Door Vincent Bongers ‘Ik heb de full colors van de Veterans op mijn rug staan. Over die tatoeage heb ik een rouwkrans laten zetten met de datum waarop ik bij de club kwam én de datum waarop ik vertrok.’ Joseph Raaijmakers (54) stapte in 2015 uit Veterans Motor Club. ‘Ik ben samen met mijn zoon naar de chapter-vergadering gegaan. Daar hebben we allebei gezegd: “Dit gaat te ver. We houden ermee op.”

‘Alles waar Veterans MC op staat, moet je inleveren: overhemden, T-shirts, truien en broeken. Dat is heftig en doet nog altijd pijn. Ik hou nog steeds ontzettend veel van die club. Het is geen biljartvereniging, maar een lifestyle, hè? Onderdeel van een geheel zijn. Deel uitmaken van de scene. Ik was er dag en nacht mee bezig.’

Vandaag is er in de Sterrewacht in Leiden een symposium over wat Nederlandse Outlawbiker Clubs worden genoemd. Deze omschrijving verwijst naar zelfbenoemde 1%MC’s (zie woordenlijst): motorclubs zoals de Hells Angels, Bandidos en No Surrender.

Sinds 2012 heeft de overheid beleid dat specifiek gericht is op het aanpakken van deze zogeheten Outlaw Motorcycle Gangs (OMG’s). Dinsdag was er nog een grote politieactie tegen MC Satudarah, waarbij drie bestuursleden werden opgepakt. Het OM stapt naar de rechter om de motorclub te verbieden, iets wat eerder niet lukte bij de Hells Angels. Volgende week buigt de rechtbank in Utrecht zich ook over een verbod op de Bandidos.

De Leidse hoogleraar criminologie Arjan Blokland doet onderzoek naar criminaliteitscijfers onder leden van de OMG’s. Hij wil best geïnterviewd worden door Mare, zegt hij, maar alleen als het stuk op de dag van het symposium verschijnt, of later. ‘Het congres is bedoeld voor iedereen, maar we willen er niet al te veel publiciteit aan geven. Mogelijk komen er anders groepen op af die een statement willen maken.’

Blokland: ‘In 2014 hebben we een streekproef gedaan van mensen van wie we weten dat ze lid zijn van een Outlaw Motorclub. Die gegevens zijn door de politie aangeleverd. Ons is gevraagd om deze mannen - want het zijn allemaal mannen - in kaart te brengen. We hebben gekeken of ze een strafblad hadden: dat was bij 82 procent zo. Een fors percentage had veroordelingen voor drugsdelicten.'

Tijdens het symposium vandaag presenteerde Blokland een update van zijn onderzoek. De nieuwe steekproef is ruim twee keer zo groot. Uit de cijfers blijkt dat zelfs 85 procent van de leden van een motorclub een strafblad heeft. 

‘In 2017 hebben we deze cijfers vergeleken met een steekproef van de gemiddelde motorrijdende Nederlandse man die geen lid is van een MC. Uit die groep blijkt dat dertig procent een strafblad heeft. Dus het gaat om dertig versus tachtig procent, als je de groepen vergelijkt. In hoeverre de steekproef representatief is, blijft de vraag.

‘We weten niet precies hoeveel mensen er lid zijn van een motorclub. We weten ook niet of onze steekproef een vertekening geeft. De mannen kunnen in het politiesysteem staan omdat ze verdacht worden van strafbare feiten, maar ook om andere redenen.’

Raaijmakers vindt dat de politie de cijfers uit het onderzoek misbruikt. ‘De onderzoekers voeren leden of associates van motorclubs op die bij politie bekend zijn. Bekend bij de politie zijn is bijna synoniem aan “ze hebben een strafblad.” Als je het zo bekijkt is het verbazingwekkend dat het geen honderd procent is. De politie schrijft dat 82 procent van MC-leden criminele antecedenten heeft. Ze draaien het dus om, dat gaat heel ver. Ze liegen over de cijfers.’

Geen concessies

Veterans is een bijzondere MC. De leden werken of hebben gewerkt bij Defensie. Raaijmakers maakte in 1982-83 als militair deel uit van de Nederlandse bijdrage aan de VN-missie in Libanon.

‘Member van een MC word je niet, dat ben je al’, zegt hij. ‘Ik kwam in het clubhuis van de Veterans en voelde me daar gelijk op mijn gemak. Al heb ik wel getwijfeld. Ik was member geweest van Circle of Friends, een MC die niet meer bestaat. Maar de loyaliteit gaat erg ver. Ik ging daar weg, maar wilde niet bij een andere club.

