Op het campingterrein zit Niels Jacobs (20, Japanstudies) uit het Brabantse Uden in de voortent van zijn caravan met zijn laptop op schoot. ‘Ik ben aan het zoeken naar kamers’, zegt hij. ‘Ik struin Facebook, Kamernet en DUWO af. Al sinds november ben ik op zoek.’

Hij heeft talloze keren gehospiteerd, maar tevergeefs. ‘De eerste keren hospiteerde ik met vijf of tien mensen, later in het jaar met twintig tot vijfentwintig. Soms werd ik tweede, dat gaf wel hoop.’ Om steeds de verre reis van Uden naar Leiden te kunnen maken, kocht hij een auto. ‘Zonder file ben ik anderhalf uur onderweg, met de trein duurt dat zeker een uur langer. De auto verkoop ik zodra ik een kamer heb.’

Kamers waar hospiteren niet nodig is, bieden ook nog weinig perspectief. ‘Zelfs voor een huis ver buiten het centrum van Leiden zijn er honderdzestig aanmeldingen. Bij DUWO sta ik meestal op plek tachtig, soms op honderdzestig. En dat terwijl ik eerstejaarsvoorrang én reistijdvoorrang heb.’

Bovendien moeten Jacobs en zijn kampeergenoten uiterlijk 4 oktober iets hebben gevonden, omdat de camping dan sluit. ‘Als ik dan nog geen kamer heb, ga ik terug naar huis en moet ik elke dag pendelen. Op deze manier begint mijn studententijd erg rommelig en stressvol, en dan moet de studie nog beginnen.’

Een paar campingplaatsen verder zit Koert Aadema (19, geschiedenis) uit Den Bosch in een trekkershut - een simpel houten hutje met twee stapelbedden. ‘Ik moest last minute een kamer hebben, want mijn studie begint deze week’, vertelt hij. Hij erkent wat laat begonnen te zijn met het zoeken. ‘Het is nu heel druk met activiteiten op Augustinus waar ik net lid ben geworden, dus het is wel chill dat ik hier kan zitten. Ik heb nu vier keer gehospiteerd en komende week ga ik weer twee keer. Als ik dan nog steeds geen kamer heb, ga ik hier in een tent zitten. Dat is goedkoper dan het huisje: dat kost namelijk 220 euro per week.’

Jacobs was verbaasd dat er meerdere studenten op de camping verblijven. ‘Ik dacht dat ik hier de enige zou zijn. Maar als ik die studenten in tentjes zie, heb ik het nog goed voor elkaar. Ik kan aan een tafel zitten en heb een campingbed. Maar ik betaal wel twintig euro per nacht, dus per maand zeshonderd euro.’

Li en de Duitse student Mirco Berner (23, wiskunde) hebben niet de luxe van een caravan, maar overnachten in tentjes. ‘Het voordeel is dat je snel vrienden maakt’, zegt Li. ‘Niets verbindt mensen zo snel als samen in de shit zitten.’ Voor zijn tent staat een potplant. ‘Die heb ik in de auto meegenomen vanuit Londen. Ik had de plant al acht jaar, dus ik wilde er geen afscheid van nemen.’

Ze hadden niet verwacht dat het zo moeilijk zou zijn om hier een kamer te vinden. ‘Ik kreeg wel een mail van de universiteit waarin stond dat je al op zoek moet naar een kamer voor je officieel toegelaten wordt’, zegt Li. ‘Maar er werd niet uitgelegd waarom dat moest. En wie gaat er nou een kamer zoeken voor je zeker weet dat je er gaat wonen? Ik ben best wat gewend in Londen, maar zelfs daar is het huizenaanbod nog beter.’

In Leiden gaan de gemeente, universiteit en huisvester DUWO uit van een tekort van 2700 studentenwoningen. Volgens gemeentewoordvoerder Hester Tuinhof is die schatting gebaseerd op de landelijke monitor van Kences, de brancheorganisatie voor studentenhuisvesting in Nederland. ‘Daar is een Leidse vertaling van gemaakt.’

Tentenkampen

Het is alleen de vraag hoe concreet dat cijfer is: het is namelijk niet helder hoeveel studenten die afstuderen daadwerkelijk Leiden verlaten en hoeveel nieuwe bewoners die de gemeente Leiden registreert studerend zijn.

Bovendien blijven soms afgestudeerden hangen in hun DUWO-woning – ondanks de campuscontracten – waardoor er ook minder kamers beschikbaar zijn voor nieuwe aanwas. Hoewel hiervan meerdere gevallen bekend zijn bij Mare, zegt DUWO-woordvoerder Marja Weverling van niets te weten. ‘De controle op collegekaarten is best streng. We controleren niet steekproefsgewijs, maar vragen alle bewoners om een bewijs van inschrijving. Zijn ze niet ingeschreven, dan moeten ze de woning verlaten.’

Hoe hoog de kamernood echt is, blijft dus gissen, maar dat zowel internationale als Nederlandse studenten zeer moeilijk aan woonruimte kunnen komen is een feit, ook in andere studentensteden. Wat Jacobs betreft volgt Leiden het voorbeeld van Groningen. ‘Ideaal is het niet, maar het is wel een oplossing.’ Daar regelde de universiteit acute noodopvang voor honderdtwintig internationale studenten door drie tenten, een slaapzaal en een woonboot inclusief maaltijden in te richten en logeeradressen te zoeken.

