Columns & opinie
Column: Nederlands
Femke Blommaert
donderdag 14 maart 2019

Goed, we hebben het inmiddels overal gelezen: de Vrije Universiteit Amsterdam stopt met de bachelor Nederlands. Minister van Onderwijs, Van Engelshoven, vindt dat begrijpelijk en benadrukt dat je nog steeds Nederlands kan studeren aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Het is logisch om kennis en kunde te bundelen op één universiteit’, vindt zij. Nu zie ik er helemaal niets logisch aan waarom je überhaupt zou gaan studeren in Amsterdam. Gelukkig kun je slechts vijfendertig treinminuten verderop in Leiden Nederlands gaan studeren.

Of Nederlands nou wel of niet werd gegeven aan eender welke universiteit, dat was ook niet zozeer waarover de online discussie ging: massaal droeg iedereen oplossingen aan. Wat moest er gebeuren om de bachelor Nederlands weer aantrekkelijk te maken?

Zoals dat het internet betaamt, had iedereen een antwoord klaar. Mensen die Nederlands studeerden, mensen die het ooit hadden gestudeerd, mensen die ‘weleens een keuzevak hadden gevolgd bij’ en zij die Nederlands op de middelbare school ‘sowieso al een kutvak vonden’. Juist die laatste groep is waar we naar moeten luisteren. Want de vraag is niet zozeer hoe we de bachelor Nederlands aantrekkelijker maken, maar hoe we het vak Nederlands op de middelbare school aantrekkelijker maken.

Want dat is hoe menig achttienjarige een vervolgstudie uitkiest: wat vond ik leuke vakken op de middelbare school, waar ben ik goed in en hoe vertaalt zich dat in het keuzeaanbod bij universiteiten? Taalprofessor Marc van Oostendorp verwoordde het als het opnieuw ‘sexy’ maken van het vak Nederlands. Nu weet ik niet of ‘sexy’ het juiste streven is, maar laat het in ieder geval leuk en uitdagend worden.

Je gebruikt je eigen taal dagelijks, en juist om die reden geloof ik dat iedereen potentie heeft om er geïnteresseerd in te zijn. Die interesse wek je niet door oeverloze tekstverklaring of zinsontleding. Geef meer vrijheid in de verplichte leeslijst. Verschuif de verplichte Hebban olla vogala, Karel ende Elegast en Van den vos Reynaerde naar het eerste jaar van de bachelor. Leer kinderen correct spellen en in het verlengde daarvan zinnen ontleden.

Maar leer ze vooral dat een taal, en dus ook het Nederlands, veel meer is dan jezelf door droge teksten werken. Dat doe je, mijns inziens, door meer taalwetenschap te verwerken in het standaardcurriculum: dat onder andere de indeling van kleuren, preposities en het menselijk lichaam verschilt tussen talen. En in navolging daarvan: hoe je in principe ‘denkt’ vanuit je taal. Op die manier maak je het ‘vak’ Nederlands als geheel ook aantrekkelijker voor mensen die, oorspronkelijk, niet heel veel denken te hebben met een specifiekere taal. Want hoewel Nederlands vast een heel leuke studie is, is taalwetenschap dat natuurlijk net iets meer.

Femke Blommaert studeert taalwetenschap