17:46 Het lokaal is ontruimd, demonstranten toegezongen

De eerste studenten laten zich zonder veel getrek en geduw afvoeren en lopen uiteindelijk met de agenten mee. Nadat de laatste achterblijvers die niet willen meewerken bij de nek zijn gepakt en aan hun armen meegesleurd, is het lokaal leeg. Van één activist breekt een bril.

Buiten groeit het aantal toeschouwers. Sommigen zingen de demonstranten toe: ‘You are not alone.’ 

Er wordt niemand aangehouden. 'If we don't do anything crazy, we are free to go', verklaart een van hen.

17:39 Ontruiming is begonnen 

Goedhard komt binnen met drie agenten. ‘Eerder heb ik jullie gevorderd het pand te verlaten. Daar hebben jullie geen gehoor aan gegeven. Dat betekent dat ik het nu overdraag aan de politie.’

Een waarschuwing van een agent wordt door een van de activisten beantwoord met een liedje op de ukelele. Als de politie de betogers probeert te fotograferen houden die kartonnen bordjes voor hun hoofd met de tekst: ‘Please no picture.’

Er verschijnt meer politie. Een derde busje arriveert.Via de zij-ingang van het Lipsius lopen zo’n twaalf agenten de trap op. De gang bij het lokaal vult zich met agenten. Als de ontruiming begint, haken de studenten hun armen in elkaar en beginnen te scanderen: ‘WHAT DO WE WANT? CLIMATE JUSTICE!’

17:23 Tikkertje spelen

De vertrokken activisten zijn buiten blijven wachten en hopen op actie: ‘Ik wil meer meemaken!’ Twee agenten gaan het Lipsius binnen en lopen rond om achtergebleven bezoekers weg te sturen. De laatste studenten druppelen naar buiten. Twee politiebusjes komen aangereden.

Terwijl een portier alle lokalen op slot komt doet, spelen de activisten in de bezette ruimte tikkertje. 

17:11 Laatste formele verzoek tot vertrek

De overgebleven activisten zitten nu samen in één lokaal, het andere is opgeruimd achtergelaten. Decaan Mark Rutgers en directeur bedrijfsvoering Saskia Goedhard komen binnen en verzoeken de betogers voor de laatste maal te vertrekken. Volgens Goedhard gaat het om een 'formeel verzoek namens het college van bestuur' en wordt iedereen 'op grond van de huisregels gevorderd het gebouw te verlaten'.

'Verbreken jullie de banden?', vraagt een activist.

Goedhard: 'Als jullie geen gevolg aan het verzoek geven, rest de gebouwbeheerder geen andere mogelijkheid dan de politie te vragen dat kracht bij te zetten.'

Rutgers sluit af met een persoonlijke noot: 'Let's not let it end in havoc.'

16:59 De helft vertrekt, Hang Youth wordt opgezet

Iedereen die niet wil worden gearresteerd - ongeveer de helft van de aanwezigen - vertrekt. Er blijven zo'n 25 activisten over. Zij zetten een muziekje op. In het lokaal klinken nu achtereenvolgens Rage Against the Machine, Hang Youth en Woody Guthrie. Hoewel er nog geen politie is te zien, rapt een van de demonstranten mee met 'Sound of da Police' van KRS-One. 

16:45 Gebouw wordt overgedragen aan de politie

Decaan Mark Rutgers komt langs om te laten weten dat het gebouw om 17:00 leeg moet zijn en anders wordt overgedragen aan de politie. 

'Hebben ze het nog over onze eisen gehad?', vraagt iemand in het lokaal. 'Nee.'

16:35 Laatste overleg voordat de politie ingrijpt

Het Lipsius is bijna verlaten. In de bezette collegezaal zijn zo’n 50 demonstranten aanwezig die zich klaarmaken voor de aangekondigde ontruiming: ‘De bezetting is een groot succes tot nu toe. Helaas kunnen we waarschijnlijk niet ons hele programma doen. De politie zou om 17:00 komen, maar die kunnen ook best nog een stuk later zijn.’
 
De bezetters verdelen zich nu onderling in groepen die meteen willen vertrekken als ze gevorderd worden, willen blijven om het politieoptreden te filmen, of doorgaan met de bezetting tot ze aangehouden worden.
 
‘Maar laten we voor nu in ieder geval de boel hier wat opruimen.’ 

15:30 Bezetters bereiden zich voor op ontruiming

Met nog anderhalf uur tot de aangekondigde sluiting van het Lipsius en ontruiming van de bezetting, bereiden de studenten zich voor op wat komen gaat. Aan de hand van een powerpointpresentatie krijgen de bezetters te horen wat ze kunnen verwachten bij een ontruiming door de politie, welke rechten ze hebben, en wie ze kunnen bellen voor juridische bijstand.

