Door Sebastiaan van Loosbroek ‘Jan Wolkers is gewoon een seksist’, zegt docent moderne Nederlandse letterkunde Bram Ieven, terwijl hij door het Lipsius snelt met een broodje brie. ‘Die moet uit de Nederlandse literaire canon worden gehaald (zie rectificatie onderaan dit artikel, red.).'
Hoogleraar Jaap de Jong (Nederlands en master Journalistiek) blijkt het daar even later niet mee eens te zijn. ‘Wolkers is misschien een seksist, maar wel een die goed kan schrijven. Die mag dus zeker niet ontbreken.’
Marlies Blank (premaster Iclon) sluit zich aan bij het kamp De Jong. ‘Het provocerende van zijn boeken hoort bij de Nederlandse cultuur en mentaliteit. Direct en open, daar hou ik van.’
Bij de ingang van het Lipsius hangen woensdagmiddag de foto’s van vooraanstaande Nederlandse schrijvers aan de wand, met daarnaast een lijst van 125 literaire werken. Een vijftal masterstudenten Nederlandse letterkunde staat in de aanslag met een stapeltje enquêteformulieren, die ze langslopende docenten en studenten laten invullen. De foto’s van de schrijvers die hoognodig uit de lijst met klassiekers moeten worden geschrapt, worden van de wand gehaald, terwijl nieuwe gezichten erbij kunnen worden gehangen.
‘Onze hoogleraar Yra van Dijk vindt dat de Nederlandse literaire canon niet divers genoeg is’, legt Lex Bezemer (25, master moderne letterkunde) uit. ‘Er staan te veel witte mannen in, terwijl er ook kwaliteit is te vinden bij auteurs van de Nederlandse Antillen, Suriname, Zuid-Afrika en voormalig Nederlands-Indië.
Voor het vak “De canon herlezen” brengen we via deze ludieke actie de canon onder de aandacht. We dachten er nog aan om een molotovcocktail het Letterkundig Museum in te gooien, maar dat vonden we iets te radicaal’, grapt Bezemer.
Wie de lijst goed bekijkt, valt het op dat er nog geen tien vrouwelijke auteurs op staan en dat ze vrijwel allemaal volbloed Nederlands zijn. Blank vindt bijvoorbeeld dat Kader Abdolah echt in de canon moet. ‘Op deze lijst staat geen enkel boek dat de kant van de moslims belicht. Neem Het Huis van de moskee. Dat is ook nog eens goed geschreven; kwaliteit is ook belangrijk.’ Het Wilhelmus mag er van Blank direct uit. ‘Het is heel nationalistisch en bombastisch. Dat hoeft van mij echt niet in de canon.’
De lijst die in het Lipsius hangt dateert uit 2002 en is opgesteld door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. ‘Er zijn ook andere canons’, weet Bezemer, ‘maar deze is vanuit Nederlands perspectief. Het is ook de lijst die mijn middelbare school hanteerde voor de leeslijst.’
Geschiedenisstudent Henk Waterlander mist een gezellig kinderboek in de lijst. ‘Ik vind dat Pluk van de Petteflet van Annie M.G. Schmidt er wel in mag. Die kreeg ik als kind voorgelezen, typisch Nederlands. De boeken van Herman Koch vind ik verschrikkelijk. Het Diner ging nog wel, maar de rest…’
In het Literair Café zitten geschiedenisstudenten Hidde de Vries en Ward Dekker. De Vries vindt dat Max Havelaar echt niet mag ontbreken. ‘Vreselijk om te lezen, maar historisch gezien wel belangrijk.’
Als het over rotboeken gaat, weet Dekker er ook nog wel een. ‘Karakter van Bordewijk. Ik heb dat ooit van mijn moeder gekregen, maar heb er echt doorheen moeten struinen. Dat gun ik niemand.’
De letterkundestudenten merken dat veel studenten die ze om een reactie vragen nog maar nauwelijks lezen. ‘Dat vind ik echt jammer’, zegt Victor Taudin Chabot (28). Ook Bezemer is daar teleurgesteld over. ‘Lezen is belangrijk voor je kennis van de geschiedenis en het verbreedt je wereld. Het is beter dan Netflix kijken, want door te lezen laat je je verbeelding spreken.’
Rectificatie: In bovenstaand artikel is een citaat opgenomen van Bram Ieven. Mare heeft zich tijdens het gesprek dat Bram Ieven had met een student niet kenbaar gemaakt en heeft geen toestemming gevraagd om het citaat te gebruiken. Het was verstandiger geweest indien dit wel was gebeurd. Wij betreuren dit.