Cultuur
'Valsspelers vind ik fascinerend'
In zijn tweede roman De onweerstaanbare val van Henri Furet neemt oud Leids geschiedenisstudent Berend Sommer (1990) de politiek, wetenschap en journalistiek op de korrel. ‘Homeopathische verdunning vind ik niet interessant.’
donderdag 13 september 2018
Berend Sommer 'proefde de sfeer bij FvD.' © Alexander Schippers

Door Sebastiaan van Loosbroek Of hij een beetje vaart kon maken met zijn tweede boek. Uitgeverij Prometheus was enthousiast over Sommers idee om een boek te schrijven dat ‘sterk raakt aan de actualiteit’. Maar zoals het de actualiteit betaamt, kan die nogal snel veranderen. En dus zette Sommer zijn sociale leven een half jaar op een laag pitje, om naast zijn fulltime baan bij Elsevier - inmiddels ingeruild voor HP/De Tijd - te werken aan zijn tweede roman.

Tegen de achtergrond van een maatschappij waarin het populisme opkomt, het publieke debat overspannen is en de Brexit in gang gezet, jagen de personages opgewonden naar roem en succes. Twee journalisten van De Gazet van Leyde voelen de druk om populist Henri Furet te ontmaskeren, terwijl Wim Hageman, wetenschapper en hoofdpersonage van het boek, wanhopig vanuit zijn ivoren toren de publiciteit zoekt om eindelijk eens naam te maken. Het komt beide personen duur te staan, terwijl Furet juist onbedoeld in het zadel wordt geholpen.

Furet, ooit wetenschapper maar nu hard op weg de grootste politicus van Nederland te worden, heeft met zijn verbaliteit, elitair-doenerij en mediageilheid behoorlijk wat weg van Thierry Baudet. ‘Ik heb veel inspiratie ontleend uit de vorm waarin Baudet zijn boodschap giet’, vertelt Sommer. ‘Ik ben naar partijbijeenkomsten van Forum voor Democratie geweest om de sfeer te proeven. Maar de inhoud van de politieke beweging in mijn boek is wel anders.’

De partij van Furet, Vrienden van de Grondwet, strijdt voor meer volkssoevereiniteit. Het huidige democratische systeem moet drastisch op de schop, evenals de bureaucratie van de ‘instituten’. Sommer: ‘Als ik ook over de inhoud van Forum voor Democratie had willen schrijven, had ik het moeten hebben over termen als homeopathische verdunning. Dat vond ik niet interessant, want te radicaal. Ik wilde een personage neerzetten voor wie je ook empathie kunt voelen.’

Niet alleen het gekonkel rond het Binnenhof en de al te ambitieuze sfeer op de redactie van een landelijk dagblad weet Sommer raak te beschrijven. Ook etaleert hij feilloos zijn kennis van de achttiende eeuw. Ter extra kennisname las hij historische romans van Nelleke Noordervliet - zij krijgt ook nog een bescheiden rol in het boek - en maakte hij handig gebruik van zijn masterscriptie uit zijn Leidse studietijd. ‘Het proefschrift van Wim Hageman heeft hetzelfde onderwerp als mijn masterscriptie: hoe mensen reageerden op het veranderende medialandschap voor de Franse Revolutie. Dat is nu weer actueel.’

Sommer rijgt politiek, journalistiek en wetenschap aaneen tot een verhaal waarin vrijwel iedereen verliest door een teveel aan bewijsdrang. ‘Onder hoge druk zijn er altijd mensen die vals spelen’, zegt hij. ‘Dat vind ik fascinerend.’

Over een beetje vals spelen gesproken; de Leidse historicus en columnist Geerten Waling ontketende vlak voor publicatie van het boek een kleine Twitter-rel: ‘Het manuscript van deze “roman” is mij reeds onder ogen gekomen. Ik herken mij niet in het personage Wim Hageman, neem daar in alle bewoordingen afstand van en overweeg stappen om publicatie te voorkomen.’ Het laat zich raden dat Waling en Sommer in werkelijkheid bevriend zijn. Sommer: ‘Geestig hè? Het was aardig van hem om zo m’n boek onder de aandacht te brengen.’

Berend Sommer

Prometheus

248 pgs, €19,99