Na jarenlang gepingel werd vier jaar geleden de stufi vervangen door het leenstelsel. Maar, zo was de voorwaarde: het moest wel een sociaal leenstelsel zijn.

Toen het er eenmaal was, bleek dat aan die sociaalheid toch nog kon worden gemorreld. Zo bleek je studieschuld ineens wél – foutje! – keihard gevolgen te hebben voor je hypotheek, en nu gaat – oepsefloeps! – de rente op die schuld omhoog. Scheelt studenten een paar duizend euro, maar studenten zijn veel minder goed georganiseerd dan babyboomers of autorijders, dus die verhoging kwam zonder noemenswaardige problemen door de Tweede Kamer. Dit ondanks het gestuntel van onderwijsminister Van Engelshoven (D66), die de coalitiepartners de schuld van haar beleid probeerde te geven met haar ‘Eerlijk gezegd is het ook niet mijn favoriete maatregel.’

Maar na de Tweede Kamer is er altijd nog de Eerste Kamer. Alleen aan die volgorde zie je al dat er iets niet klopt.

Vrijwel alle jongerenorganisaties hebben de Eerste Kamer opgeroepen om die renteverhoging ongedaan te maken. De jongerenafdeling van Van Engelshovens eigen partij smeekte dit weekend op het partijcongres de D66-senatoren om het beleid van de D66-minister te blokkeren. De motie kreeg ruime steun van de partijleden. Dat betekent overigens niet dat die Eerste Kamerleden dat ook echt moeten gaan doen: D66-leden mogen vrijuit stemmen, maar D66-politici hebben coalitie-afspraken gemaakt.

Formeel zijn senatoren niet gebonden aan het regeerakkoord, maar ze hebben er ook geen belang bij om een regering met hun partij erin het leven moeilijk te maken. Senator Alexander Rinnooy Kan hield zijn kaarten dan ook tegen de borst, op dat congres: ‘Het moge duidelijk zijn dat wij kritisch zijn’, zei hij, maar hij wilde vooral eerst maar eens het debat met de minister afwachten.

Nou is de Eerste Kamer sowieso het wormvormige aanhangsel van onze staatsinrichting. Enerzijds zou het pseudodemocratisch gekozen instituut een chambre de réflexion moeten zijn die wetten nog eens toetst. Het is echter veel logischer om dat juist vooraf te doen, en daar hebben we dan ook de Raad van State voor. Anderzijds is het een soort tweede Tweede Kamer waarin de politieke koehandel nog eens over wordt gedaan, maar daar hebben we de gewone Tweede Kamer al voor. Meerdere partijen hebben in het verleden gepleit voor afschaffing van de Eerste Kamer, maar ja, zo’n wet krijg je natuurlijk nooit door de Eerste Kamer.

Voor de bestuurbaarheid van het land en het begrip voor de politiek bij gewone stervelingen zou het dan ook een zegen zijn als de D66-senatoren niet alsnog de drol van de D66-minister, waar de Tweede Kamerleden van D66 mee ingestemd hebben, gaan intrekken.

Maar voor de studenten hopen we natuurlijk van wel.