‘Mijn zoon heeft in Afghanistan gediend en toen hij terugkwam was zei hij: “Ik heb nu een uitzending gedraaid, ik meld me nu aan bij de Veterans.” Toen heb ik die stap ook gezet.’

Raaijmakers lag vaak in de clinch met politie, justitie en gemeente en vindt het onterecht dat de MC’s worden aangepakt. Al snel groeide hij uit tot de belangenbehartiger die voor de Veterans bij rechtszaken en ook in de media optreedt. ‘Heel belangrijk’, benadrukt Raaijmakers. ‘Ik ben al twee jaar geen lid meer van de club en spreek dus niet meer namens de Veterans.’

Steeds vaker kwam het voor dat leden bij evenementen hun colors niet mochten dragen: zelfs toen de MC was gevraagd om voor de Veteranendag van Defensie in Den Haag een motortocht te organiseren. De Veterans verzetten zich daartegen bij de rechter. Toen bleek dat het niet toestaan van colors een voorwaarde van de burgemeester was geweest.

‘We bleven met colors komen, ondanks het verbod’, aldus Raaijmakers. ‘Ik ga ze niet uitdoen. Je doet geen concessies over wie je bent. We wilden dat de strafrechter een uitspraak deed over deze discriminatie. Dan maar een strafrechtelijk proefproces uitlokken.

‘Toen ik bij de Harleydag in Apeldoorn in 2015 geen toegang kreeg met colors, ben ik in de cel gezet.’ De zaak wordt geseponeerd vanwege gebrek aan bewijs. ‘Daar heb ik nog bezwaar tegen gemaakt. Hallo! Alle bewijzen liggen er. Dat is totaal genegeerd.’

Outlawstatus

Hoe ingrijpend het OMG-beleid van de overheid is, blijkt in 2013 bij de zogeheten Brothers in Arms Run. ‘Bij deze BIA Run komen alle motorclubs met militaire achtergrond samen.’ De Veterans hebben al eerder edities van deze run georganiseerd. Uit een bestuurlijke aanbeveling van de politie blijkt dat deze ‘zonder noemenswaardige incidenten zijn verlopen.’

Hoewel voorheen geen vergunning nodig was, moet die volgens de gemeente Cuijk nu wel worden aangevraagd. Als de Veterans dat doen, weigert de gemeente die te verlenen. Reden is het landelijke beleid rond de OMG’s. Burgemeester Hillenaar schrijft dat een van de ‘speerpunten van het beleid’ het ‘niet faciliteren van 1%MC’s’ is. Hij ‘conformeert zich aan dit beleid.’ Als de Veterans naar de rechter stappen, bepaalt die dat de vergunning niet mag worden geweigerd vanwege landelijk beleid. De Run gaat door.

‘Integraal beleid tegen de MC’s brengt risico’s met zich mee’, vindt Blokland. ‘Het aantal veroordeelde leden loopt per club flink uiteen. Dat kan variëren van dertig tot bijna honderd procent. Je kunt niet alle mannen die een leren vest aantrekken en zichzelf een motorclub noemen, op dezelfde manier aanpakken. En dat is ook niet erg efficiënt trouwens.’

‘Het is niet verstandig is om alle MC’s op een hoop te gooien’, vindt ook Robby Roks, universitair docent criminologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij doet onderzoek naar gangs en spreekt ook op het symposium. ‘Dat de overheid alle MC’s als gevaarlijk en ongewenst ziet, lijkt me niet de beste aanpak. Het kan ook de outlawstatus die de clubs al zo benadrukken versterken.’

Blokland: ‘Sinds justitie dit zero tolerance-beleid voert, zijn de motorclubs alleen maar gegroeid. Je kunt niet zeggen dat er een oorzakelijk verband is, maar het geeft te denken.’

Roks: ‘Ze hoeven ook niet allemaal fel te worden bestreden. Het is de vraag of de overheid hard achter bijvoorbeeld de Veterans aan moet gaan.’ 

Blokland: ‘Maar als je als club zo’n last hebt van de politie zou je ook afstand kunnen nemen van de criminele MC’s. Ze afficheren zich er wel mee.’

