‘Het faculteitsbestuur informeert jullie graag over een belangrijk onderwerp dat momenteel speelt, namelijk het financiële vooruitzicht van de faculteit voor de komende jaren’, begint de mail van het faculteitsbestuur aan alle medewerkers. Aanleiding is een begrotingstekort voor 2024, en ‘ook voor de jaren daarna zien we een negatief financieel beeld’. Oorzaken: studenten halen minder studiepunten, het aantal promoties neemt af en de loonkosten zijn gestegen door de nieuwe CAO.

Verder voorziet het bestuur dat een daling van het aantal studenten vanaf 2025 invloed gaat hebben op de begroting. ‘Na een periode van groei zien we een terugloop die groter is dan voorzien.’

Vorige week bleek dat de faculteiten van rechten en sociale wetenschappen ook met een begrotingstekort kampen. In een interview lichten decaan Mark Rutgers en portefeuillehouder bedrijfsvoering Saskia Goedhard de situatie toe.

Waarom besloot u medewerkers nu al op de hoogte te stellen?
Rutgers: ‘Omdat ze recht hebben op deze informatie. En tegelijk om aan te geven dat we nu serieus moeten bijsturen, anders krijgen we een te groot probleem.’

Wat is het begrotingstekort bij Geesteswetenschappen voor 2024?
‘In de conceptbegroting is dat 2,7 miljoen euro. We hebben te maken met teruglopende studentenaantallen, loonstijgingen door de nieuwe CAO, inflatie en minder promoties. We hebben veel buitenpromovendi, maar op onze faculteit zie je het aantal promoties het sterkst teruglopen. De verwachting is dat dat de komende jaren niet terugveert.’

Goedhard: ‘Ook hebben we te maken met oplopende kosten voor de gezamenlijke dienstverlening van de universiteit, zoals expertisecentra rond ICT. Een ander punt is dat ook bij ons de studenten minder punten halen dan voor corona. Minder studiepunten betekent minder financiering.’

Rutgers: ‘Gaan ze weer op het niveau studeren van voor corona: 39 punten per jaar halen, in plaats van 35 nu? Vier studiepunten maal achtduizend studenten, dat is een hoop geld dat we mislopen. Daar komt nog bij dat we de studentenaantallen zien dalen, omdat er minder leerlingen van de middelbare school af komen.’

Waren deze oorzaken niet te voorzien?
‘We wisten niet wat er uit de CAO-onderhandelingen zou komen. Ook weten we niet of we voor die loonstijgingen een compensatie van het Rijk krijgen, terwijl we nu juist meer mensen in vaste dienst hebben. Daardoor wordt de ruimte om dingen op te vangen kleiner. Daarnaast was de sterkte van de inflatie niet te voorzien, en die zal eerder toe- dan afnemen. Het dalende aantal promoties hadden we al helemáál niet voorzien.’

Goedhard: ‘We zijn er op tijd bij, we hebben een reserve waarmee we de komende twee jaar tekorten kunnen opvangen.’

Rutgers: ‘De reserve bedraagt ongeveer 11 miljoen euro.’

Goedhard: We gaan de komende tijd een analyse maken en kijken aan welke knoppen we kunnen draaien.’

De faculteitsraad klaagt al langer dat u maar reserves blijft oppotten, ver boven de norm die het college van bestuur heeft opgelegd, en dat de faculteit scherper aan de wind moet varen. Komt dat oppotten achteraf goed uit?

Rutgers: ‘De opmerkingen waren terecht en kregen we niet alleen van de raad maar ook van het college te horen. Maar nu, achteraf, ben ik blij. Anders hadden we maar één jaar de tijd gehad om bij te sturen.’

Is een verdere reductie van het aantal vakken een van de manieren? Dat is al jaren uw wens, maar in april bleek dat project - de zogeheten programmanormen - nog erg weinig te hebben opgeleverd.
‘Ja, die programmanormen zullen we nog harder nodig hebben. De faculteitsraad wilde nadrukkelijk dat we strenger werden. Dat kan resulteren in minder kleine vakken en meer grote, want vakken zijn kostbaar.’

Goedhard: ‘Maar dat is wel een complexe operatie. Voor curriculumveranderingen heb je tijd nodig.’

In maart werd bekend dat de opleidingen Duits, Frans en Nederlands nauwer moeten gaan samenwerken met dezelfde opleidingen elders in Nederland. Leidt dat nog tot een kostenverlaging?
Rutgers: ‘Dat is absoluut geen bezuinigingsoperatie. Sterker: dat maakt het eerder duurder. Docenten en examencommissies moeten veel afstemmen en heen en weer reizen, het vakkenaanbod en de roosters moeten worden afgestemd. Die samenwerking helpt ons niets voor de begroting, mijn angst is eerder het tegenovergestelde.’

Heeft het tekort nog gevolgen voor de Humanities Campus?
‘Nee, die budgetten zijn al toegekend.’

Het bestuur van de faculteit Sociale Wetenschappen heeft gezegd dat snijden in het personeelsbudget tot de mogelijkheden behoort. Is dat ook zo bij Geesteswetenschappen?
‘De primaire inzet is dat we niet hoeven te reorganiseren. Die onrust is heel slecht en die willen we niet. Wel vermoed ik dat we best zware keuzes moeten maken: bijvoorbeeld dat we minder mensen tijdelijk inhuren en meer bereidheid onder de staf moeten vinden om elkaars werk onderling op te vangen wanneer bijvoorbeeld iemand op sabbatical gaat. Iedere cent die we nu minder uitgeven, geeft over twee jaar minder problemen.’

Maar dat levert weer een hogere werkdruk op.
Goedhard: ‘De werkdruk wordt als heel hoog ervaren, dus dat kunnen we echt niet naast ons neerleggen. We moeten goed kijken naar het totale aanbod aan opleidingen en vakken. Als we met die programmanormen, bijvoorbeeld door die reductie van het aantal vakken, uren kunnen vrijspelen bij personeel, kunnen we op die manier hopelijk het werk van collega’s onderling opvangen. Daarbij is het uitgangspunt dat we de kwaliteit van onderwijs en onderzoek op niveau houden.’

Dus u overweegt minder tijdelijk personeel in te huren en vaste medewerkers het werk onderling te laten opvangen, maar de werkdruk mag niet verder oplopen én de kwaliteit van het onderwijs moet gelijk blijven. Dat kan toch niet?
Rutgers: ‘Het wordt niet makkelijk. Het personeel moet zich realiseren dat er moeilijke beslissingen aankomen. Wat die precies zullen zijn, gaan we de komende tijd uitzoeken. We maken ons zorgen, maar gaan hard aan de bak.’