Wetenschap
Waarom pantoffels nooit crazy/cool/cringe kunnen zijn
Melissa Schuring, taalkundige bij de Vrije Universiteit Brussel, onderzocht hoe vaak kinderen Engels gebruiken en waarom. Maandag geeft ze een lezing. ‘Anderen worden zo buiten het gesprek gehouden.’
Else van der Steeg
donderdag 30 januari 2025

‘Voor mijn PhD onderzocht ik kinderen tussen de 6 en 13 jaar. Die periode, de pre-adolescentie, is heel belangrijk voor taalontwikkeling. In spontaan taalgebruik gebruikten ze in drie procent van de zinnen minstens één Engels woord. Dat is niet veel. Bij de oudere kinderen in deze groep kan het oplopen tot zeven procent.

‘De context is belangrijk. Als we een vriendengroep bij elkaar zetten, loopt het percentage op. Als jongeren onder elkaar zijn, gaan ze graag dingen beoordelen. Ze gebruiken daarvoor bijvoeglijke naamwoorden als cool, fun, crazy of cringe. Dan kan het percentage oplopen tot vijftien procent.

‘Ze zijn zich er heel goed van bewust wanneer ze wat moeten zeggen en passen zich daarbij aan het taalgebruik van hun toehoorder aan. Kinderen geven zelf ook aan: “Ik gebruik geen Engelse woorden met mijn ouders of met mijn tante of zo, want dat is niet netjes en die verstaan dat niet”.

‘De hoofdreden voor jongeren om Engels te gebruiken is om een groepsgevoel te creëren en vooral ook om de mensen die niet bij die groep horen buiten te sluiten. Ze gaan niet zeggen: “Hé mama, mijn crazy pantoffels liggen daar” of “mijn crazy shirt ligt in de was.” Anderen moeten buiten het gesprek gehouden worden, dus “we gebruiken woorden die zij niet begrijpen”. Vanaf het moment dat buitenstaanders zo’n woord ook gaan gebruiken of het begrijpen, dan is dat woord voor die jongeren niet meer zo interessant.

‘De hele maaltijd is Nederlands, het Engels komt daar bij als de kruiden’

‘In rollenspel werkt het anders. We vroegen kinderen om rollen aan te nemen die minder op het Engels georiënteerd waren, zoals boer of minister-president. Dan zit het percentage rond de vijf procent. Bij Engels georiënteerde rollen, zoals rapper, gamer of voetballer, zit het rond de 25 procent. Je ziet dan wel dat kinderen hun Engels gaan opblazen en herhalen om er zeker van te zijn dat iedereen weet dat ze een rapper zijn. Ze zeggen bijvoorbeeld: “Yo, peace in the world, yo yo man.”

‘We hadden vooraf aan volwassenen gevraagd hoeveel Engels taalgebruik ze verwachtten bij kinderen. Veel, antwoordden ze. Maar drie, zeven en zelfs vijftien procent, zou ik niet veel noemen.

‘Dus dan is de vraag: wat is vaak? Onze hypothese is dat het komt omdat het Engels meer opvalt in een zin. Als je zegt: “Dat college was echt crazy”, zijn die Nederlandse woorden in die zin niet zo opvallend, omdat we die altijd gebruiken. Maar die crazy klinkt anders, je spreekt het anders uit.’

‘We zagen ook dat kinderen niet zomaar die Engelse woorden gebruiken. Als ze nice en cool zeggen, doen ze dat met nadruk, ze rekken het woord, en de intonatie is anders.’

‘De hoeveelheid Engels taalgebruik in het Nederlands is dus niet opvallend hoog. Je kan het Nederlands zien als een soort maaltijd. De hele maaltijd is Nederlands, het Engels komt daar bij als de kruiden. Kinderen gebruiken die kruiden om de maaltijd wat te kleuren, en om onderling het groepsgevoel te versterken. Ze weten heel goed hoe en wanneer ze dat doen.’

Melissa Schuring. How crazy is the amount of English in children’s Dutch really? A multi-methods analysis of a youth language phenomenon. Lezing, 3 februari, 13.15, Lipsius 0.03