‘Wat is jouw probleem met antisemitisme?’

‘Bijna iedereen die ik ken, is antisemiet.’

‘Hitler had gelijk.’

Aldus Thierry Baudet, leider van Forum van Democratie en oud-promovendus van de Leidse rechtenfaculteit. Hij verklaart verder dat Europa een ‘blanke samenleving’ heeft en de Joden een ‘parasitaire cultuur’. Ook omarmt hij steeds vaker complottheorieën. Zo zou de Joodse miljardair George Soros corona naar Europa hebben gehaald.

Als zijn uitspraken steeds verder lijken te ontsporen, beginnen meer en meer partijleden zich zorgen te maken. Afgelopen mei wenden zich vier oud-promovendi tot de Leidse hoogleraar Paul Cliteur. Kan hij Baudet niet tot de orde roepen? Behalve FvD-senator is Cliteur namelijk als voormalig promotor ook de wetenschappelijke mentor van Baudet.

‘Malligheid’

Cliteur weigert en wuift de omstreden uitspraken weg als ‘malligheid’. Tegen Mare zegt hij dat hij niet op privé-uitspraken van zijn protégé wil reageren: ‘Ik weet niet of hij het gezegd heeft, maar ik weet wel dat dit soort uitspraken niet in zijn boeken staat en ook niet in de Handelingen van de Kamer. Verder zijn ze ook nooit naar voren gekomen in gesprekken die ik met hem had. Zolang ik het niet zelf heb gehoord, vind ik er ook niets van.’

Rector Carel Stolker is inmiddels in actie gekomen. Hij reageert met diepe verontwaardiging, en laat een onderzoek instellen. De commissie komt deze maand met een rapport - een sneltreinvaart voor universitaire begrippen - waaruit moet blijken of er ‘binnen en rond de facultaire afdeling waarin de betrokken hoogleraar werkzaam is sprake (is) geweest van uitingen van antisemitisme (...) en zo ja, op welke wijze werd hierop gereageerd?’

Inmiddels heeft Cliteur laten weten een spreekverbod te hebben, al vertaalt het college van bestuur dat in een verklaring als volgt: ‘Gedurende het onderzoek worden geen mededelingen gedaan. Daarna zal de Universiteit Leiden weer volop meedoen aan het nationale en internationale debat over academische vrijheid.’

Verdedigingslinie

Even los van de vraag of dat terecht is: stel nu dat we Cliteurs verdedigingslinie volgen en beweringen uit privégesprekken buiten beschouwing laten, is er dan inderdaad geen antisemitisme te vinden in de publieke uitingen van Baudet?

Om die vraag te beantwoorden spitte Mare door Baudets Kamerverhandelingen, debatten, boeken, tweets, interviews, columns, speeches, en zijn proefschrift. En omdat wij niet zoals de onderzoekscommissie zijn gebonden aan een sterk afgekaderde onderzoeksvraag wilden we de blik verbreden. Cliteur beweerde namelijk afgelopen november in Trouw dat er ook ‘geen bewijs voor racistische, fascistische of xenofobe opvattingen’ bestaat. Klopt dat?

Met wat Baudet in het openbaar over Joden zegt, lijkt antisemitisme moeilijk te bewijzen. Sterker nog, hij profileert zich graag als een vriend voor de Joodse gemeenschap. Hij schaart Joden onder de ‘joods-christelijke traditie’ die hij wil verdedigen. Hij steunde afgelopen zomer een motie om Joodse minderheden te beschermen tijdens evenementen. Hij spreekt op keppeltjesdag.

T-shirt uit Israël

‘Mijn hele schoonfamilie is van Joodse komaf, mijn verloofde is van Joodse komaf. De enige man in het partijbestuur die loyaal is aan mij, is ook van Joodse komaf. Mijn beste medewerker bij de fractie is Joods, en ik sport in een T-shirt van The Israel Defense Forces’, zei hij vorige maand tegen GeenStijl.

Dat standpunt staat is een schril contrast met verhalen van medestudenten en oud-collega’s, die Baudet ‘op de kast joeg met uitspraken over hoe de Joden Europa hebben overgenomen en het voortbestaan van een blank continent in gevaar brachten’, zoals GeenStijl eerder schreef.

