillende aspecten, merkte ze op. ‘Het beveiligen van systemen zodat mensen geen toegang hebben, maar ook zorgen dat die gegevens juist worden toegepast, en dat de privacy wordt gewaarborgd.’
Instellingen moeten op dit vlak meer samenwerken, aldus de minister, en ‘gezamenlijke lessen’ leren. ‘Ik wil echt benadrukken: leer van de fouten van een ander. Er zullen altijd fouten worden gemaakt, en datalekken plaatsvinden. Houd het niet bij je, deel het.’
‘Ethical hackers kunnen hier een grote waarde hebben’, zegt ze. ‘Op universiteiten zijn er vast wel studenten die zo’n uitdaging aankunnen.’
Volgens de universiteit zijn de camera’s er alleen om mensen te tellen, maar de privacysettings stonden zodanig afgesteld dat ze veel meer analyseren dan alleen getallen. De universiteit meldde dat de camera’s op privacyniveau 1 stonden. Uit gegevens die Mare bekeek, bleek dat minstens een camera, waarvan de login-pagina via Google was te bereiken, op privacyniveau 0 stond, en dat daarmee dus een livestream te zien was.
Onwenselijk, vinden de schrijvers. ‘Zelfs op iets strengere niveaus wordt er meer informatie dan alleen bezetting geanalyseerd. Die mogelijkheden vinden we meer dan ongewenst, en zouden beperkt moeten worden.’
Er zijn ook veel vragen over wie toegang heeft tot het systeem. ‘Wie beslist over welke data worden verzameld, opgeslagen en geanalyseerd? Wat voor data? Waar? En voor hoe lang? Wie houdt het gebruik van het systeem door de universiteit in de gaten?
‘Gezien de mogelijkheden van het systeem, willen we ook weten of er regelmatig onafhankelijke audits staan ingepland over het gebruik, de implementatie, en gegevensbeschermingsmaatregelen.’
Als laatste vragen de opstellers of, en welke, alternatieve oplossingen er zijn bekeken om de bezettingsgraad te meten. ‘Waarom zijn de alternatieven afgewezen?’
Sinds het versturen van de brief vorige week, heeft de universiteit een mail gestuurd naar alle werknemers en studenten met uitleg. Daarin meldt het bestuur onder andere dat het privacyniveau van de camera’s is opgeschroefd naar 3, het hoogste niveau, en dat er een externe audit komt, ‘om zorgen weg te nemen’.
In de mail stonden enkele feitelijke onjuistheden. Zo bleek bijvoorbeeld dat er een aantal camera’s nog steeds via het openbare internet waren te vinden.
Ook studenten in Den Haag gaan protesteren tegen de slimme camera’s bij collegezalen, door op 14 december de ingangen kort te blokkeren.
Op 7 december organiseren studenten van 13 tot 14 uur een ‘walk-out’ in Leiden, waarbij ze de ingang van het Lipsius blokkeren om te protesteren tegen de slimme ‘classroom scanners’ die op de hele universiteit hangen. Een week later staat eenzelfde protest op de planning in Den Haag.
Haagse studenten hadden ook posters gemaakt om aandacht te vragen voor het protest, maar die werden ‘binnen een uur weggehaald’, vertellen de organisatoren.
Op maandagavond organiseerden ze een bijeenkomst, waar ongeveer dertig studenten samenkwamen om te praten over welke actie ze wilden ondernemen.
‘We wilden het eerst tegelijk doen, maar we willen dat zoveel mogelijk studenten naar Leiden komen’, vertelt Joris Wiebes, die het protest genaamd Unsee Us organiseert. ‘Daarom doen we het een week later in Den Haag.’
Wiebes heeft de indruk dat de universiteit zich zorgen maakt over het protest. De afdeling veiligheidszaken heeft contact met hem opgenomen, en ze hebben donderdag een gesprek. ‘Ze zeggen dat ze zich zorgen maken over de veiligheid’, zegt Wiebes, maar hij ziet daar geen reden toe. Bovendien is de actie in de buitenlucht, en roept de organisatie op de Facebookpagina op om een masker te dragen en vooraf een zelftest te doen.
Wiebes benadrukt: ‘Het is een vreedzaam protest.’
