Columns & opinie
Geen Commentaar: Rise of the Robots
woensdag 1 oktober 2014

‘Tuurlijk, tuurlijk, de immigranten pakken banen af’, grapte komiek Louis C.K. ooit. ‘Maar toch. Als iemand zonder geld en zonder contacten, die bovendien de taal niet spreekt, je baan af kan pakken, ben je misschien wel gewoon shit.’

Hij heeft makkelijk praten, want juist het verzinnen en vertellen van grappen is een vaardigheid die zich niet zo makkelijk laat afpakken door iemand die de taal niet spreekt. Het is al helemaal lastig om die taak uit te besteden aan een computer. Want de robots komen eraan! Een hoop mensen, van pannenkoekenbakkers tot chauffeurs tot schoonmakers tot groenteplukkers tot kassajuffrouwen, dreigen gedegradeerd te worden tot, nou… shit.

Tuurlijk, tuurlijk. De technologische verbeteringen in het verleden hebben niet tot massale werkloosheid geleid. En zelfs als de robots dat wel doen: wie gaat een robot kopen die goedkoop pannenkoeken bakt als de hele wereld vol zit met werkloze chauffeurs die geen geld hebben voor pannenkoeken?

Het probleem is helemaal niet dat robots alle banen gaan afpakken. Omdat de welvaart stijgt, komen er nieuwe banen. Het melkmeisje, de letterzetter, de videotheekhouder en de treinkaartjesverkoper zitten niet thuis met hun duimen te draaien, ze zijn iets anders gaan doen. Mens en technologie werken het beste samen, in een verband dat wetenschapsjournalist Bennie Mols Turings tango noemt.

Het probleem is dat wanneer robots alle ongeschoolde arbeid overnemen, er voor veel mensen niets anders meer te doen is. Het melkmeisje studeert nu rechten, maar de gemiddelde taxichauffeur is niet in staat om, ik noem maar wat, software te programmeren waarmee robotaxi’s met elkaar kunnen praten. Louis C.K. zou hem misschien shit noemen, maar wat gaat de taxichauffeur doen? Wat moet de samenleving aan met een half miljoen laaggeschoolde mensen – chauffeurs, lakspuiters, stoplichtreparateurs, pomphouders – die werkeloos zijn geworden door de Google Car? Er zullen vast nieuwe banen ontstaan, maar komen ze ook in Nederland? Zijn er ook banen voor de taxichauffeur waarvoor het rondrijden in een auto het hoogste was dat ‘ie aankon?

Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is PvdA’er, dus hij ziet vooral heil in inkomensnivellering en basisinkomens. Het is echter maar de vraag in hoeverre de wel-rendabelen daaraan willen meewerken. We hebben geen sinterklaaspolitiek nodig, we hebben robots nodig die samen met halfgeletterden beter werken dan alleen. Ook wie eruit wordt geheerst door robots moet een plek kunnen vinden, liefst zonder overheidssteun. En daarmee is de rise of the robots niet alleen een probleem voor laagopgeleiden, maar ook een uitdaging voor universiteitsmensen.

In Amerika zijn overigens de eerste door een algoritme geschreven nieuwsberichten al verschenen, dus ook uw favoriete Leidse universiteitskrant is niet helemaal veilig. Shit.