Vanaf begin dit jaar zijn veel universitaire gebouwen minder lang geopend. Doordeweeks moet iedereen uiterlijk tien uur ’s avonds het Lipsius verlaten en op zondagen is het gebouw gesloten. Voor toneelspelende en musicerende verenigingen betekent dat een verlies aan kostbare repetitietijd, met alle gevolgen van dien.
Drie dagen voor de kerstvakantie kreeg Collegium Musicum te horen dat de nieuwe openingstijden ook voor het Leidse studentenkoor en -orkest gelden. Al jaren repeteert de muziekvereniging op de maandagavond vanaf half acht tot half elf. Officieel is het Lipsius dan al een half uur gesloten, maar de vereniging geniet een uitzonderingspositie sinds een eerdere wijziging van de openingstijden in 2013. Dat extra half uur geeft de studenten net genoeg tijd om wat langer door te repeteren en om hun instrumenten op te ruimen. Daar komt nu een einde aan.
De vereniging had eind oktober al geruchten gehoord over wijzigende openingstijden, maar ondanks eerdere vergeefse pogingen om tot opheldering te komen, liet het besluit van de universiteit tot vlak voor het kerstreces op zich wachten. In de drie dagen die volgden probeerde het bestuur nog onder het besluit uit te komen. ‘We zijn zelfs naar de oude UB gelopen om iemand van het college van bestuur te kunnen spreken. Het was een heel stressvol uiteinde van het jaar over hoe wij nu verder moeten’, vertelt voorzitter Bob van Oosterhout.
Niveau
Dit semester komt de universiteit de vereniging nog tegemoet door de huismeesters te betalen die het gebouw drie kwartier langer openhouden. In samenwerking met directeur Studenten- en Onderwijszaken (SOZ) Jeroen ’t Hart is de vereniging op zoek naar een duurzame oplossing. ‘We hebben tot het einde van dit collegejaar, daarna moet er een werkbaar alternatief liggen’, aldus Van Oosterhout. De vereniging kan in ieder geval geen verdere financiële steun van SOZ verwachten mocht er geen oplossing zijn, laat ’t Hart weten. Het is volgens hem aan CM om korter te repeteren of de stekker eruit te trekken.
In het eerste geval zou de vereniging vanaf volgend semester drie kwartier aan repetitietijd moeten inleveren. Dat lijkt misschien weinig, maar het is een essentieel verschil, aldus Van Oosterhout.
‘Voor ons wordt het wel heel kritiek of wij dan kunnen voortbestaan. Wij willen eerst goede muziek maken en dan is er ruimte voor gezelligheid. Het is heel lastig om ons aan de nieuwe tijden aan te passen als we nog een bepaald niveau willen halen.’ De repetitietijd gebruiken de studenten bijvoorbeeld ook om de ‘muzikale omlijsting’ van de diesviering of de opening van het academische jaar te verzorgen.
Ook de sluiting van het Lipsius op zondag leidt tot problemen. Drie à twee keer per jaar heeft de vereniging een repetitieweekend als laatste voorbereidingen op concerten. De universiteit is weliswaar bereid om het Lipsius voor de vereniging open te houden, maar dat kost CM 500 euro per dag, vertelt penningmeester Marloes Oosterhoff. ‘Dat tikt wel heel erg aan’, zegt Van Oosterhout. ‘We hebben niet het budget om dat allemaal op te hoesten.’ Al met al zouden de totale kosten dan kunnen oplopen tot minstens tienduizend euro per jaar.
Bezuinigingen
Uitwijken naar andere locaties is ook lastig. Van Oosterhout wijst naar een contrabas en een grote trom die in het kantoor staan: ‘Dat is niet iets wat je even over de straat ergens naartoe brengt. We hebben echt een busje nodig om grotere instrumenten naar een oefenlocatie te brengen.’ Dat zorgt voor extra kosten, naast de huur van een externe locatie. ‘Een repetitieweekend zou dan net zo duur worden als de huur van een concertlocatie.’
Daarbovenop komt nog de naderende sloop van het Lipsius. Wat het volgende onderkomen wordt van de vereniging blijft in het ongewisse. De universiteit communiceert daar ook niet altijd even duidelijk over, vindt Van Oosterhout.
‘Ik snap dat de universiteit met bezuinigingen te kampen heeft en dat ze daarin flexibel moet zijn. Maar het is wel vervelend dat we ons niet bij de universiteit gehoord voelen over wat dat voor ons betekent. Tot nu toe hebben we altijd een oplossing gevonden voor eerdere bezuinigingen, we zijn immers een koor- en orkestvereniging met allemaal creatieve mensen. Maar er komt ook een punt dat de rek eruit is, en dat punt lijkt steeds dichterbij te komen.’
Dat zouden Van Oosterhout en Oosterhoff betreuren. ‘Het is een hele unieke ervaring om samen muziek te maken. Onze studententickets houden we altijd zo goedkoop mogelijk, zodat mensen die niet lid zijn, toch naar zo’n concert komen. We brengen daardoor heel veel mensen samen die misschien niet zo snel in aanraking komen met klassieke muziek.’
Collegium Musicum is niet de enige vereniging die moeite heeft met de wijzigende openingstijden van het Lipsius. Sophie Aeterna, studievereniging voor Griekse en Latijnse Taal en Cultuur, is de opvolger van een geïmproviseerd theatergezelschap uit 1985. Sinds kort moeten de studenten uiterlijk kwart voor tien het gebouw verlaten bij de theaterrepetities.
‘Je hebt een flow die je moet vinden tijdens zo’n repetitie. Als je dan hoort dat je er op tijd uit moet, dan komt dat het creatieve proces niet echt ten goede’, vindt voorzitter Niels Zwaan. Een goede repetitieruimte is wel belangrijk voor de vereniging. ‘Theater is een integraal onderdeel van onze identiteit’, aldus Zwaan.
Het Practicum Musicae Orkest moest al eerder uitwijken naar een externe locatie. Na corona was er geen ruimte meer in het Lipsius, vertelt tijdelijk voorzitter Eline Schoonhoven. Het orkest repeteert momenteel bij een harmonievereniging, na een lange zoektocht.
‘Het is wel heel jammer, omdat we natuurlijk verbonden zijn aan de universiteit. Het liefst zouden we zien dat het gewoon via de universiteit wordt geregeld. Dat had ons een boel werk bespaard.’