Het college van bestuur heeft besloten om alle universiteitsgebouwen in Leiden om 17.00 uur te sluiten.  

14:50 Rector bezoekt toch bezetting

Op voorwaarde dat het geen debat van vijftig tegen een zou worden, is rector magnificus Hester Bijl toch aanwezig bij de bezetting. Bijl legt aan de demonstranten uit dat ze als college van bestuur bezig zijn met beleid maken over banden met de fossiele industrie, en dat dat misschien niet altijd even zichtbaar is. Daarom kondigt ze aan dat de universiteit samen met een brede groep experts in februari met een beleidsplan komt, wat te zijner tijd met de universiteitsraad besproken zal worden.

Een vertegenwoordiger van End Fossil zegt dat als de rector nu instemt met de bezettingseisen (geen nieuwe samenwerkingen met de fossiele industrie en geen carrière-events voor de fossiele industrie), ze vrijwillig het Lipsius verlaten. Daar wil Bijl nog geen toezeggingen over doen, in plaats daarvan verwijst ze naar het aankomende beleidsstatement in februari.

Op een vraag waarom de universiteit niet meteen de banden wil doorsnijden met de fossiele industrie, antwoordt Bijl dat de universiteit geen top-down organisatie is, en het college van bestuur onderzoekers niet kan dwingen waar ze wel of niet onderzoek naar doen.

Voordat de rector weg moet vraagt een activist van End Fossil of ze een symbolische das (tie) wil doorknippen om aan te geven dat de universiteit zich in zal zetten om fossiele banden te verbreken. Dat wil Bijl niet helemaal, ze knipt de das voor de helft door.

14:35 Lezingen en discussies

Terwijl in de bezette collegezaal studenten aandachtig luisteren naar mensenrechtenactivisit Raki Ap die een college geeft over West-Papua, spreken enkele leden van de actiegroep met woordvoerder van de universiteit Caroline van Overbeeke en decaan Rutgers, die langs zijn gekomen om de actievoerders te overtuigen om alsnog een gesprek aan te gaan met de rector buiten het bezette Lipsius. De leden van End Fossil geven aan dat ze geen delegatie kunnen afvaardigen om achter gesloten deuren te praten met het college van bestuur.

Tegen Mare zegt Ap dat hij de actie steunt omdat hij deel is van een gemeenschap die zelf de gevolgen ondervindt van de fossiele industrie. 'Het is goed dat de studenten dit eisen van de universiteit, omdat de banden met de fossiele industrie onethisch, zeker als je ziet bij welke mensenrechtenschendingen ze betrokken zijn en daarbij hun verantwoordelijkheid ontlopen.'

14:00 Bezetters houden stemming over bezoek rector

De organisatie van End Fossil laat aan de andere bezetters weten dat de rector magnificus Hester Bijl de bezetters wil bezoeken. Daarbij komt wel de voorwaarde dat de rector alleen met een afvaardiging van maximaal vijf bezetters wil praten, en alleen buiten het bezette Lipsius.

Na een onderling beraad komen de actievoerders tot overeenstemming dat die voorwaarden niet acceptabel zijn: 'We spreken alleen met de rector in het openbaar. We willen niet dat ze dit als PR-moment gaan gebruiken, en we laten ons niet naar buiten escorteren.'

13:50 Lezingen geannuleerd omwille van veiligheid

Verschillende lezingen die vandaag plaats zouden vinden aan de universiteit gaan niet door. Onder andere een lezing over stikstof door hoogleraar Jan Willem Erisman en een lezing van Studium Generale over Leiderschap met oud-rector Carel Stolker gaan niet door. Volgens de online agenda van de universiteit is dat 'omdat er op 23 november 2023 na 17:00 geen sociale activiteiten kunnen plaatsvinden op de universiteit omdat de veiligheid van de aanwezigen in de gebouwen niet gegarandeerd kan worden.'

13:15 Universiteit stelt ultimatum aan End Fossil

End Fossil laat weten een ultimatum te hebben ontvangen van de universiteit. De bezetting moet van het universiteitsbestuur om 17:00 afgelopen zijn, tot die tijd tolereert het universiteitsbestuur de bezettting.
 
Het college van bestuur heeft een bericht over de bezetting geplaatst op de website van de universiteit. ‘Bezetting van onze gebouwen staan we nooit toe’, schrijft het college. ‘Vanwege het risico van verstoring van de openbare orde, wil de universiteit, na overleg met lokaal gezag, de bezetting vanmiddag beëindigen.’
 
Aan Mare laat End Fossil weten van plan zijn weg te gaan als de universiteit de eisen van de bezetting inwilligt: ‘We willen dat de universiteit stopt met carrière-events voor de fossiele industrie en geen nieuwe onderzoekssamenwerkingen aangaat. Als dat voor 17:00 gebeurt, zijn we om 17:00 weg.’

