In 2017 kreeg ombudsfunctionaris Eugène van der Heijden in totaal 139 klachten, blijkt uit zijn jaarverslag dat vandaag in de universiteitsraad werd besproken. Dat zijn er 14 meer dan vorig jaar: een stijging van 11 %. ‘Dat is aanmerkelijk meer dan de toename van 4,5 % van de totale Leidse studentenpopulatie,’ schrijft Van der Heijden.

Het meest wordt er geklaagd bij Geesteswetenschappen. In 2017 kwamen er 45 meldingen binnen. Dat waren er een jaar eerder 25. De meeste klachten konden door bemiddeling van de ombudsman worden opgelost.

Het valt Van der Heijden op dat maar liefst 35 van 139 ingediende klachten betrekking hebben op slechte communicerende scriptiebegeleiders. De functionaris verneemt met regelmaat ‘dat scriptiebegeleiders zonder enige voorafgaande melding aan de student langdurig onbereikbaar zijn.’ 

Uiteraard is het mogelijk dat de docent in het buitenland is en wat minder makkelijk te contacteren is. Dat hoeft op zichzelf nog niet zo kwalijk te zijn, vindt de ombudsman. ‘Wel kwalijk is dat regelmatig bij interne navraag geen van de mensen binnen dezelfde opleiding of faculteit weet waar de docent zich bevindt, noch kan de docent bereikt worden; de docent is letterlijk “kwijt.”’

Wat betreft de scriptiebegeleiding rommelt het bij de Faculteit Archeologie. Een zestal studenten heeft een klacht ingediend over het scriptietraject. Dit traject is ‘in de meeste gevallen afgesloten met een langdurige beoordelingstermijn (er werd een derde lezer aangesteld), omdat het oordeel van de tweede lezer in te sterke mate afweek van het oordeel van de eerste lezer. 

‘De uitkomst van de scriptiebeoordeling komt bij deze klachten dan uiteindelijk uit op een cijfer dat lager ligt dan het cijferbeeld van de klagende studenten tot dan toe. Studenten die op koers waren om de bachelor cum laude af te ronden kunnen door het te lage scriptiecijfer niet instromen in de tweejarige researchmaster en verlaten de faculteit.’

De examencommissie Archeologie is ‘tot dusver nog niet genegen gebleken om een probleem te erkennen in relatie tot de scriptiebeoordeling’, schrijft Van der Heijden.

Ook de vertrouwenspersoon personeelsaangelegenheden heeft een jaarverslag gemaakt. In 2017 stapten 93 medewerkers naar de vertrouwenspersoon, schrijven Jan Maasen en Marije Bedaux, die samen deze functie vervullen. Daarvan zijn er 74 verbonden aan een faculteit. Dat waren het jaar daarvoor 47 en in 2015 slechts 23. Er komen dus fors meer klachten van de faculteiten.

Bij Geesteswetenschappen is die stijging het sterkst. In 2016 waren er 17 meldingen. Het jaar daarop maar liefst 37. ‘De bezoekers van Geesteswetenschappen waren vooral afkomstig van twee instituten’, aldus Maasen en Bedaux, die niet prijsgeven om welke instituten het gaat.  ‘In de instituten is sprake van arbeidsconflicten “op hoog niveau.”’ Daar hebben ook docenten en promovendi ‘last van.’ 

Een van deze instituten is hoogstwaarschijnlijk het Leiden Institute for Area Studies (LIAS), waar Mare eind 2017 over publiceerde. Op het instituut is sprake ‘van intimidatie, dreigen met baanverlies, zwartmakerij en pesten.’

Het Instituut Pedagogische Wetenschappen wordt wel bij naam genoemd in de rapportage. In 2016 schreef Mare over het verziekte werkklimaat  en de onveilige sfeer bij het instituut. Uiteindelijk moest hoogleraar Rien van IJzendoorn, een van de hoofdverantwoordelijken voor de problemen, weg bij pedagogiek. 

De vertrouwenspersonen hadden in 2017 met de gevolgen van de crisis te maken. We zagen ‘een aanzienlijk aantal bezoekers (waaronder vertegenwoordigers van een groep promovendi) die na de publiciteit over het instituut tot “het kamp der daders” werden gerekend.’ De meeste vragen hadden betrekking op loopbaan en toekomstperspectief, aldus het rapport. ‘Maar ook werd melding gedaan van onheuse bejegening door leiding en collega’s van het instituut.’

Opvallend is dat in ‘overleg met de betrokkenen’ in 2017 ‘geen signaal’ is afgegeven. ‘Dit jaarverslag is voor ons een aanleiding om dat alsnog te doen, met de aanbeveling om nog eens na te denken over nazorg voor degenen die in dienst van de Universiteit Leiden blijven.’ VB