In de uitgebreide Kamerbrief zet de minister uiteen wat haar visie, ambities en beleidsplannen zijn. Wat zijn de hoofdpunten?

- Meer jaarlijks geld voor onderzoek. Vorig jaar gaf het ministerie van OCW daar 175 miljoen aan uit, dat moet vanaf 2020 opgelopen zijn tot 250 miljoen per jaar.
- Daarnaast komt er eenmalig honderd miljoen voor ‘onderzoeksinfrastructuur’.
- Daarvan is 30 miljoen voor deelname aan Square Kilometer Array, een internationaal radiotelescoopproject, en 20 miljoen voor digitale infrastructuur, met als prioriteit supercomputers.
- Het Europese programma Horizon 2020 loopt op zijn eind (het is immers al bijna 2020). Als het aan het kabinet ligt, stelt de opvolger harde eisen aan open science bij de wetenschappers die er geld van krijgen. En in Nederland sowieso alle publicaties betaalmuurvrij, vanaf volgend jaar.
- Meer geld voor de Nationale Wetenschapsagenda, en meer geld voor wetenschapscommunicatie. Dat in de vorm van een pilotproject van 1 miljoen, waar wetenschappers die iets met communicatie willen doen uit kunnen putten via NWO.
- Minder tijdelijke contracten, meer aandacht voor onderwijs. Naast de Spinoza- en de Stevinprijs moet er ook nog een onderwijsprijs komen. Wij stellen alvast de naam Boerhaavepremie voor.
- Meer diversiteit zowel in personen als in wetenschappelijke perspectieven. Er komt vijf miljoen extra voor de zogeheten Vernieuwingsimpuls (bepaalde subsidies van NWO), en die wordt ingezet voor meer vrouwen in de bètawetenschappen en het stimuleren van onderzoekers met een migratieachtergrond. Daarbovenop komt nog eens 1,4 M van NWO en OCW om diversiteit te bevorderen via verschillende NWO-procedures. Dit gaat dan ‘concreet, maar niet uitsluitend’ om trainingen van commissieleden en deskundigheidsbevordering.
- #MeToo komt ook in universiteitsland voor, al bleef het aantal ontslagen proffen tot nu toe opvallend laag. Het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren werkt aan een onderzoek naar de grootte van het probleem. Van Engelshoven wacht het rapport af, en zal op basis daarvan actie ondernemen.
- 25 miljoen erbij voor onderzoek aan de hbo’s.
- Er komt dus geld bij voor onderzoek, maar is het genoeg? Nederland heeft met Europa afgesproken dat we eigenlijk drie procent van ons BBP in R&D moeten investeren. Vervolgens heeft Nederland bepaald dat dat wat veel is, en besloten dat 2,5% al goed is. We zitten nu op 1,99%. Volgens het Rathenau Instituut zouden de publieke uitgaven met € 1,9 miljard per jaar extra moeten stijgen om die 2,5% te halen. Het kabinet investeert in totaal € 400 miljoen extra in onderzoek om “zicht houden op die doelstelling.”
- En de rest van de wereld? ‘Het is duidelijk dat de investeringen van landen waarmee wij ons willen meten, zoals Duitsland, VS en China, hoger zijn en sneller oplopen dan de investeringen van Nederland.’ Ah, dat klinkt wel als een dingetje, toch? Nou, wees gerust want de minister vindt ‘het belangrijk dat de partijen in het onderzoeksveld hebben aangegeven ook zelf alert te zijn op de toekomstbestendigheid van het stelsel.’ BB