‘Een van de studentenfracties is al voor de zomervakantie begonnen met een oproep voor couchsurfing en de universiteit heeft het na de zomervakantie aan medewerkers gevraagd’, vertelt Jan Wolthuis van Studentenzaken van Universiteit Groningen. Door de berichtgeving over de slaaptenten hebben ook particulieren een tijdelijke kamer aangeboden. ‘In totaal hebben ongeveer driehonderd studenten, medewerkers en particulieren een aanbod gedaan en hebben zo’n honderdvijftig daardoor tijdelijk onderdak gekregen.’

Leiden volgt het Groningse voorbeeld vooralsnog niet, zegt universiteitswoordvoerder Caroline van Overbeeke. ‘Het in huis nemen van studenten door staf en particulieren is niet als optie besproken voor dit semester. Er is een noodoplossing voor tijdelijke huisvesting in een vakantiepark in Noordwijk waarvoor we de studenten, die aangegeven hebben zonder huisvesting te zitten, actief hebben benaderd en waar zij twee maanden kunnen blijven. Vanuit deze tijdelijke oplossing kunnen ze definitieve huisvesting zoeken.’ Erg structureel is deze oplossing nog niet: de universiteit heeft aan nog maar drie studenten een contract verzonden.

Zwerver

Berner is ‘niet trots om een zwerver te zijn’, zegt hij. Toch zouden hij en Li het liefst de hele winter blijven kamperen. ‘Ik hoef alleen maar ergens te slapen, de rest van de tijd ben ik op de universiteit’, verklaart Berner. De kou is voor hem geen probleem. ‘Je moet je gewoon kleden als een ui, met veel laagjes lange mouwen. Ik heb al gehoord van een camping in de buurt die tot november open blijft. Misschien ga ik daar in oktober heen.’

In het Lipsius zitten vier internationale studentes op hun laptop druk te zoeken naar een plek om te wonen. Ze zijn wanhopig, zeggen ze. ’Op 13 augustus hoorde ik pas van de universiteit dat ik was toegelaten tot de master’, vertelt Federica (22, psychologie). ‘Ik kon dus ook niet eerder beginnen met zoeken. Als ik geen huis vind, ga ik terug naar huis en neem ik gedwongen een tussenjaar, terwijl ik juist zo mijn best heb gedaan om op tijd mijn bachelor te halen.’

Tot ze een eigen huis gevonden hebben, slapen ze bij verschillende mensen die een plek aanbieden via de couchsurfing­-site. Op dit moment slaapt Federica bijvoorbeeld op de bank bij de Nederlandse studente Anne (21, culturele antropologie). Het was in eerste instantie de bedoeling dat ze daar maar een week bleef. Inmiddels zijn het er twee geworden.

‘Je kan iemand niet zomaar op straat zetten’, Anne, die samen met een huisgenoot in een anti-kraakpand woont. ‘Het is echt heel moeilijk voor ze. Ik heb ook een oproep geplaatst op Facebook, of andere mensen nog plek hebben voor internationale studenten.’

In de auto slapen

Anne vangt ook Duitse studente Anika (22, psychologie) op. Zij bracht een nacht door in haar auto. ‘Een tent zag ik niet zitten met de kou en de regen hier, dan leek mijn auto me comfortabeler’, legt Anika uit. ‘Maar het is natuurlijk niet ideaal. Je hebt geen badkamer, je kunt niet koken, en volgens mij is het niet eens legaal.’

Marina (24, film- en literatuurstudies) gaat vanavond voor het eerst couchsurfen; hiervoor verbleef ze bij vrienden in Wageningen. In Spanje, waar ze vandaan komt, was ze al begonnen met de zoektocht naar een kamer. Ze had zelfs al iets gevonden, dacht ze. ‘Ik had een oproep geplaatst in een Facebookgroep. Iemand stuurde me een bericht dat hij wel een kamer voor me had in Leiden, inclusief foto’s en video’s’, vertelt Marina. ‘Hij bracht me zelfs in contact met het meisje dat daar zogenaamd woonde.’

Omdat er volgens hem veel andere geïnteresseerden waren, moest ze alvast borg en een eerste maand huur overmaken, een bedrag van in totaal 1100 euro. Nadat ze het geld had overgemaakt en kopieën van haar identiteitsbewijs had gestuurd, hoorde ze niks meer van hem. ‘Ik ben bang dat mijn identiteit nu gebruikt wordt om andere mensen te scammen.’

Eleonora (24, Afrikastudies) is door dezelfde persoon opgelicht. Ook zij betaalde 1100 euro voor niks. ‘Ik slaap nu op een matras in iemands bijkeuken. Wil je foto’s zien? Kijk, daar ligt een voorraad pasta, wat brood… Maar ik ben heel blij dat ze me willen opvangen hoor.’ Naar huis gaan is geen optie, vindt ze. ‘Ik blijf vechten tot het einde, ik ga echt niet weg.’

Meldpunt kamernood