12:40 Studenten doen alsof ze thuis zijn in bezette lokalen

Na het college over klimaatverandering verspreiden de studenten zich over de twee lokalen voor workshops memes maken en kleding repareren. In de hal beneden delen leden van de actiegroep flyers uit aan lunchende studenten.

Een van de studenten van End Fossil stalt een kleine collectie boeken en tijdschriften over het klimaat, ecologie, sociologie en politiek uit op een tafel. Op een andere tafel  staat een selectie aan veganistisch eten. Een van de bezetters is bijna voortdurend bezig om koffiebonen te malen met een handmaler. Een briefje met een QR-code dat op een tafel is geplakt vraagt om donaties voor kinderen in oorlogsgebieden.

Inmiddels bestaat de bezetting uit zo'n 50 mensen.

11:40 Demonstranten roepen bezetting uit

Via een megafoon roept een lid van End Fossil de de bezetting uit: 'We have occupied the university!' De aanwezigen roepen samen: 'I believe that we will win!' In de hoek van het lokaal worden koffiebonen gemalen.

Hierna herhalen de actievoerders het action concensus, hun eigen regels voor de bezetting: 'We do not tolerate racism, antisemitism, islamophobia, nor any other form of hate. We take responsibility for ourselves and the legal consequences of our presence and actions.'

Na de eerste opwinding wordt het snel rustig als een docent begint met een college over het klimaat. Hij opent met een korte factcheck van de klimaatstandpunten van verkiezingswinnaar PVV.

11:10 Faculteitsbestuur bezoekt demonstranten

Decaan van de faculteit Geesteswetenschappen Mark Rutgers, directeur bedrijfsvoering Saskia Goedhard en student-assessor Nova Verkerk arriveren in de bezette lokalen om met de demonstranten te praten. De bestuurders luisteren naar de eisen van End Fossil, maar geven wel aan dat de geplande overnachting in het faculteitsgebouw niet door kan gaan. Ook dringen ze aan dat onderwijs in het Lipsius door moet kunnen gaan.

'Mochten jullie beneden koffie willen halen, neem dan wel een herbruikbare beker mee', voegt decaan Rutgers nog toe.

11:00 Twee zalen in het Lipsiusgebouw bezet

In kleine groepjes zijn de demonstranten het Lipsius binnengetreden onder toeziend oog van beveiliging buiten het gebouw. Twee zalen op de eerste verdieping worden bezet door de demonstranten. In zalen 1.20 en 1.23  hangen spandoeken met ‘Stop destroying lives in the global south’ en ‘Occupied’.

In een van die zalen zou de opleidingscommissie vergaderen, die nu in samenspraak heeft besloten naar een andere zaal te verhuizen.

10:40 Groep demonstranten komt in beweging

Nadat de demonstranten kort informatie over de planning van vandaag hebben uitgewisseld, wordt het signaal gegeven om te vertrekken. De bestemming is vooralsnog onbekend, maar de groep beweegt zich in de richting van het centrum. 

De politie fietst mee. 

10:15 Universiteitsgebouwen gesloten en extra beveiligd

Het hek voor de hoofdingang van het bestuursbureau op Rapenburg 70 - de oude Universiteitsbibliotheek - is gesloten. Je kunt alleen naar binnen via de ingang in de steeg naast het gebouw waar een beveiliger staat. Bij die ingang staat een verkeersafsluitingsbord. Volgens de beveiliger is het gebouw alleen te betreden met een LU-Card voor medewerkers. 

Ook het Academiegebouw is extra beveiligd. Twee beveiligers staan voor de ingang en alleen als je naam op de namenlijst staat, mag je het gebouw in. Het hek richting de Hortus Botanicus is gesloten.

De grote studiezaal van de Universiteitsbibliotheek is open, maar enkele ingangen verderop in het gebouw zijn afgesloten.

10:00 Demonstranten verzamelen zich voor Leiden Centraal 

Zo'n dertig leden van actiegroep End Fossil Leiden Delft verzamelen zich op het plein voor het station. Eerder kondigde de groep al aan vandaag een gebouw te gaan bezetten omdat het college van bestuur in hun ogen te weinig doet om de banden met de fossiele industrie te verbreken.

Vanaf het stationsplein wil de groep zich gezamenlijk verplaatsen naar een universiteitsgebouw om te bezetten. Welk gebouw dat is heeft End Fossil nog niet bekendgemaakt.

De faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen stuurde op woensdag al een mail rond naar studenten en medewerkers waarin stond dat indien de bezetting plaatsvindt in een van hun gebouwen zou plaatsvinden, ze het zouden tolereren, mits 'de groep wil communiceren en zich aan de huisregels houdt.'

Op de hoek van het stationsplein staat een politieagent te fiets de ontwikkelingen in de gaten te houden en te fotograferen.