Wetenschappelijke onderzoeksgegevens zijn geen ‘bestuurlijke aangelegenheid,’ aldus de Raad. Het college van bestuur is blij met de uitspraak van de hoogste bestuursrechter in Nederland. Een ‘klinkende overwinning voor de universiteit en voor de NL-wetenschap,’ twitterde rector magnificus Carel Stolker.
Onderzoekersbureau Jansen & Janssen baalt van de uitspraak. Het bureau probeert al jaren om de onderliggende gegevens van het onderzoek Etnisch Profileren in Den Haag? uit 2014 van hoogleraar criminologie en rechtendecaan Joanne van der Leun te bemachtigen.
.
‘We willen graag onder andere zicht krijgen op de data in twee masterscripties die de basis vormen van het onderzoek,’ zegt Rick van Amersfoort van Jansen & Janssen. ‘We begrijpen echt niet waarom de universiteit die niet openbaar wil maken. Wij vermoeden dat er een discrepantie is tussen de scripties en het onderzoek zelf. Daarom wordt er zo spastisch over gedaan.’
Van Amersfoort vindt dat de universiteit de verantwoordelijkheid heeft om transparant te zijn over een maatschappelijk belangrijk onderwerp als etnisch profileren.
Handjeklap
‘We willen weten hoe het onderzoek tot stand gekomen is. Wat voor afspraken zijn er met politie en gemeente gemaakt? We begrijpen dat afspraken nodig zijn om onderzoek te kunnen doen, maar maak die dan ook openbaar. Nu hangt een mist over het onderzoek. De indruk wordt gewekt dat er handjeklap is geweest met de politie. Dat moet je juist zien te voorkomen.’
.
‘Onderzoeksgegevens moeten in principe openbaar zijn voor verificatie en falsificatie’, reageert Stolker. ‘Maar het gaat in dit geval om gegevens die herleidbaar zijn tot personen. Je kunt het vergelijken met medische gegevens. Je wilt niet dat bepaalde uitspraken van agenten in dit onderzoek alsnog openbaar worden; dat al die interviews op straat komen te liggen. Agenten werken dan nooit meer mee aan dit type onderzoek. Dat willen we voorkomen: het zou slecht zijn voor de wetenschap en voor de samenleving als dit soort onderzoek niet meer kan worden gedaan. Vandaar dat ik het een “klinkende overwinning” vind.’
.
Volgens Van Amersfoort is het best mogelijk om de data zo te anonimiseren dat deze niet is te herleiden tot personen. ‘Dat is heel eenvoudig. Bij ander onderzoek over etnisch profileren is dat ook gebeurd en die informatie kregen we ook. Het gaat ons niet om agent X of agent Y.’
.
Stolker: ‘Als een wetenschapper het onderzoek ter controle wil overdoen, is dat uiteraard mogelijk. Zo’n onderzoeker kan contact opnemen met de onderzoeker. Uiteraard moeten er dan afspraken worden gemaakt over de gegevens, want die blijven ook dan vertrouwelijk.’
.
De rector noemt ook nog een ander punt. ‘Los van deze specifieke zaak is het belangrijk dat de Raad van State zegt dat er een zekere beperking aan de reikwijdte van de Wet openbaarheid bestuur zit. Dat is prettig, want zoals bekend worden heel wat instellingen inmiddels sufgewobt.
.
‘We zijn er blij mee dat onderzoeksgegevens niet onder de Wob vallen, maar onderzoek blijft natuurlijk wél voorwerp van wetenschappelijk debat. En als er iets mis lijkt te gaan, is er de mogelijkheid om bijvoorbeeld een klacht over wetenschappelijke integriteit van een onderzoeker in te dienen. De wetenschap heeft dus zijn eigen kanalen.’
.
Dan is er nog het opvallende punt dat de Commissie voor de beroep- en bezwaarschriften van de universiteit in een advies aan het college van bestuur stelde dat onderzoeksgegevens wél onder de Wob vallen.
.
‘Daar waren we het als universiteit niet mee eens, vandaar dat we zijn gaan procederen tot aan de Raad van State toe’, aldus Stolker. VB
> Zie ook: Lekker geheim