Oorlog

Raaijmakers heeft wel een verklaring voor de oorlog van de overheid tegen de clubs. ‘De overheid wil dat de burger bang is. Een gedweeë burger is een goede consument. Een drugsdealer kan een spijkerbroek en gympen dragen, maar ook een pak van Armani. Dan is een motorclub een heel dankbaar doelwit. Er zijn incidenten met individuele clubleden, maar dat is het dan. Het verbieden van Hells Angels is gestrand. En tegen Veterans MC is nooit één strafzaak gevoerd.’

En er wordt gezocht naar nieuwe insteken om clubs te verbieden. ‘Die pedoclub Martijn is verboden zonder dat er sprake was van criminele activiteiten. De redenatie van de Hoge Raad is superinteressant. De maatschappelijke onrust die deze club veroorzaakt, is zo groot dat een verbod gerechtvaardigd is. Dat argument kan ook tegen motorclubs gebruikt worden. De overheid zaait onrust, en het werkt. De mensen zijn bang gemaakt door propaganda.’

Raaijmakers is in de problemen gekomen. ‘Ik heb een automatiseringsbedrijf. Klanten worden aangesproken door de recherche: “Jij doet zaken met een motorclub. En als je dat blijft doen, staan je vergunningen op het spel.” Zo haakten er in een paar maanden zeven af. De verhuurder van mijn kantoor is benaderd door recherche en de FIOD: “Je hebt een motorclub in huis, daar kun je problemen mee krijgen.” Ik kan mijn bedrijf niet meer overeind houden en zit onder het bijstandsminimum.’

En toen raakte hij in onmin met de club. ‘Twee weken nadat ik was opgestapt kreeg ik een telefoontje: Je bent in bad standing. Dat betekent dat je club alle kanalen met je doorsnijdt. Dan ben je ook niet meer welkom bij andere clubs. Die vroegen ook: “Wat heeft hij in godsnaam gedaan om een in bad standing te krijgen?” Ik weet het zelf ook nog steeds niet.’

Motor rijdt Raaijmakers nog steeds. In de tuin van zijn huis in Helmond staat een Honda Valkyrie F6. ‘Ik rij liever een jap dan een Harley’, zegt hij. ‘Ik had een Harley, maar die motor past niet bij mij en mijn rijstijl. Ik had er alleen maar ellende mee, er donderde van alles af. Dan startte die weer eens niet en moest ik een prospect roepen om me aan te duwen.’

Verklarende woordenlijst

1%: Een deel van de Outlawbiker clubs verwijst naar One Percent. Dat is volgens een stuk uit 2005 in The International Journal of Motorcycle Studies terug te voeren op een incident op 4 juli 1947 in Hollister, Californië. Verschillende motorclubs waaronder de Pissed Off Bastards of Bloomington racen op die feestdag door Hollister. Er gebeurt eigenlijk niet veel. Er is wat lichte schade aan winkels en er is een arrestatie.

In artikelen in onder meer het blad Life wordt het incident overdreven. De American Motorcycle Association (AMA) zou als reactie hebben gegeven dat 99 procent van de motorrijders zich aan de wet houdt. Daarmee de suggestie wekkend dat de overgebleven procent outlaw is en niet vertegenwoordigd wordt door AMA. De bond ontkent dat er ooit zo’n reactie is gegeven, en waarschijnlijk is er sprake van een onjuist citaat. Maar de MC-members zijn trots op hun outlawstatus en dragen vaak een patch met daarop 1%.

Colors: Zijn de emblemen van de club op het vest van de biker. Op het kledingstuk staan onder andere de naam van de club, bij welk chapter de drager hoort, en wat de rang van de drager is.

Hangaround: Je kunt niet zomaar lid worden van een MC. Om Full Member te worden, moet er een traject worden doorlopen dat meer dan vijf jaar kan duren. Na de kennismaking word je eerst Hangaround. Als er lang genoeg is rondgehangen en de members hebben er vertrouwen in dan volgt de stap naar Prospect. Die krijgt meer verantwoordelijkheden en doet steeds meer mee met de activiteiten. Uiteindelijk wordt er gestemd of je ook echt lid mag worden. Alle bij deze vergadering aanwezige members moeten het hiermee eens zijn.

Chapter: Afdeling van de club. Het eerst opgerichte chapter wordt het Mother Chapter genoemd.

President: De MC heeft een bestuur. De president van het Mother Chapter is de hoogste baas van de gehele club. Verder zijn er nog rangen/functies als bijvoorbeeld Treasurer, Sergeant at Arms en Road Captain.