Op 29 maart organiseerde de Faculteit Sociale Wetenschappen een career college. Drie alumni kwamen vertellen hoe het is om in human resource management te werken. Ze werkten bij Randstad, Philips en Airbus. En die laatste, daar gaat het mij om. Airbus is namelijk niet, zoals veel mensen denken, slechts een vliegtuigenbedrijf. Het is ook het op een na grootste wapenbedrijf van Europa.

In het rapport ‘Oorlog aan de grenzen’ van Mark Akkerman is te lezen op hoe Airbus verdient aan vluchtelingen (zie www.stopwapenhandel.org). Om te beginnen produceert het bedrijf wapens die aan Syrië worden verkocht. Daarnaast levert Airbus wapens aan landen als Qatar en Saoedi-Arabië, die op hun beurt weer wapens doorspelen aan rebellen in Syrië en bombardementen uitvoeren in Jemen.

Door de oorlog en het geweld proberen mensen naar Europa te vluchten, maar dat gaat niet zo makkelijk. De grenzen zijn dicht en driemaal raden wie de wapens en voorzieningen voor grenscontroles leveren. Juist, wapenbedrijven zoals Airbus.

In 2015 maakte het bedrijf 4,09 miljard euro winst op grenscontroles, bijvoorbeeld door het leveren van radarsystemen en nacht- en warmtecamera’s aan Tunesië. Dat is dus dubbel geld verdienen aan een vluchtelingencrisis.

Natuurlijk zijn deze oorlogen niet de schuld van Airbus, maar ze worden wel door het bedrijf mogelijk gemaakt. Airbus zorgt voor materialen, technologische innovaties en toegang tot wapens. En verdient daar haar brood mee. Ik vraag me af of we dit soort bedrijven zomaar een stem moeten geven op de universiteit.

Ik confronteerde de universiteit met deze vraag en ontving de volgende reactie: ‘De Universiteit Leiden staat voor vrijheid van geest, denken en spreken en voor ongebonden ontwikkeling van onderzoek en onderwijs.’ Bovendien wees de universiteit mij erop dat ze een open discussie wilde aangaan en Airbus daarom mocht komen spreken.

Vrijheid van geest, denken en spreken is absoluut iets waar ik achter sta, maar niet als dit ten koste gaat van vrede en mensenlevens. Is het te verantwoorden dat de universiteit een bedrijf als Airbus de ruimte geeft om te spreken en zo in feite gratis promotietijd geeft?

Daarnaast vraag ik me af hoe vrij we daadwerkelijk zijn om te spreken. Op de dag van het evenement deelde ik flyers uit met informatie over de activiteiten waar Airbus (achter de schermen) bij betrokken is. Een medewerker van de universiteit stuurde mij naar buiten vanwege ‘het opdringen van mijn politieke mening’.

Alles wat ik deed was de spreektijd van Airbus op de universiteit ter discussie stellen en mensen informeren over de activiteiten van Airbus. Is dit in tegenspraak met het doel van de universiteit om ‘een open discussie aan te gaan op basis van wederzijds respect’? Hoe kan het dat Airbus zomaar mag komen spreken en ik mijn mond moet houden als ik daar iets van vind? Dit is niet wat ik mij voorstel bij vrijheid van spreken.

De Universiteit Leiden zet zich volgens de ‘visie, missie en kernwaarden’ op haar website in voor ‘een veilige, gezonde, duurzame, welvarende en rechtvaardige wereld’. Naar mijn idee heeft een wapenbedrijf uitnodigen op een carrière-evenement niets te maken met een veilige en rechtvaardige wereld.

Ik schaam me dat ik hier studeer. Ik wil me graag veilig kunnen voelen en gun dat iedereen in de wereld. Niet alleen mensen die ik ken of waar ik op lijk. Een wapenfabrikant op de universiteit uitnodigen gaat recht tegen deze wens in. Laten we onze energie stoppen in een veilige wereld en alleen bedrijven die op een ethische manier handelen een stem op de universiteit geven. En als ik geen flyers op de universiteit mag uitdelen, mag ik dan op deze manier de discussie openen?

Marcha van Wijk is student culturele antropologie en volgt de minor Journalistiek en Nieuwe Media

Bewerking: in eerste instantie stond er dat Airbus '4,09 biljoen' winst maakte in 2015. Zoals vrijwel altijd wanneer u dit woord tegenkomt, gaat het niet daadwerkelijk om een biljoen (10^12), maar om een slechte vertaling van het Engelse 'billion', wat 'miljard' betekent (10^9).