Dat is geen publieke uitspraak. Dit wel: in een radio-interview met de VPRO uit 2015 zegt Baudet dat hij ‘heel veel mensen hier welkom wil heten, maar dat ik wel graag wil leven in een wereld of in een land dat hoofdzakelijk blank is. Of dominant blank. Ik wil geen etnische minderheid worden. Als je dat racistisch noemt, dan, ja, dan ben ik dus racistisch.’

Of deze, ook uit 2015, bij radiozender Amsterdam FM: ‘Ik wil gewoon niet dat Nederland afrikaniseert.’ En: ‘Ik wil dat Europa dominant blank en cultureel blijft zoals het is.’

Als hij in zijn overwinningsspeech na de Provinciale Statenverkiezingen de term ‘boreaal’ gebruikt, krijgt hij veel kritiek over zich heen: ‘Ons land maakt onderdeel uit van die beschavingsfamilie – maar net als al die andere landen van onze boreale wereld, worden we kapotgemaakt door de mensen die ons juist zouden moeten beschermen.’

Codewoord

Boreaal betekent ‘blank’, maar Baudet zegt achteraf ‘noordelijk’ te bedoelen. Volgens Cliteur ziet alleen de pers dat woord als problematisch. ‘Journalisten hebben een enorme focus en ambitie om tot aan de romans van Baudet of in het woord “boreaal” iets te lezen of te interpreteren’, zegt hij in Trouw. ‘Dat is ongezond en slecht voor het democratische debat.’

Als dat zo is, dan geldt dat ook voor Baudets aanhangers: de rechts-extremistische groep Erkenbrand schreef onlangs op hun site over de boreale wereld van Baudet: ‘Als hij het heeft over een “boreaal Europa” dan bedoelt hij de mensen die dit continent hebben opgebouwd voor hun nageslacht; blanke Europeanen. Boreaal is een codewoord voor blank.’

Later meer over Baudets banden met Erkenbrand, de organisatie met het missiestatement: ‘De poorten staan open, onze vijanden begeven zich onder ons. Op alle niveaus werkt men er hard aan om het licht van de wereld, de blanke volkeren, te laten doven. Wij zijn de laatste hoop.’

Volgens Baudet wordt de Europese/westerse/boreale/blanke cultuur bedreigd door immigranten, en dan met name die met een islamitische achtergrond, uit Afrika en het Midden-Oosten.

Auto-immuunziekte

Op het eerste partijcongres van het Forum voor Democratie oreerde hij over hoe de Westerse maatschappij gevaar loopt, vooral door degenen die immigranten binnenlaten: ‘Het Westen lijdt aan een auto-immuunziekte. Een deel van ons organisme – een belangrijk deel: ons afweersysteem, datgene wat ons zou moeten beschermen – heeft zich tegen ons gekeerd. Op elk vlak worden we verzwakt, ondermijnd, overgeleverd. Kwaadwillende, agressieve elementen worden ons maatschappelijk lichaam in ongehoorde aantallen binnengeloodst.’

De partij laat duidelijk merken wie deze zogenaamde ‘kwaadwillende elementen’ zijn: moslims. Voor iemand die continu herhaalt dat je in Nederland geen kritiek op moslims mag hebben, heeft Baudet heel veel kritiek op moslims – en niet achter de schermen. Het voorstel voor de Wet Bescherming Nederlandse Waarden, die het niet voldoende aanpassen aan wat zij ‘Nederlandse normen en waarden’ noemen, strafbaar wil stellen, richt zich onverholen op ‘(overwegend islamitische) immigranten’.

Dit is de lange lijst met complexe maatschappelijke problemen die volgens hem te wijten zijn aan een ding, immigratie uit ‘Afrika en het Midden-Oosten’:

‘Dit is Sparta’

‘Leerachterstanden in het onderwijs, agressie op straat tegen vrouwen, intolerantie jegens homo’s en Joden en andere minderheden, onveiligheid in het algemeen, overbelasting van de verzorgingsstaat, overgebruik van medische zorg, druk op het woningaanbod, Islamisering, terrorisme, conflicten op de werkvloer, eindeloos gezanik over het Sinterklaasfeest en andere tradities van ons land, gedwongen uithuwelijking, vrouwenbesnijdenis, loyaliteitsconflicten bij politie en leger en andere overheidsorganen... de lijst van problemen die samenhangen met de massale en ongecontroleerde immigratie uit Afrika en het Midden-Oosten is onuitputtelijk.’

