De coronacrisis heeft het onderwerp werkdruk alleen maar urgenter gemaakt. Daarom heeft een regiegroep van de faculteit Geesteswetenschappen voorstellen gedaan om de werkdruk op korte termijn te verlagen, zowel voor docenten, leidinggevenden als ondersteunend personeel.

De voorstellen ‘gaan uit van het scenario dat er op korte termijn geen extra middelen beschikbaar zijn, maar er door docenten wel extra tijd moet worden gestoken in onderwijs en door ondersteunend personeel om het werk aan te passen aan de maatregelen opgelegd in verband met Covid-19’, staat in het Actieplan werkdruk.

Om de druk niet verder te laten oplopen, moeten er dus activiteiten wijken. ‘We stellen voor daar te schrappen waar werkdrukverlaging zo groot mogelijk is maar de kwaliteit van het onderwijs minimaal beïnvloed wordt’, schrijft de regiegroep.

Deeltentamens afgeschaft

Meest opvallend zijn de verlichtende maatregelen voor het onderwijzend personeel. De regiegroep stelt voor vakken, toetsen en feedbackmomenten te schrappen, minder en kortere sessies per vak te geven en minder bijeenkomsten te organiseren voor het begeleiden van studenten.

Verder stelt de regiegroep voor dat docenten tentamens alleen nog met een voldoende of onvoldoende hoeven te beoordelen. Ook zouden deeltentamens kunnen worden afgeschaft en zou er meer tijd moeten zijn tussen tentamens en hertentamens.

Doordat er veel tijd is gaan zitten in het optuigen van het digitaal onderwijs, is wetenschappelijk onderzoek op een laag pitje komen te staan. Ook daaraan moeten minder eisen worden gesteld. Zo zouden er geen publicaties van docenten moeten worden verwacht en hoeven zij ook geen onderzoeksbeurzen binnen te slepen.

Weerstand verwacht

Van leidinggevenden wordt verwacht dat zij hun medewerkers vertellen ‘dat de lat lager mag’ en dat zij hier niet op worden afgerekend in het Resultaat- en Ontwikkelingsgesprek (ROG). Ook zouden leidinggevenden regelmatig aan hun werknemers moeten vragen hoe zij de werkdruk ervaren, wat te veel tijd kost en hoe dit kan worden opgelost.

Het actieplan zorgde voor discussie in de faculteitsraad afgelopen woensdag. Faculteitsraadslid Judith Naeff en zelf onderdeel van de regiegroep werkdruk, maakte zich zorgen om het vervolg van de maatregelen. ‘Ik verwacht dat er vanuit de opleidingscommissies, maar ook in verband met de OER veel weerstand zal zijn.’

Tegelijkertijd denkt ze dat docenten in de knel komen als de voorgestelde maatregelen niet worden doorgevoerd: ‘Enerzijds willen de docenten niet burn-out raken, anderzijds moet de kwaliteit steeds geborgd worden en mag er niks van hun takenpakket af.’

Bestuurslid Mirjam de Baar gaf aan die zorg te delen. ‘Maar wij kunnen het schrappen van vakken of toetsen, en het geven van een voldoende of onvoldoende in plaats van cijfers, niet zomaar toestaan. Dat is in strijd met de OER en ook niet in het belang van de studenten. O&K (onderwijsadvies en kwaliteitszorg, red.) neemt deze input wel mee en zal het faculteitsbestuur adviseren wat we kunnen doen om de werkdruk in het onderwijs te verlagen.’

Studentlid Wouter Poot vroeg zich af wat de maatregelen voor gevolgen hebben voor de studenten. ‘Ik denk dat de OER er niet voor niets is. Studenten denken via de opleidingscommissies graag mee over de verlaging van de werkdruk van docenten, maar ze willen graag zien wat dit voor hen gaat betekenen.’

Pass/fail-methode

Naeff reageerde daarop door te stellen dat ‘alle docenten de belangen van de studenten heel hoog hebben zitten’. Volgens haar zijn verlichtende maatregelen niet voor alle docenten nodig, maar wel voor hen ‘die op het punt van instorten staan’. Naeff: ‘Als we ons vasthouden aan de kwaliteitsnormen die er nu zijn, dan moeten er meer docenten bij.’ Omdat dat er niet inzit, zijn volgens Naeff alleen de voorgestelde maatregelen een optie. ‘Het moet érgens vandaan komen.’

Decaan Mark Rutgers: ‘Het zijn heel lastige afwegingen waarbij we de belangen van iedereen goed moeten bekijken. Een oplossing voor de ene groep creëert vaak een probleem voor de andere.’

Raadslid Bram Ieven brak een lans voor het geven van een voldoende of onvoldoende in plaats van een cijfer. ‘Ik wil erop wijzen dat de pedagogische literatuur erg positief staat tegenover de pass/fail-methode. Dat is niet per definitie slecht voor studenten.’

Rutgers was het daarmee eens: ‘Volgens mij is het formeel niet toegestaan, maar nood breekt wet, zeker als het didactisch verantwoord is. We moeten dus bekijken wat we hiermee kunnen doen.’

Niet alleen de docenten ervaren door de coronacrisis extra werkdruk, gaf raadslid Nicole van Os aan: ‘Ook het ondersteunend personeel heeft heel veel extra werk gekregen. Soms horen die van hun werkgever: “Kijk zelf wat je minder kan doen, of lever minder kwaliteit.” Maar zij kunnen niet een artikel minder publiceren: dat rooster en die studiegids moeten er gewoon zijn.’ De voorgestelde maatregelen zij volgens Van Os dan ook niet toepasbaar op het ondersteunend personeel. ‘Daardoor zijn er al wat collega’s uitgevallen.’

Een beetje pijnlijk

Bestuurslid bedrijfsvoering Suzy Sirks wierp tegen dat er niet lang geleden extra capaciteit is ingezet bij de afdeling Onderwijs- en Studentzaken. ‘We proberen alle signalen die we krijgen serieus te nemen. Wat we kunnen, doen we ook.’

Van Os: ‘Er was daar inderdaad de laatste weken extra capaciteit beschikbaar voor de studiecoördinatoren. Maar ik begreep dat dat alleen studentassistenten waren en het probleem is dat ze daar dit semester heel weinig aan hebben. Ze hadden hen in de zomer willen hebben, bij het nakijken van de roosters en studiegidsen. Maar toen was er geen geld voor, dat is een beetje pijnlijk.’

Sirks: ‘Hiervan was ik niet op de hoogte, dus dank. Het aanbod van het faculteitsbestuur was om echte capaciteit ertegenaan te zetten, dus dit ga ik onderzoeken.’ 

De maatregelen die haalbaar zijn worden naar verwachting in het eerste kwartaal van 2021 ingevoerd. Ook andere faculteiten worstelen met werkdruk. Zo bleek eerder deze week dat Rechten overweegt studenten in te zetten om tentamens te laten nakijken.