Columns & opinie
527: Graafmachines en Gloria Gaynor
Dr. Marcel Cobussen onderzoekt geluiden in onze omgeving. De minor Auditory Culture die per september van start gaat, is een verlengstuk van dat onderzoek. Wat betekent bijvoorbeeld het geluid van een graafmachine?
Judith Laanen
woensdag 9 mei 2012

Auditory Culture, wat moeten we ons daarbij voorstellen?

‘Het gaat over de rol en de betekenis van geluiden die we in onze omgeving waarnemen. Ik ben begonnen met onderzoek naar de rol van muziek in de hedendaagse samenleving, en heb dat uitgebreid naar algemene vragen over wat geluid betekent.’

Wat zijn die algemene vragen?

‘Je kunt op een heleboel verschillende manieren over geluiden nadenken. Neem nou die graafmachine die hier tegenover ons op het Rapenburg bezig is. Hoe beschrijf je dat geluid? Is het hoog, is het laag, is het langdurig of kort? Wat hoor je nou eigenlijk? Op het moment dat je iets hoort vorm je al een idee van wat je hoort. Via je oren krijg je een heleboel informatie die niet ondersteund hoeft te worden met visuele informatie.

Waarom is dat belangrijk?

‘Er is nauwelijks onderzoek gedaan naar hoe de mens zich auditief verhoudt tot zijn omgeving en tot op heden zijn er geen onderwijsprogramma’s voor gemaakt. Het geluidsonderzoek dat er wel al is, zoals geluidsoverlast in milieusferen en gehoorbeschadiging in de medische wereld, is te verspreid. Ook is het nog niet in een cultuur-historisch of filosofisch kader geplaatst zoals ik nu doe.

‘Mensen moeten zich bewuster worden van omgevingsgeluiden, want dat zijn ze nog niet. Totdat je er met ze over praat, dan gaan ineens de oren open. Ook wil ik dat mensen nadenken hoe ze invloed kunnen uitoefenen op de geluiden in hun omgeving.’

Kunt u een voorbeeld noemen?

‘Neem planologen, die ergens een nieuwe snelweg of huizenblok bouwen. Die denken nauwelijks na over welke impact geluid heeft op de manier waarop mensen een omgeving ervaren. Daar komt nog bij dat ze vaak negatief denken, dus hoe ze geluidsoverlast kunnen voorkomen. Volgens mij kun je omgevingsgeluid ook positief benaderen.’

Wat zijn uw favoriete geluiden?

‘Daar kan ik je geen antwoord op geven omdat alle geluiden in een bepaalde context worden gehoord. Zo heb ik een enorme schijthekel aan het nummer I Will Survive van Gloria Gaynor, omdat dat het lijflied van het Rotterdamsch Studenten Corps was, waar ik jarenlang tegenover woonde. Maar als Feyenoordhooligan vind ik het nummer geweldig, omdat ze het altijd draaien als er een doelpunt wordt gemaakt. Ook heb ik niets tegen het geluid van auto’s, maar als ik in het bos ben of op het strand lig, wil ik het niet horen.’ JL