In een debat over het wel of niet verbieden van gebedsoproepen van moskeeën, valt hij uit naar de SGP: ‘Als mensen uit verre landen met uitgestrekte zandvlaktes zo graag hiernaartoe willen komen om hier te wonen, oké, goed, dat kan dan, maar waarom kunt u niet gewoon zeggen: nee, dit is Nederland, dit is Sparta, dit is Nederland hier staan wij voor?’

Baudet richt daarbij ook pijlen op instituten, zoals de EU. Dat is ‘een politiek project om de bevolkingen van Europa tot één amalgaam te maken’, zegt hij vorig jaar februari in het parlement. Al het geld dat naar Brussel wordt overgemaakt ‘gaat naar de wording van die staat, naar het opzetten van veerdiensten om immigranten vanuit Afrika over te zetten naar Europa om de nationale identiteit te verzwakken’.

Dit opzettelijk ‘vervangen’ van de oorspronkelijke bevolking heet ook wel ‘omvolking’. Het is nogal een omstreden term, afkomstig uit de Tweede Wereldoorlog, die doelt op het plan van de nazi’s om de bevolking van andere landen te vervangen door het Arische ras. De PVV gebruikt het woord soms in de Tweede Kamer, meestal tot protest van overige Kamerleden. Baudet gebruikt liever synoniemen, zoals ‘fundamentele bevolkingstransformatie’ en ‘homeopathische verdunning’.

Het idee dat instituten de eigen cultuur uithollen komt ook uit de keuken van Cliteur, die waarschuwt voor het gevaar van multiculturalisme, en met name de islam. De instituten van Westerse democratieën, stelt hij, faciliteren de ondergang van de eigen cultuur en zetten daarmee de deur wagenwijd open voor ‘islamisten’ - aanhangers van de islam als politiek systeem.

Handboek soldaat

Dit proces dat ‘het einde van de democratie’ tot gevolg heeft, noemt hij ‘cultuurmarxisme’. De gelijknamige bundel die Cliteur hierover publiceerde, werd in een bijgeleverde blurb door Baudet omschreven als ‘een strategisch handboek-soldaat’. 

Cultuurmarxisten veroveren instellingen als universiteiten, pers en andere media om zo de ‘culturele hegemonie’ van het oude denken te doorbreken, schrijft Cliteur in het boek. Die instellingen stromen dan vol ‘met mensen van de “eigen kleur”, dat wil zeggen: linkse, progressieve mensen die de goede zaak zijn toegedaan’.

De hoogleraar ziet dit ook terug aan zijn eigen universiteit. ‘Diversiteit is leuk maar moet niet leiden tot diversiteit aan opvattingen. Universiteitsbestuurders moeten breed lachend op de foto met representanten van etnisch religieuze culturele minderheden in klederdracht en dan hebben we het weer gehad.’

Het stimuleert antiwesters en antidemocratisch denken, en geeft islamisten steeds meer invloed in het Westen, schrijft hij. Er komt volgens hem steeds meer een taboe op het idee dat ‘democratie wezenlijk beter is dan autocratie en theocratie’. Verder wordt de op de natiestaat georiënteerde democratische cultuur steeds meer vervangen door ‘een oriëntatie op etnische en religieuze minderheidsculturen’.

Welkom terrorisme

Marxisten wachten volgens Cliteur op de ineenstorting van deze kapitalistische wereld, die dan moet plaatsmaken voor een nieuwe wereld ‘met “echte vrijheid: de echte gelijkheid”. Alle krachten die daartoe bijdragen, inclusief terrorisme, zijn welkom.’ 

Cultuurmarxisme is een populaire term binnen extreemrechtse groepen, signaleerde de AIVD in 2018. De organisatie ziet een verschil met ‘klassiek, neonazistische groepen’. ‘Van antisemitisme is binnen deze ideologisch hoek niet tot nauwelijks sprake. Israël wordt door velen beschouwd als een bastion in de strijd tegen de islam.’

Daar zijn critici het niet mee eens. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) was dikke vrienden met Baudet, mede omdat het Forum voor Democratie pro-Israël is en daarmee een bondgenoot in de Tweede Kamer. Die toon is echter veranderd sinds Baudet zich openlijk tegen de Joodse miljardair George Soros keerde. De Hongaars-Amerikaanse zakenman en filantroop steunt wereldwijd mensenrechtenactivisten, vluchtelingen en initiatieven voor beter onderwijs.

Antisemitische dogwhistles

Baudet verzet zich tegen de invloed van Soros. FvD tweette in 2018 over premier Rutte: ‘De belangen van NGO’s (lees: Soros) gaan boven het beleid van de democratisch gekozen regering van #Hongarije. Hoogste tijd dat deze loopjongen van het grootkapitaal nu van het toneel verdwijnt.’ In september 2020 vraagt Baudet aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wat zij ervan vindt dat Soros ‘per jaar meer dan vijf miljoen investeert in links-activistische clubs in Nederland.’

‘Ik heb niets tegen de persoon Soros’, zegt Baudet hierover tegen de NOS. ‘Het is wel iemand die multiculturaliteit en de EU ondersteunt. We zouden grondig moeten onderzoeken wat de invloed van Soros is in Nederland.’ 

Volgens het CIDI moeten zulke opmerkingen worden gezien ‘in een bredere context van dogwhistles, gecodeerde boodschappen aan wie ze kan horen’. Ze zijn volgens het centrum antisemitisch. ‘Baudets aantijgingen gaan bijna nooit over specifieke, aantoonbare donaties of acties van Soros: het is telkens complotdenken en demoniseren over de vaag omschreven “belangen” of “invloeden” van de Hongaarse filantroop. Hij put daarbij uit een bekende woordenschat van klassieke antisemieten: “cultuurmarxisme”, “globalist” en “loopjongen van het grootkapitaal”.’

Baudet heeft grote aantrekkingskracht op extreemrechtse organisaties, en laat zich ook met hen in. Het eerder genoemde Erkenbrand haalde in 2018 ook het rapport van de AIVD over rechts-extremisme in Nederland. ‘Erkenbrand is expliciet tegen rassenvermenging en streeft naar een blanke etnostaat. Dit genootschap mikt daarbij vooral op mannen. Volgens Erkenbrand moeten blanke mannen in gaan zien dat er gevaar dreigt voor hun positie. Het doel is om te komen tot een voldoende kritische massa die het eens is met deze ideeën, zodat de verandering naar een etnostaat ingezet kan worden. In deze zuiver blanke etnostaat is geen ruimte voor andere rassen.’

Deze club heeft Baudet hoog zitten, en tweet in 2017 een bewerking van de klassiek geworden foto van Baudet liggend op een vleugel waarbij zijn hoofd is vervangen door dat van Pepe the Frog, een cartoonfiguur dat populair is onder extreemrechtse bewegingen.  Baudet retweet het bericht met de reactie: ‘LOL’.

Bunkerboys

‘Mij was volstrekt niet duidelijk dat die groene kikker iets te maken had met zulke nare ideeën’, verklaart hij later in NRC. Hij zegt ‘afstand van Erkenbrand’ te hebben genomen. ‘Wij hebben niets met antisemitisme en racisme. Als mensen dat wel hebben, flikkeren we ze eruit.’

Maar er zijn meer banden dan Baudet doet voorkomen. Dat er invloed van rechts-extremistische groepen op FvD is, bevestigen politici van de partij. Johan Almekinders, Statenlid in Overijssel, stelt in een interview met TV Oost dat ‘Forum gekaapt wordt door de boreale bunkerboys van de radicale jongerenvereniging.’ Almekinders is inmiddels uit de partij gezet.

Ook organiseren twee Erkenbrand-leden, samen met Freek Jansen, hoofd van de jongerenafdeling van FvD, op 12 oktober 2017 voor Baudet een diner met de Amerikaanse publicist Jared Taylor in het Ambassade hotel in Amsterdam. Taylor heeft racistische denkbeelden, en maakt zich net als Baudet zorgen over de omvolking van Europa.

Pikant detail: in hun Baudet-biografie Mijn meningen zijn feiten schrijven Harm Ede Botje en Mischa Cohen dat de ontmoeting aanvankelijk plaats zou vinden bij Cliteur thuis. De bijeenkomst werd om onbekende redenen verplaatst naar het hotel.

Oud-FvD-kopstuk Henk Otten zal, nadat hij zich van de partij heeft afgesplitst, in de Eerste Kamer Cliteur aan de tand voelen over de connecties met Erkenbrand. ‘Hoe staat u tegenover de betrokkenheid van leden van FvD bij Erkenbrand? In de top van uw partij zitten mensen die aan deze organisatie verbonden zijn.’

‘Ik denk dat iedereen daar afstand van neemt’, reageert Cliteur na enig aandringen. ‘U weet ook dat FvD afstand neemt van elke vorm van illegitieme en illegale acties.’

Otten: ‘Dan gaat u ook een zuivering in uw partij doorvoeren?’

Cliteur: ‘Er valt niets te zuiveren.’

Radicale maatregelen

Baudet ziet zichzelf als vrijheidsstrijder. In een column uit zijn boek Politiek van het gezond verstand mijmert hij over oorlog en vrede. Hij besluit als volgt: ‘Lijkt onze tijd niet angstvallig veel op een interbellum? Met elke terreuraanslag groeit het aantal bekeerlingen. Moskeebezoek brak records in de weken na de aanslag op Charlie Hebdo. Ondertussen zorgen massale immigratie, gezinshereniging en demografische dynamiek voor een fundamentele bevolkingstransformatie. Het feesten gaat door. Het congres danst.’

Maar in het originele stuk, uit 2015 voor het Tijdschrift van Nederlandse Letterkunde (en in 2019 ook in het Franse Valeurs) volgt er nóg paragraaf: ‘Steeds dichterbij komt het point of no return, waarop we alleen met radicale maatregelen nog kunnen voorkomen dat ons continent, zoals Houellebecq beschrijft in Soumission, wordt overgenomen. Als we dat punt bereiken - en niemand weet hoe dichtbij dat al is - dan staan we voor dezelfde duivelse keuze als de Europeanen aan het eind van het interbellum: een keuze tussen twee kwaden. Hoe dan ook vervliegt dan de vrede en verdwijnt de democratie.’

De strijdlustigheid echoot door in de rest van de partij. ‘De kracht is uit ons gemeenschappelijk lichaam gegaan’, zegt Freek Jansen in 2019 op het tweede congres van de JFvD. Volgens hem lijdt Nederland onder ‘de moraal van een zwakke bevolking, een moraal die er voor zorgt dat we alleen nog maar geven om wat zwak is en hulp behoeft.’

Hij vervolgt met een oproep: ‘Onze generatie is hier de dupe van. Wij mogen de last dragen voor de massale immigratie die ons land treft.’ Daarom is het hun taak om ‘echte bevrijding te brengen’. Daarvoor is wel ‘overwinningsdrang, zelfs overheersingsdrang nodig’.

Messen slijpen

Ede Botje en Cohen beschrijven in hun boek hoe er tijdens een zomerkamp voor de jongerenafdeling liederen worden gezongen: ‘In “Mijn Kapitein” verheerlijkte de – anonieme – tekstschrijver Thierry Baudet op de gedragen melodie van het geuzenlied “Merck toch hoe sterck”.’

Het lied begint ludiek:

‘Mijn kapitein soeverein aan het roer
Die ied’re boot van de vloot goed weet te sturen
ziet, hij geniet, overziet het rumoer, legt hen die liegen, bedriegen in de luren
Zie de trotse Thierry staan zie de vijand beven
De renaissance komt eraan
dat is een gegeven.’

Maar na een paar coupletten wordt de tekst grimmiger:

‘Voor verraders is geen plaats, laat ons de messen slijpen.’